واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
انقلابیون و رسانهها وقتی جامجم برفک داشت تاسیس رادیو و تلویزیون ایران در دوره پهلویها صورت گرفته است. سال 1319 نخستین برنامه رادیویی پخش شد و از اوایل دهه 40 هم تلویزیون، نخستین امواج خود را به خانههای مردم فرستاد.
از منظر انقلابی و به سه دلیل محتوایی، ساختاری و زیرساختی، نباید انتظار داشت که رادیو و تلویزیون در خدمت انقلاب اسلامی بوده باشند اما این گزاره کلی، استثناهایی هم دارد. وقتی به اسناد بنیادین رادیو و تلویزیون در ایران نگاه می کنیم متوجه می شویم که حکومت از راه اندازی این رسانه ها سه هدف کلی داشته است: آموزش و فرهنگ سازی، سرگرمی و فراغت و تبلیغ یا پروپاگاندا. جامعه انقلابی ایران با هر سه این کارکردها مشکل جدی داشته است زیرا: اولا آموزش و فرهنگ رژیم سابق یا به عبارتی محتوای برنامه های آموزشی یا فرهنگ سازی را مطابق روحیات یا باورهای خود نمی دانست؛ برنامه های سرگرمی و فراغت آن را نوعی غربی سازی می دانست و تبلیغ یا پروپاگاندا را هم که اساسا در راستای منافع نظام حاکم و ضدانقلابی می پنداشت. از این روست که در میان انقلابیون دید مثبتی به این دو وسیله نبود. البته کنترل شدید دولت بر این ابزارهای رسانه ای هم خود باعث بدبینی بیشتر به آنها شده بود. گفته می شود که وقایع انقلابی در این دو رسانه، گاهی با تحریف بسیار و با هدف مخدوش کردن چهره انقلابیون گزارش می شد و گاهی نیز از کنار وقایع بزرگی در سکوت کامل خبری گذر می شد و همین مسائل روز به روز عنصر اعتماد را که مهم ترین سرمایه یک رسانه است از بین برد. حداقل در مورد تلویزیون این نکته را هم باید در نظر داشت که هزینه این وسیله از حد توان بسیاری از مردم بخصوص مستضعفانی که بار انقلاب را به دوش داشتند خارج بود، به نوعی که در برخی روستاها و شهرها، یک تلویزیون برای محل اجتماع مردم مثل رستوران یا قهوه خانه خریداری می شد و پس از آن مردم با پرداخت مبلغ کمی می توانستند به تماشای آن بنشینند یا حتی برخی برنامه های رادیو را گوش کنند. نباید از کنار نبود برق در برخی نقاط کشور هم گذشت که خود بستر مهمی برای این رسانه های مدرن است. 3 استثنای استفاده از رسانه های مدرن در این میان نباید پنداشت که همه دید انقلابیون به این رسانه ها هم منفی بوده است. حدود سال 1347 و در میانه اختلاف شدید دولت ایران و عراق بر سر برخی مسائل مرزی و نیز حمایت ایران از کردهای جدایی طلب عراق، دولت وقت عراق تصمیم گرفت از انقلابیون ایران یک حمایت تاکتیکی کند و از این رو امکانات تاسیس یک رادیو را به انقلابیون داد. سیدمحمود دعایی، مدیرمسئول فعلی روزنامه اطلاعات به عنوان تهیه کننده آن رادیو، حدود پنج سال از این تریبون استفاده کرد تا صدای انقلاب ایران را از عراق به جهانیان بشناساند. البته این رادیو سال 1353 و پس از توافق الجزایر میان ایران و عراق برای همیشه تعطیل شد تا روشن شود که عراق دلسوز واقعی برای مردم ایران نبوده و بیشتر به عنوان یک ابزار از این رادیو بهره می برده است. از سوی دیگر استفاده امام خمینی(ره) از رادیو و تلویزیون های خارجی برای شناساندن پیام انقلاب ایران بخصوص هنگام اقامت در پاریس را نباید نادیده گرفت. آمارها نشانگر مصاحبه های امام خمینی(ره) با 22 تلویزیون، پنج رادیو و 15 رادیو ـ تلویزیون برای انتقال پیام انقلاب به جهانیان بوده است. صدالبته که با وجود مخاطب جهانی این پیام ها، محتوای آن به دست مخاطبان داخلی ایشان هم می رسیده است. انقلابیون در ایران هم از برخی رسانه های خارجی برای اطلاع از اوضاع کشور بهره می بردند. نشان واضح این موضوع رادیو بی.بی.سی بوده است که در دوره ای طبق سیاست های خود به پوشش انقلاب ایران پرداخت. این مساله باعث شد که برخی از خلوتی خیابان های شهرهای بزرگ هنگام پخش خبر و تفسیر آن در رادیو بی.بی.سی سخن بگویند. البته دیری نپایید که پاسخ این اعتماد، پس از تسخیر سفارت ایالات متحده در ایران و نیز آغاز جنگ داده شد و مردم فهمیدند دوستی بی.بی.سی با انقلابشان بیش از هر چیز، نه راهبردی که تاکتیکی بوده است. رادیو و تلویزیون به مثابه یک ابزار روزنامه اطلاعات در شماره اول اسفند 1357 خود یعنی 9 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی خبری منتشر کرد که از بازار داغ تلویزیون حکایت دارد. همان مردمی که 12 بهمن و بعد از قطع پخش مستقیم مراسم ورود امام به ایران از تلویزیون، تلویزیون های خود را شکستند، حالا به این وسیله روی آورده بودند تا پیام های انقلاب را راحت تر دریافت کنند. گفته شد این بازار داغ ناشی از سخنانی بود که از امام نقل شد که ایشان تلویزیون را در شرایط جدید، رسانه ای مفید ارزیابی کرده بودند. به این ترتیب رهبر انقلاب و به تبع، مردم خیلی زود فهمیدند که رسانه و به طور خاص رسانه های مدرنی مانند رادیو و تلویزیون صرفا یک ابزار هستند. ممکن است از بغداد صدای «نهضت روحانیت» شنیده شود و از رادیو و تلویزیون ملی در جام جم، که قرار بود به تعبیر حافظ احوال مُلک را عرضه کند، تصویری برفکی برسد و صدایی که ضدخواسته های مردم انقلاب اسلامی است. البته انقلابیون در کنار این ابزاری بودن، یک نکته دیگر را هم فهمیده بودند و آن اهمیت این گونه رسانه ها حداقل در بعد نمادین بوده است و این گونه است که یکی از نخستین اماکن تسخیر شده، رادیو بود تا صدایی به گوش مردم برسد که «این صدای انقلاب ملت ایران است.»
 
سه شنبه 21 بهمن 1393 ساعت 04:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]