واضح آرشیو وب فارسی:فارس: /یادداشت اقتصادی/
گام اشتباه در فاز دوم/ توزیع ناعادلانه یارانه انرژی سال ۹۴ اصلاح میشود؟
دولت فشار تامین منابع هدفمندی را بر اقشار کمدرآمد که عموماً مصارف کمتری دارند وارد میکند، این در حالی است که براساس آمارهای اعلامشده توسط مرکز آمار، هزینه انرژی خانوارهای کمدرآمد سهم بیشتری از درآمد آنها را در مقایسه با خانوارهای پردرآمد به خود اختصاص داده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، محمود سحابی، کارشناس انرژی در قالب یادداشتی به بررسی تاریخچه پرداخت یارانه در اقتصاد ایران و تطبیق آن با عدالت اجتماعی پرداخته است. 1- هدفمندی اواسط دهه 80 است و برخی از مراجع رسمی کشور مانند مرکز آمار ایران و وزارت نیرو در قالب گزارش های سالیانه، وضعیت توزیع یارانه انرژی را بین دهک های مختلف درآمدی را اعلام می کنند. مسئولان ارشد دولتی و نمایندگان مجلس با اشاره به همین آمارها در سخنرانی ها و مصاحبه های متعدد بر غیرعادلانه بودن نظام توزیع یارانه انرژی در کشور تاکید دارند. این افراد می گویند که 70 درصد یارانه های انرژی به 30 درصد پردرآمد جامعه اختصاص می یابد و ضرورت دارد هر چه سریعتر این شیوه اصلاح شود. بر همین اساس، اجماع لازم برای اجرای هدفمندی یارانه ها در کشور بین مردم و مسئولین قوای مختلف شکل می گیرد.
2- اواخر سال 87 است و با وجود اختلافات دولت و مجلس بر روی نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها، روی ضرورت اجرای این طرح، اجماع کم نظیری در کشور حاکم است. چند سال بعد، محمدرضا فرزین (معاون وزیر اقتصاد در دولت دهم) در کتابی درباره مبانی طرح تحولات اقتصادی، «پرداخت همگانی و توزیع ناعادلانه یارانه ها» رابه عنوان یکی از دلایل اصلی ضرورت اصلاح نظام یارانه ای کشور بر می شمرد و می نویسد (1): «توزیع عادلانه درآمد و افزایش رفاه اقشار آسیب پذیر از جمله اهداف اصلی دولت ها در پرداخت یارانه می باشد، این در حالی است که پرداخت همگانی یارانه انرژی سبب شده است تا خانوارهای دهک های بالای درآمدی به واسطه مصرف بیشتر سهم گسترده تری از یارانه را دریافت کنند،بدین ترتیب شیوه کنونی پرداخت یارانه نه تنها مهمترین هدف آن یعنی حمایت از اقشار کم درآمد را محقق نساخته، بلکه زمینه ساز هدر رفت منابع مالی کشور با تشویق به مصرف غیر بهینه اقشار پردرآمد از طریق پایین نگه داشتن دستوری قیمتها گردیده است».
3- اواسط سال 88 است و اعضای هیئت دولت دهم که به تازگی موفق به کسب رای اعتماد از مجلس شدهاند، به دیدار رهبر انقلاب می روند. مقام معظم رهبری در این دیدار می فرمایند: «از همه مبتلابهتر، همین مسئلهی عدالت اقتصادی و عدم توزیع عادلانهی ثروت عمومی و درآمد عمومی ملی بین آحاد جامعه است که نمونههای فراوانی دارد که زیاد است و یکیاش همین یارانههاست که ما خودمان یارانه میدهیم؛ به فقیر کمتر میدهیم، به غنی بیشتر میدهیم! الان اینجور است دیگر». ماهها بعد (ابتدای سال 90)، رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی دلایل حمایت خود را از اجرای هدفمندسازی یارانه ها به صورت شفاف تری بیان می کنند و مهمترین دلیل اجرای این سیاست را «توزیع عادلانهی یارانهها» اعلام می کنند.
4- اواخر پاییز سال 89 است و دولت دهم اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها را آغاز می کند. در کنار آزادسازی نسبی قیمت حامل های انرژی، دولت به تمامی مردم به صورت یکسان یارانه نقدی پرداخت می کند. بهبود ضریب جینی در سال های 90 و 91 براساس آمارهای اعلام شده توسط مرکز آمار نشان دهنده تاثیرات مثبت پرداخت یارانه نقدی بر روی زندگی خانوارهای کم درآمد است، اما این همه آثار یارانه نقدی در اقتصاد کشور نیست و دولت برای تامین حجم بالای این یارانه برای کل مردم، عملا ناتوان از اختصاص یارانه به بخش تولید شده است.
5- اوایل بهار سال 93 است و دولت یازدهم اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها را آغاز می کند. قیمت برق خانوارها در تمامی پله های مصرفی به صورت یکسان (24 درصد) و قیمت گاز بخش خانگی در تمامی پله های مصرفی نیز به صورت یکسان (14 تومان) افزایش می یابد. با این اقدام، دولت فشار تامین منابع هدفمندی را بر اقشار کم درآمد که عموما مصارف کمتری دارند وارد می کند؛ این در حالی است که براساس آمارهای اعلام شده توسط مرکز آمار، هزینه انرژی خانوارهای کم درآمد سهم بیشتری از درآمد آنها را در مقایسه با خانوارهای پردرآمد به خود اختصاص داده است. مشترکین پرمصرف نیز که با درصد کمتری افزایش هزینه مواجه شده اند به مصرف بی رویه انرژی ادامه می دهند. کارشناسان میگویند دولت در شیوه اصلاح قیمت حامل های انرژی در فاز دوم هدفمندی یارانهها، تنها جبران کسری منابع یارانهها را دنبال کرده است و از اصلاح الگوی مصرف انرژی و توزیع عادلانه یارانه ها غفلت کرده است و این در حالی است که میزان یارانه انرژی مشترکین پرمصرف بسیار بالاست و حتی بیشتر از یارانه نقدی این خانوارهاست.
6- اواسط زمستان سال 93 است و در کمیسیون تلفیق مجلس خبر از طرح مشترکی از کمیسیون های انرژی و اقتصادی مجلس است که به حذف یارانه مصارف بیرویه انرژی می پردازد تا پرمصرفها که عموما پردرآمد هم هستند، از یارانه انرژی بیشتری استفاده نکنند. این اقدام می تواند هم به مصرف بی رویه حامل های انرژی توسط پرمصرفها خاتمه دهد و هم توزیع عادلانه یارانه بین دهک های مختلف درآمدی را محقق کند. آیا توزیع ناعادلانه یارانه انرژی و بهره مندی بیشتر پرمصرف ها از این یارانه، در سال 94 متوقف می شود؟ پی نوشت: (1): محمدرضا فرزین، سیدشمس الدین حسینی و علی موحدنژاد، «مبانی طرح تحولات اقتصادی با تاکید بر هدفمند کردن یارانه ها»، معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، سال 91 انتهای پیام/م
93/11/19 - 14:48
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]