واضح آرشیو وب فارسی:الف: اشعاریکه از دل کاغذپاره ها بیرون آمد
مانی مهرآور، 19 بهمن 1393
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۴۲
دیوان مظفر شیرازیبه کوشش: علینقی بهروزیناشر: کویر، چاپ چهارم، ۱۳۹۳۲۷۲ صفحه، ۱۱۰۰۰ توماناین کتاب را در تهران فروشگاه اینترنتی شهر کتاب و در شهرستانها پاتوق کتاب فردا تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکنند، در صورت تمایل در تهران اینجا و در شهرستانها اینجا کلیک کنید.****کم نیستند شاعرانی که آثارشان از گزند زمانه مصون نمانده و یا به دست فراموشی سپردهشدهاند و یا اینکه بخشهایی اندک از آثارشان برجایمانده است. این مسئله تنها خاص شاعران سدههای دور نیست، بلکه دریکی دو سدهی گذشته نیز بودهاند شاعرانی که اشعارشان به هر دلیل برای انتشار، جمعآوری و تدویننشدهاند. ازاینسبب اگر همت برخی از علاقهمندان حوزه شعر نبود این شاعران نیز اگرنه با آن شدت اما کموبیش دچار سرنوشت دیوان شاعران مورداشاره میشدند. کتاب حاضر برای نخستین بار در سال ۱۳۳۷ توسط کانون دانش پارس به تصحیح علینقی بهروزی منتشرشده است. بهانه انتشار این اشعار مقبولیت آنها نزد توده مردم و استفاده از آنها در محافل مختلف نزد مردم شیراز پس از فوت شاعر بوده است. به همین منظور علیاصغر مظفر در ابتدای کتاب، در پانوشت کوتاهی به نمایندگی از کانون دانش پارس که ناشر چاپ نخست کتاب بود به این نکته اشاره و از علینقی بهروزی و دیگرکسان که درزمینهٔ فراهم آمدن این کتاب نقش مهمی داشتهاند سپاسگزاری میکند.غلامحسین متخلص به مظفر و معروف به ملأ مظفر فرزند مرحوم علی، از شعرای معروف قرن اخیر شیراز است، شهرت زیادی در غزلسرایی داشته است. غزلیاتش، روان و فصیح و چنان استحکامی دارند که ازجمله بهترین غزلهای فارسی معاصر محسوب میشوند. ویژگی کار او در آن است که اشعاری را به اقتضای آثار سعدی و حافظ اختصاص داده و درواقع در همان سبک و وزن سروده است.درباره تاریخ تولد او اطلاعات دقیقی در دست نیست و آن بر اساس تاریخ وفات او ( در سال ۱۳۱۲) و سن و سال او در این زمان ( حدود ۶۵ ساله) استخراج کردهاند.****ماجرا ازاینجا آغاز میشود که روستازادهای از اهالی دهات اطراف بستک (لارستان) با هر زحمت و دردسری که هست خود را به شیراز میرساند. دست راستش معیوب بود، بااینحال احتمال در کار کشاورزی نیز نمیتوانسته توفیق زیادی داشته باشد.ازقضای روزگار در شیراز به مدرسه منصوریه میرود و در آن مدرسه جایی میگیرد و قرار میشود به کاری در آنجا گمارده شود. سواد خواندن و نوشتن نداشت، اما برای آن از ولع زیادی برخوردار بود. هرچند ازکارافتادگی دست راستش این کار را برایش دشوار و ناممکن ساخته بود. حشرونشر با طلاب و گوش دادن به درسها در اوقات بیکاری رفتهرفته بر دانش علمی او میافزود. چنانکه حتی خواندن عربی را نیز آموخته بود. ازآنپس در قالب یکی از طلاب آن مدرسه در مجالس درس حاج شیخ احمد شانه ساز از حکمای معروف آن دوران حاضر میشد.او همچنین در مدرسهای دیگر نزد حاج شیخ حسن سبزواری ملأ هادی سبزواری نیز به تلمذ پرداخته و آثار دشواری از ابن عربی در حکمت است را میخواند. حضور در مجالس درس اساتید گوناگون بزرگ آن زمان سرانجام از آن جوان بیسواد، روحانی و حکیمی شناختهشده ساخت. پس از مدتی به عرفان و تصوف گرایش پیدا کرد و به سیر سلوک پرداخت و به سلسله نعمت الهی گرایش پیدا کرد. همنشینیاش با شیخ محسن سروستانی به مودت و آشناییاش با مرحوم شیخ محمد معروف به امام اصطهبانی در اواخر عمر او را به مریدان شیخ محمد اصطهبانی بدل ساخت. در این ایام مدیریت کتابخانه معارف را بر عهده داشت که این کتابخانه با تأسیس دبیرستان شاهپور شیراز به این دبیرستان منتقل گردید و مظفر نیز تا هنگام مرگ ریاست آن را بر عهده داشت.