محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1841957039
بررسی «حورالعین» در دایره المعارف لیدن
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
بررسی «حورالعین» در دایره المعارف لیدن
نویسنده مقاله حورالعین از آیات و روایات به خوبی استفاده نموده است؛ به خصوص که آیات مشتمل بر واژه حورالعین را دسته‌بندی و بررسی کرده است، ولی دچار مشکلاتی هم شده است، مانند استفاده از منابع ضعیف و غیرمستند.
چکیده این نوشته به بررسی مقاله «حورالعین» (Huris) نوشته «ماهر جرار» در جلد دوم دایرة‌المعارف قرآن لیدن می‌پردازد. ماهر جرار واژه حورالعین در قرآن و روایات را جست‌و‌جو می‌کند و بعد از ذکر آرای نخستین مفسران اسلامی، آنها را بررسی می‌نماید و بر آن است که ریشه اعتقاد به حورالعین از دین زرتشت یا مسیحیت است؛ و اعتقاد به حورالعین را در باب جهاد و شهادت موثر است. اما مترجم به نقد این نظرات می‌پردازد که اولاً منابع مقاله ضعیف و غالباً از اهل‌سنت است. ثانیاً شباهت عقاید اسلامی و ادیان پیشین دلیل اخذ از آنها نیست بلکه منبع الهی یکی بوده است و ثالثاً در منابع اسلامی وعده به حورالعین به عنوان تحریک به جهاد و شهادت نیامده است و هدف جهاد اسلامی رضایت الهی و دفاع بوده است. زندگی‌نامه نویسنده ماهر جرار از محققان برجسته معاصر عرب، استاد و عضو گروه‌های تحقیقاتی تمدنی و زبان عربی در دانشگاه آمریکایی بیروت است.پایان‌نامه وی درباره تدوین سیره‌نگاری در اندلس است که به زبان آلمانی منتشر شده است. وی متخصص در مذهب اباضیه و کتاب‌شناسی آثار آنان است و مقالات ارزشمند زیادی به زبان‌های انگلیسی و عربی نگاشته است. برخی از آثار علمی 1. المؤرخون الاباضیون فی آفریقیا الشمالیه، تادیوس لیفتیسکی، مترجم: ماهر جرار و همسرش ریما جرار.2. اخبار فخ وخبر یحیی بن عبدالله واخیه ادریس بن عبدالله، ابی عبدالله احمد سهل‌الرازی، تحقیق: ماهر جرار.3. مبادی الفقه الاسلامی، ماهر جرار.4. مسئلة الجبر والاستطاعة، دراسة فی الحدیث وعلم الکلام، یوسف فان اس، مترجم: ماهر جرار. ترجمه مقاله «حورالعین» حورالعین در لغت حوری صفت مؤنث برای زن سفید‌پوست است. مفرد آن «حَوراء» و جمعش «حور» است (لین، 2، 666) و به باکره‌های بهشتی اشاره دارد (به همین دایرة المعارف رجوع کنید). مفرد حور در قرآن استفاده نشده، ولی جمع آن (حور) چهار مرتبه در قرآن ذکر شده است. موارد کاربرد حور در قرآن 1ـ Gکَذلِکَ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ F(دخان/ 54)؛ «(حال بهشتیان) اینگونه است؛ و حوریانى فراخ چشم (و همسرانى سپید چشم) را به ازدواج آنان درآوردیم». 2ـ Gمُتَّکِئِینَ عَلَى سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ F(طور/20)؛ «بر تخت‌هایی ردیف هم تکیه زنند، و حوران درشت‌چشم را همسرشان گردانیم».3ـ Gحُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِی الْخِیَامِ F(الرحمن/72)؛ «حورانی پرده‌نشین در میان خیمه‌ها هستند».4ـ Gوَحُورٌ عِینٌ * کَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ F(واقعه/22و23)؛ «و حوران درشت‌چشم، همچون مروارید پنهان در صدف». در سه مورد به صورت صفت (عین) بر وزن چین، مفرد مؤنت (عینا) و مذکر (أعین) که به معنای چشم‌درشتِ تمام‌سیاه، به کار می‌رود (Lane,v,2218, and مقایسه کنید باKunstlinger,namenund Freuden 629-30). در سه آیة دیگر که عبارتند از:1ـ Gوَعِندَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِینٌF (صافات / 48)؛ «و نزد آنان (همسرانی) چشم‌فروهشته (و) فراخ دیده باشند».2ـ Gوَعِندَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ أَتْرَابٌ F(ص/52)؛ «و نزد آنان (همسران) چشم‌فروهشته همسالند».3ـ Gفِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلاَ جَانٌّ F (الرحمن/56)؛ «در آن (بهشت)ها همسرانی چشم‌فروهشته هستند که پیش از آنان هیچ انسان و جنّی با آنان تماس نگرفته استباکره‌های بهشتی به (قاصرات‌الطّرف) یعنی با حیا و پاکدامن معرفی می‌شوند (Lane,vii,2533). در هفت آیة دیگر، باکره‌های بهشتی، به عنوان پاداش برای مؤمنان خداترس وعده داده می‌شوند. (مراجعه کنید به مدخل: «ایمان و کفر» و «پاداش و کیفر» و بندگان مخلص خدا و همچنین مقایسه کنید با آیات سوره‌های ذیل که همگی مدنی هستند). 1ـ Gوَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُوْا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قَالُوا هَذَا الَّذِیْ رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهاً وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَF (بقره/25)؛ «به کسانی که ایمان آورده‌اند، و (کارهای) شایسته انجام داده‌اند، مژده بده که بوستان‌هایی (از بهشت) برای آنان است که از زیر (درختا)نش نهرها روان است. هرگاه میوه‌ای از آن، به آنان روزی داده شود، می‌گویند: در این چیزی است که از پیش به ما روزی داده شده بود». و از آن (روزی) به آنان داده شده، در حالی که همگون است؛ و در آن (باغ‌های بهشتی) برایشان همسرانی پاکیزه است، در حالی که آنان در آن‌جا ماندگارند». 2ـ Gقُلْ أَؤُنَبِّئُکُمْ بِخَیْرٍ مِن ذلِکُمْ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللّهِ وَاللّهُ بَصِیرٌ بِالعِبَادِF؛ (آل‌عمران/15)؛ «بگو: آیا شما را به بهتر از این (سرمایه‌های دنیایی) خبر دهم؟ برای کسانی که (خود را) حفظ کردهاند، بوستان‌هایی است که از زیر (درختا)نش نهرها روان است، در حالی که در آن جا ماندگارند، و همسرانی پاکیزه، و خشنودی خدا، نزد پروردگارشان (برای آنان است) و خدا به (امور) بندگان بیناست». 3ـ Gوَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً لَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِیلاً F (نساء/57)؛ «و کسانی که ایمان آورده‌اند و (کارهای) شایسته انجام دادند، به زودی آنان را در بوستان‌های (بهشتی) وارد می‌کنیم که از زیر (درختا)نش نهرها روان است، در حالی که جاودانه در آن ماندگارند؛ (و) در آن جا همسرانی پاکیزه برایشان خواهد بود و آنان را در سایه‌ای پایدار (و فرخ‌بخش) وارد می‌کنیم». 4ـ Gفَبِأَیِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ F(الرحمن/13)؛ «پس کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را دروغ می‌انگارید؟».5ـ Gیُرْسَلُ عَلَیْکُمَا شُوَاظٌ مِّن نَّارٍ وَنُحَاسٌ فَلاَ تَنتَصِرَانِF (الرحمن/35)؛ «شعله‌هایی از آتش و دود برای شما فرستاده می‌شود و یاری نمی‌شوید».6ـ Gفَبِأَیِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ F(الرحمن/36)؛ «پس کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را دروغ می‌انگاید؟».7ـ Gفَإِذَا انشَقَّتِ السَّماءُ فَکَانَتْ وَرْدَةً کَالدِّهَانِ F(الرحمن/37)؛ «پس هنگامی که آسمان شکافته شود و همچون روغن مذاب گلگون گردد». مبادی احتمالی ایمان (و اعتقاد به حورالعین) منشأ باور باکره‌های بهشتی، محور تعدادی از مطالعات (در این زمینه) می‌باشد.