این از بازیهای جذاب روزگار است که آن جوان بیسواد روستایی به یکی از شاعران نامدار روزگار خود بدل شود. روایت است قریحه و ذوق او تا آن حد بود که حتی در روزگار کمسوادی یا بیسوادی نیز اشعاری را به قلم درآورده و آنها را به طلاب مدرسه عرضه میکرد. این ذوق ذاتی رفتهرفته با افزایش معلومات او شکل پختهای به اشعارش داده است. اشعارش را در ابتدا محقر و سپس با مظفر تخلص میکرده است. کیفیت اشعار او حکایت از زبان و روان و نگاه نکتهبین او دارد. او در اشعارش از مضامین بکر و مطالب عرفانی بهرهای فراوان برده است.او در زمان حیات خود اهتمامی به انتشار اشعارش نداشت تا اینکه پس از مرگ، علینقی بهروزی به نمایندگی از کانون دانش پارس کار گردآوری و تدوین اشعار او را بر عهده میگیرد. اشعاری که به روایت تصحیح کننده از داخل جعبهای پر از کاغذهای پاره و فرسوده که پسر مرحوم مظفر به او سپرده استخراجشده است. بهروزی با کنار هم قرار دادن این اوراق، چسباندن کاغذ پارهها، تا حدی اشعار برجایمانده از او را از خطر نابودی نجات داده و به شکلی قابلاستفاده در قالب یک دیوان تدوین نموده است. این دیوان دربرگیرنده اشعار ناقص او نیز هست تا اگر کسی نسخه کاملی از آنها داشت، این اشعار نیز کامل شود.آنچه گفته شد مختصری از زندگی و چگونگی جمعآوری اشعار این شاعر برجسته و البته کمتر قدر دیدهی معاصراست. کتاب نمونه بسیار جالب و البته خوبی است از کارهایی که در سالهای دور و نزدیک برای حفظ فرهنگ و هنر این دیار انجامشده است و بیشک زحمات گردآورنده و مصحح کتاب برای بدل ساختن آن کاغذ پارهها و آن اشعار که در زبان برخی از مردم کوچه و بازار دهانبهدهان میگشته است به این کتاب خود حکایتی درخور کامل است. اما هرچه هست خوشبختانه این کتاب از گزند فراموشی در اثر گذشت زمان در امان مانده است و پس از یک نوبت انتشار آن در سال ۱۳۳۷ نشر کویر به شکلی آراسته آن را تجدید چاپ کرده است.برتری این کتاب در چاپ سالهای اخیر خود مرهون افزودن نوشتهای نسبتاً مفصل از دکتر منصور رستگار فسایی از اساتید دانشگاه شیراز است. او در این نوشته به شکلی علمی و سودمند به کم و کیف افکار و اندیشههای مظفر شیرازی پرداخته و از این منظور به مقدمه کوتاه علینقی بهروزی داشتههای سودمند بسیاری افزوده است و درواقع زحمات او را در گردآوری این اشعار با افزودن تحلیلی ادبی و تاریخی و جامعهشناختی کامل ساخته است. در حقیقت اگر مقدمه علینقی بهروزی از مظفر شیرازی سیمای شاعری علاقهمند و خلاق و خوشقریحه را به نمایش میگذارد. مقاله دکتر رستگار باتجزبه و تحلیل این اشعار و ردیابی خط و خطوط فکری این شاعر در قبال تغییر و تحولات زمانهای که در آن میزیسته، اهمیت واقعی این شاعر را به لحاظ محتوایی اشعارش نیز نشان میدهد. شاعری که اگر در زمانه خود در میان مردم خوشذوق شیرازی محبوب شده تنها به دلیل اقتضای سعدی و حافظ و خلق اشعاری زیبا نبوده بلکه گاه با استفاده از آموختههای پیشازاین دو استاد، از زمانه خود و از باید و نبایدهایش به شکلی نغز و تأثیرگذار سخن گفته است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]