برتلز (Die Jungfrann,263,Jeffry,For.vocab.119) معتقد است: (عقیده به حورالعین) از آموزه‌های زرتشت در مورد «دئینا» و اعمال نیک گرفته شده است، اما به اعتقاد آندریا در کتاب (Mohammad,69f) این اندیشه به طور مستقیم از پدران مقدس کلیسای سُریانی قدیس افریم وام گرفته شده است (مراجعه کنید به: (Beck,christliche Parallel,404f)). پارالل نیز می‌گوید: آندریا متن قدیس افریم را اشتباه متوجه شده است. (مراجعه کنید به آخرین اثر نام برده:(Beck,les houris and c.Luxenberg,syro-aramaisshe Lesart,221-41). وی اخیراً تصریح می‌کند که علم لغت‌شناسی تطبیقی ریشة سُریانی را برای عبارت حورالعین و معنای (انگور سفید) پیشنهاد می‌کند که به معنی میوة فرجام‌گرایانه (اخروی) است. بعضی دانشمندان نیز معتقدند واژه حور ریشه پهلوی یا آرامی دارد (ر.ک: جفری، واژگان بیگانه، 119 به بعد). حورالعین در قرآن باکره‌های بهشتی در قسمت شرح و توصیف لذت‌های بهشتی ذکر و توصیف می‌شوند. مؤمنان روی تخت‌هایی از حریر (ابریشم) جا داده می‌شوند (همان مرجع)، در حالی که لباس‌های زربفت (ابریشمی) بسیار زیبا پوشیده‌اند و (انواع) میوه‌های (بهشتی) و شراب (بهشتی) می‌نوشند. (See Intoxicants, Material culture And The Quran). (نگاه کنید به دو مدخل: «مسکرات» و «فرهنگ مادی و قرآن»).در دو مورد از فعل «عروسی کردن» استفاده شده است. (ما آنها را به مؤمنان خداترس تزویج خواهیم کرد). آیاتی از قرآن کریم در این مورد: 1ـ Gکَذلِکَ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ F(دخان/54)؛ «این گونه است، و حوریانی فراخ‌چشم (و همسرانی سپیدچشم) را به ازدواج آنان در آوردیم».2ـ Gمُتَّکِئِینَ عَلَى سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ F(طور/20)؛ «بر تخت‌های صف‌کشیده تکیه کردهاند، و حوریانی فراخ‌چشم (و همسرانی سپیدچشم) را به ازدواج آنان در آورده‌ایم». 3ـ G... وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ F(بقره/25)؛ «و در آن (باغ‌های بهشتی) برایشان همسرانی پاکیزه است، در حالی که در آن‌جا ماندگارند».4ـ G... لِلَّذِینَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ F(آل‌عمران/15)؛ «برای کسانی که (خود را) حفظ کردهاند، بوستان‌هایی است که از زیرش (درختانـ)ش نهر روان است، در حالی که در آن جا ماندگارند و همسرانی پاکیزه...».5ـ G... لَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِیلاً F(نساء/57)؛ «... در آن جا همسرانی پاکیزه برایشان خواهد بود و آنان را در سایه‌ای پایدار (و فرح‌بخش) وارد می‌کنیم». باکره‌های بهشتی که گفته می‌شود هیچ مردی آنها را لمس نکرده است (همان مرجع). 1ـ Gفِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلاَ جَانٌّ F(الرحمن/56)؛ «در آن (بهشت)ها همسرانی چشم‌فروهشته هستند که پیش از آنان هیچ انسان و جنّی با آنان تماس نگرفته است». در آیه شریفه در قسمتی که خدای متعال فرموده: (لَمْ یَطْمِثْهُنَّ) معنای لغوی‌اش این است (هنوز بکارتش هست). در آیاتی که خدای متعال می‌فرماید:2ـ Gإِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاءً F(واقعه/ 35)؛ «در حقیقت ما آنان را با پیدایش (نو) پدید آوردیم».3ـ Gفَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْکَاراً F(واقعه/ 36)؛ «و آنان را دوشیزگانی قرار دادیم».4ـ Gعُرُباً أَتْرَاباً * لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ F(واقعه/37و38)؛ «شوهر دوستانی همسالند. (این‌ها) برای یاران دست راست است». (و نگاه کنید به: تفسیر طبری، ج23 صفحه 106 به بعد).(اوصاف دیگر حوریه‌های بهشتی) آنها، مانند: مرواریدهای پنهان در صدف:1ـ Gکَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ F(واقعه/23)؛ «همچون داستان مروارید پنهان».یا مانند تخم مخفی: 2ـ Gکَأَنَّهُنَّ بَیْضٌ مَکْنُونٌ F(صافات/49)؛ «(از شدت سفیدی) چنان که گویی آنان تخم‌‌مرغ (زیر پر) پنهان مانده‌اند» (نگاه کنید به: الطبری، متوفی: 310 ق ـ 932م، تفسیر، ج23، ص37). طبری گزارش می‌دهد که (ابن زید) معتقد است منظور از (بیض مکنون) تخم‌های شترمرغ است و نتیجه می‌گیرد رنگ حوریه‌های بهشتی سفید مایل به زرد است. مفسران دیگر معتقدند که منظور از بیض و لؤلؤ مکنون مرواریدها هستند. (مقایسه کنید با: ابن کثیر، کتاب صفات الجنة، ص103). مفسران دیگری، مانند مجاهد ابن جبیر (متوفی: 104ق ـ 722م) طبری، در تفسیر، (جلد 27، صفحه 102)، ابن‌کثیر در صفات الجنة، (صفحه 110 به بعد)، توضیح می‌دهند که استعاره به رنگ ـ زرد کم‌رنگ ـ مربوط به نظریاتی است که باکره‌های بهشتی از زعفران آفریده شده‌اند. حدیث منسوب به ابن عباس (متوفی: حدود 67ق ـ 686م) بیان می‌کند: حوریه‌های بهشتی از چهار ماده ساخته شده‌اند: مُشک، کافور، عَنبر و زعفران (معادشناسی اسلامی، تألیف مک دونالد، ص371ـ 353).قرآن کریم در آیة 72 سوره الرحمن توضیح می‌دهد که باکره‌های بهشتی به دقت در خیمه‌هایی بسیار بزرگ محافظت می‌شوند. «حورٌ مقصوراتٌ فی الخیام»؛ «حوریانی که در خیمه‌های (بهشتی) پوشیده‌اند». (طبری، تفسیر طبری، (جلد 27، صفحه 93ـ92)، ابن حبیب، در کتاب وصف‌الفردوس (ص 16 به بعد)، ابن کثیر در کتاب صفات الجنة، (ص 102) مقایسه کنید با: (مک دونالد، معادشناسی اسلامی، صفحات 372ـ371 و 355ـ353). حورالعین در سنت (روایات) سنت اسلامی به تفصیل توصیفی به نسبت حسّی و خیالی از باکره‌های بهشتی و نیز لذت‌های بهشتی بیان کرده است (ابن حبیب، وصف‌الفردوس، ص16، محاسبی، توهم صفحه 139، 158 به بعد 166، 177، ابن کثیر، صفات الجنة، 96 تا 98، 102 تا 117، 152 تا 159، ابن قیّم، حادی، ج1، ص341، 392، ج2، ص2 تا 7) (ونسینک، فهرست، ج1، ص526، صالح، رقابت، ص41ـ38، روسنتال، واکنش‌ها). حوریه‌ها بیشتر به افراد پرهیزگار (see plety) اختصاص داده می‌شوند که از لذت‌های زندگی (دنیوی) خودداری کردهاند. (see Abstinence) (و) برای کسانی که خشم خود را کنترل کردهاند (See Anger) و برای شهیدان. (See Martyr).به هر مؤمن معتقد (با اخلاص) از دو تا هفتاد و دو، پانصد یا حتی هشت هزار حورالعین وعده داده می‌شود.منابع حدیثی بیان می‌کنند: حوریه‌های بهشتی برای همیشه در سنّ سی و سه سالگی هستند و بکارتشان باقی است. (حوریان) اعمال ناخوشایند جسمی (کثافات بدنی، مانند حیض و دفع) نیز ندارند (See Men Struation). احادیث تفسیری عرفانی باکره‌های بهشتی را نمادهای استعاره‌ای (مجازی) پنداشته‌اند. (ابن عطا، نصوص صوفیه غیرمنشوره، ص154، ابن عربی، تفسیر، ج2، صفحه 268 به بعد، ص290 به بعد و مراجعه کنید به: (Sufism And The Quran). اندیشمندان نقّاد و دانشمندان اصولی در توضیح این ایده (لذایذ بهشتی) به زحمت افتاده‌اند و در پی توضیحِ عقلانی آن برآمده‌اند (مقایسه کنید با: روسنتال، واکنش‌ها، ص249 به بعد. برای جایگاه تفاسیر جدید بنگرید به: صالح، رقابت، ص136ـ122، و نگاه کنید به: تفاسیر قرآن، دوران جدید و معاصر). از آغاز نیمة اول قرن دوم هجری ـ هشتم میلادی وعده به حوریه‌های بهشتی برای تشویق و تحریک مردم به جهاد به کار برده می‌شد (ر.ک. جرّار، مصارع العشاق، 9ـ37). یک شهید حوریان را در عالم رؤیا می‌بیند و آنها وی را به دنیایشان دعوت می‌کنند. این احادیث در محافل و گروه‌های جنگجویان پارسا و زاهد گسترش یافت و سپس به اقوال معروفی تبدیل شد که یک ایدة مشترکی را منتشر می‌کرد. دو جنبه این قضیه (این ایده) عبارت است از «مرگ یا باکره‌های بهشتی»، یا «حوریان یا مرگ». حوریان بهشتی خودشان را به عنوان عشق جنسی بروز می‌دهند که در پی جاودانگی و وحدت ابدی است. احادیث متعدّد دینی بیان می‌کنند که آرزویِ بشر برای برآوردن آرزو و عشق عاطفی از طریق وحدت با تقدس (پاکی‌ها) است، تا بدین ترتیب به این آرزوها یک واقعیّت جاودانه فراسوی مرگ دهند و نیروی مثبتی به واسطه ذکر حوریان برای نادیده گرفتن مرگ فراهم نمایند. انگیزه باکره‌های بهشتی، و درونمایه باکره‌های بهشتیِ مقرون با شهادت در جنگ مقدس و یا جهاد، در نقل قول‌های تاریخی دوران میانه به خوبی ظاهر می‌شود. همین مطلب در ادبیات نو اسلامی نیز راجع به جهاد ـ به ویژه در رساله‌های الهامی ـ در اظهارات و مراسم یادبود شهدا در ایران و نوار غزه فلسطین تکرار می‌شود (ماهر جرّار، شهادت، ص 106ـ104). بررسی و نقد مقاله «حورالعین» هر چند مقاله نقاط قوتی دارد؛ اما برخی انتقادها بدان وارد است. ما به هر دو جنبه اشاره می‌کنیم. الف) نقاط قوت 1. به موارد کاربرد واژه حورالعین در قرآن کریم اشاره شده است.2. آیات مشتمل بر واژه حورالعین دسته‌بندی و هر دسته جداگانه بررسی شده است.3. در مورد حورالعین در سنت نیز از نظر مفسران نخستین مانند ابن عباس (م: 67ق ـ 868م) مجاهد بن جبیر (م: 104 ـ722م)، ابن زید و طبری و... استفاده شده است. ب) نقاط ضعف 1. نویسنده مقاله و بیشتر مستشرقان در شناخت اسلام و قرآن فقط به منابع تاریخی و حدیثی اهل سنت مراجعه می‌کنند و خود را از منابع اصیل و غنی اهل‌بیت7 محروم می‌سازند. این رویکرد باعث می‌شود تصویر ناقصی از اسلام و منابع اسلامی به دست آورند و در داوری، گرفتار مشکل یا لغزش شوند. در مقاله حورالعین نیز نویسنده از آثار شیعه استفاده نکرده است و برای نقل روایات به منابع اهل‌سنت مانند تفسیر طبری مراجعه کرده است که در آن اخبار جعلی فراوان (اسرائیلیات) وجود دارد. با این که تفاسیر ارزشمند شیعه از جمله تفسیر المیزان، از مهم‌ترین منابع تفسیری عصر حاضر است.به عبارت دیگر، تحقیق علمی نباید بر یک پیش‌فرض و دیدگاه خاص مبتنی باشد، بلکه باید دیدگاه تمام دانشمندان اسلامی و روایات تاریخی و حدیثی را مدنظر قرار دهد. 2ـ نویسنده در انتخاب منابع، گزینشی عمل کرده است. او منابعی را انتخاب کرده است که ضعف علمی دارند، مانند کتاب‌های اختلاف قرائات، کتاب‌های تاریخی که از جهت سند و محتوا بسیار ضعیف می‌باشند و کتاب‌های صوفیه و باطنیه و... . 3ـ نویسنده در مورد ریشه اعتقاد به حورالعین می‌گوید: «ممکن است این عقیده از آموزه‌های زرتشت در مورد دئینا یا به طور مستقیم از پدران مقدس کلیسای سُریانی وام گرفته شده باشد»!در حالی که پارالل معتقد است آندریا متن قدیس افریم را اشتباه متوجه شده است و اصلاً چنین وام‌گرفتنی وجود ندارد و به آخرین اثرش ارجاع می‌دهد (دایرة المعارف لیدن، 2، 456). بدون شک، شباهت فراوانی بین معارف عقیدتی و اخلاقی و فقهی قرآن کریم با تورات و انجیل وجود دارد. گرچه این شباهت می‌تواند با احتمال اقتباس قرآن از سرچشمه عهدین سازگار باشد، اما با این احتمال که قرآن و تورات و انجیل از یک سرچشمه مشترک الهی اقتباس شده باشند، سازگارتر است. نویسنده بدون هیچ دلیلی احتمال دوم را ردّ واحتمال اول را صحیح می‌داند (الفکر الاستشراقی، 105؛ زمانی، قرآن و مستشرقان، 146). 4ـ واژه دَئِنا (Daena) یعنی دین پهلوی: این واژه در همه جا به معنی دین نیست و در بسیاری از جاها به معنی نَفس، ذات و وجدان است و با اسم جمع، خصایص روحی و مذهبی انسان است و تشخیص باطنی و معنوی و دید شهودی و ادارک فطری او شمرده می‌شود.زرتشتیان معتقدند دین به معنی مذهب، غیر از جان و روان و فروهر است که جمله از ارواح انسانی به شمار می‌رود. دَئِنا از ریشه (Di) در اوستا به معنی دید شهودی و باطنی است (شائول شاکدر، از ایران زرتشتی تا اسلام، ترجمه: مرتضی ثاقب‌فر، 67) و هیچ ارتباطی به حورالعین ندارد. 5 ـ نویسنده مقاله ادّعا می‌کند که وعده به حوریه‌های بهشتی از آغاز نیمه اول قرن دوم هجری برای تشویق مردم به جهاد به کار برده شد! چنین مطالبی در منابع اصیل اسلامی قرن دوم وجود ندارد. 6 ـ احکام مربوط به جهاد و دفاع و امور مربوط به جنگ (مانند: اسیران، شهیدان، غزوات، آماده ساختن مهمات جنگی، هجرت و...) در بیش از سیصد آیه ذکر شده است، از جمله:Gکُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَکُمْ وَعَسَى أَن تَکْرَهُوا شَیْئاً وَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّوا شَیْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ F(بقره/216)؛ «جنگ بر شما مقررّ شد؛ در حالی که آن برایتان ناخوشایند است؛ و چه بسا از چیزی ناخشنودید و آن برای شما خوب است؛ و چه بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بد است و خدا می‌داند و شما نمی‌دانید».همچنین مراجعه کنید به: بقره/ 190، 195، 218، 244 و... آل عمران/ 139، 142، 146، 154، 158، 200 و... نساء/ 71، 77، 84، 93 و102 و... . قرآن‌کریم نه تنها دفاع و جهاد را واجب کرد، بلکه مجاهدانی را که شجاعانه برای نجات ارزش‌های انسانی جهاد و دفاع می‌کنند، برترین انسان‌ها شمرد که نزد خدای متعال پاداش بزرگی خواهند داشت. Gوَفَضَّلَ اللّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرَاً عَظِیماً F(نساء/95) (ر.ک. به: داود العطار، الدفاع الشرعی فی الشریعة الاسلامیة، 20). در هیچ یک از متون اسلامی وعده به حوریه‌های بهشتی برای تحریک مردم به جهاد ذکر نشده است و این ادعای نویسنده بدون دلیل است و او هیچ سند و مدرکی برای این ادعا ذکر نکرده است و این به دور از انصاف یک شخص محقق است؛ برعکس روایات فراوانی در منابع اسلامی که در مورد فضیلت جهاد ذکر شده است، خلاف ادعای وی را ثابت می‌کند. به این روایات توجه کنید. 1. پیامبر گرامی اسلام(ص): «سیاحت امت من جهاد است» (نوری، مستدرک الوسائل، 2، 243). 2. پیامبر اسلام(ص): «آگاه باشید که جهاد به درستی دری از درهای بهشت است که خداوند آن را برای دوستانش باز کرده است» (همان، 2، 245).3. امام صادق7: «برترین چیز بعد از واجبات یومیه (نماز)، جهاد است» (عاملی، حرّ، وسایل‌الشیعه، 11، 17). 4. علی7: «ایمان دارای چهار رکن است: صبر، یقین، عدل و جهاد» (ابی‌حنیفه، نعمان، دعائم الاسلام، 1، 342). 5. پیامبر(ص) پایه اسلام بر پنچ چیز است: نماز، زکوة، روزه، حج و جهاد» (نجفی، محمد حسن، جواهرالکلام، 21، 3).6. امام علی7: «جهاد ستون استوار دین و روش سعادتمندان است» (آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، 425).7. پیامبر9: «کسی که در راه خدا مجاهده می‌کند، مانند آن است که همیشه روزه‌دار و نماز‌گزار باشد». (مالک، الموطأ، 443).بنابراین ادعای نویسنده «وعده حوریه‌های بهشتی برابر تحریک مردم به جهاد» بدون دلیل و منبع است. هدف از جهاد اسلامی: هدف از جهاد جلب رضایت پروردگار است؛ نه وعده به حوریه‌های بهشتی! قرآن کریم در آیات متعدد از جمله سوره نساء/ 74، 95 و96؛ بقره/ 19، 22 و 89؛ مائده/ 54؛ سوره صف / 4، جهادگران را به رحمت، مغفرت؛ محبت، رضوان الهی و رسیدن به پاداش ابدی و سعادت جاودانی بشارت می‌دهد.در آیات متعدد جهاد معامله با خداوند متعال معرفی می‌شود، از جمله: توبه/ 111؛ صف/ 10 تا 12. به طور کلی مهم‌ترین اهداف جهاد و دفاع در قرآن و روایات عبارت است از:1) دفاع از جان مردم 2) دفاع از عرض و ناموس مردم 3) دفاع از اراضی و اموال و استقلال اقتصادی 4) دفاع از دین حق و مقدسات دینی 5) دفاع از عزت و استقلال سیاسی 6) حمایت از مظلومان و محرومان تحت فشار ستمگران 7) احقاق حق الهی و برداشتن موانع از سر راه هدایت توده‌های ناآگاه. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری: نویسنده مقاله حورالعین از آیات و روایات به خوبی استفاده نموده است؛ به خصوص که آیات مشتمل بر واژه حورالعین را دسته‌بندی و بررسی کرده است، ولی دچار مشکلاتی هم شده است، مانند: 1) استفاده از منابع ضعیف و غیرمستند 2) کم‌توجهی به منابع شیعی 3) ادعای بدون دلیل. الف: منابع مقاله اصلی منابع اولیه 1. ابن العربی، محی‌الدین، تفسیر 2 جلدی، قاهره، 1281ق ـ 1866م. 2. ابن عطا الآدمی، نصوص الصوفیه غیر المنشوره، (بیروت ـ1973). 3. ابن حبیب، عبدالمالک ابن حبیب القرطبی، کتاب الوصف الفردوس، (بیروت ـ1987). 4. ابن‌کثیر، عماد‌الدین اسماعیل ابن عمر، صفات الجنة (دمشق ـ1989ed.Y.A>B udaywi). 5. ابن القیم الجوزیة، هادی الارواح الی بلاد الافراح، 3 جلد در 2جلد، قاهره، 1325ق ـ 1907م. 6. المحاسبی، الحارث بن اسد، کتاب التوهم، (ed. A.Roman, Paris 1978) 7. طبری، تفسیر، 30 جلدی در 12 جلد، قاهره، 1330ق. منابع فرعی 1. T. Andrae, Mohammad, sein Leben Und sien Glaube, stockholm 1917. 2. Avbervy, E. Beek Eine christliche Parallel Zuden ParadiesJung frauen des korans, in orientalia christiana periadica 14(1948) 398-405,id, Les houris du. coranet Ephremle syrien, in mideo 6 (1959-61), 405-8. 3. E.Berthels, Die paradiesischen Jungfrann (Huris)im Islam, in islamica.i (1925), 263-88. 4. M. Jarrar, The martyrdom of passionate lovers. Holy war as a sacred wedding, in A. Neuwirthet al. (eds). 5. My ths, historical archetypes and symbolic figures in Arabic literature. Towards a new hermeneutic approaeh, Beirut 1998,87- 107, id, masari al- ushshaq, in al- Abhath 41 (1993), 27-121. jeffry, for vocab, D. kunstiinger, Die namen and und freuden des kuranischen Paradieses, in Bsoas 6 (1930-32) 617-32, lane. C. Luxenberg Die syro. Aramaische Lesart dos kuran, Berlin 2000, 225-42 6. J. macdonald, islmic eschatology, vl. Paradise, in islamic studies 5 (1966), 331-83, f. 7. Rosental Reflection on love in paradise, in J.H. maks and R.M. Good ceds), lave and death in the ancient Neare Est. 8. E ssays in honor of maruin H. Pope, Guilford, ct 1987, 247-54, s. salin, Lavie future selonle coran, Paris 1971, Wensinck, concordance. ب: منابع مقاله نقد 1. قرآن کریم، ترجمه گروهی: محمدعلی رضایی اصفهانی و همکاران، چاپخانه اعتماد، قم، 1380ش، چ اول. 2. آمدی، عبدالواحد، غررالحکم، ترجمه و شرح: سید هاشم رسولی محلاتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1380ش، چ چهارم. 3. ابو‌حنیفه، نعمان، دعائم‌الاسلام، دارالمعارف، مصر، بی‌تا، چ دوم. 4. جیمزهو ـ مولتون، گنجینه مُغان، ترجمه: تیمور قادری، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1384ش، چ اول. 5. حرّ عاملی، وسائل‌الشیعة، مؤسسة المرتضی العالمیة، بیروت، 1412ق. 6. حلی، حسن بن یوسف مطهر، تبصرة المتعلمین، مؤسسة الطبع والنشر، تهران، 1411ق، ط اول. 7. خمینی، روح‌الله، تحریرالوسیلة، دفتر انتشارات اسلام، قم، 1368ش، چ اول. 8. دوستخواه، جلیل، کتاب اوستا کهن‌ترین سرودها و سنت‌های ایرانی، انتشارات مروارید، تهران، 1381ش، چ ششم. 9. زمانی، محمدحسن، مستشرقان و قرآن (نقد و بررسی آراء مستشرقان درباره قرآن) مؤسسه بوستان کتاب، قم، 1385ش. 10. شائول شاکدر، از ایران زرتشتی تا اسلام، ترجمه: مرتضی ثاقب‌فر، انتشارات ققنوس، تهران، 1384ش، چ دوم. 11. طوسی، محمدبن حسن، تهذیب‌الاحکام، چاپ آریا، تهران، 1417ق، چ اول. 12. العطار، داود، الدفاع الشرعی فی الشریعة الاسلامیة، الدارالاسلامیة، بیروت، 1401ق. 13. کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، دارالاضواء، بیروت، 1413ق، ط اول. 14. گیگر ویندیشمن، هینتس، زرتشت درگاثاها، ترجمه: هاشم رضی، انتشارات سخن، تهران، 1382ش، چ اول. 15. مطهری، مرتضی، جهاد و مشروعیت آن در قرآن، انتشارات اسلامی، 1361ش. 16. مالک بن انس، الموطأ، تصحیح، محمد فؤاد عبدالباقی، مصر، 1370ق. 17. نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، دارالکتب الاسلامیة، تهران، بی‌تا. 18. نوری، میرزاحسین، مستدرک‌الوسائل، مؤسسة آل البیت:، 1408 ق، چ اول. 19. Encyclopaedia of the Quran (EQ). 20. Jane D. mc Auliffe, PH.D. Dean. 21.Georgetown callege, Gergetown University. Washington,1993 نویسنده: ماهر جرار ترجمه، بررسی و نقد: دکتر محمد حسن زمانی/عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیة و سرور حسینی/دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی منبع: مجله قرآن پژوهی خاورشناسان شماره 7 پایان متن/
93/11/07 - 06:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]
-
گوناگون
پربازدیدترینها