واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: درختان شمشاد گیلان برای بودن ، در کوران جدالی سخت با بیماری رشت - ایرنا - درختان همیشه سبز و زیبای شمشاد جنگل های هیرکانی گیلان که هیچگاه خزان نمی شناختند چند سالی است بر اثر شیوع یک نوع آفت گرفتار خزان و نوعی سوختگی برگ و تنه شده اند و برای بودن ، دوران جدال سخت با این بیماری را طی می کنند .
اکنون حدود دو سال است که پوشش های متراکم و فشرده توده های درختی شمشاد که جنگل هایی نفوذ ناپذیری در کنار رودخانه ها و در زیر سایه درختان پهن برگ توسکا، تویی ،لرک و ممرز ایجاد کرده بودند دچار بیماری شده اند .
این پوشش جنگلی پنجه هایی بسیار قوی از طریق ریشه برای حفاظت از آب و خاک و جلوگیری از تخریب حاشیه رودخانه ها بشمار می روند و با فروبردن این پنجه های قوی از خسارت طغیان رودخانه ها و سیلاب های ناگهانی به اراضی حاشیه ها جلوگیری می کنند.
وقتی خزان پاییزی درختان پهن برگ جنگل های هیرکانی را لخت و عریان و بی برگ و بار می سازد ، زیبایی خیره کننده مخفی شده شمشادها در زیر سایه این درختان در فصل زمستان نمایان می شود و بر شکوه سبز جنگل می افزاید.
اما چندسالی است آفت مهاجم و بی رحم که نوعی قارچ شناخته می شود با سوزاندن شاخه درختان زیبای شمشاد ، زخم عمیق و التیام ناپذیری بر پیکر جنگل های هیرکانی وارد کرده است.
این آفت سریع ، سایه سیاه سنگینی را با خزان همیشگی بر جنگل های شمال گسترانیده است و ترس در خطر بودن جنگل های هیرکانی این فسیل های زنده و با ارزش کره زمین براثر آلودگی ها، تغییرات آب و هوایی ، بلایی که خود بشر بر سر خود و دیگر زیستمندان آورده هر روز بیشتر می شود.
مرگ درختانی که قدمت زیست آنها به میلیون ها سال و قبل از حیات انسان و پیدایش بسیاری از جانداران بر روی کره زمین بر می گردد زنگ هشداری است به بشر.
هنوز یادمان نرفته است که دو دهه پیش آفتی ناشناخته بر جان ملچ ها این تنومندترین و خوش نقش ترین درختان جنگل های خزری افتاد و از آستارا تا گلستان این درختان پراکنده در جنگل های هیرکانی را از تاج مورد هدف قرار داد و طی چند سال ، آنها را از صفحه جنگل های شمال کشور محو کرد.
اینک نوبت شمشادها درختانی که بین درخت و درختچه قرار دارند و برخی از آن به عنوان درخت و بعضی به عنوان درخچه یاد می کنند فرا رسیده است.
کارشناسان می گویند : شمشاد خزری که به آن شمشاد جنگلی یا شمشاد هیرکانی نیز گفته می شود یکی از مهم ترین و با ارزش ترین و از پنج گونه پهن برگ و همیشه سبز جنگلهای شمال کشور محسوب می شود.
شمشاد خزری با برگ های همیشه سبز، براق و چرمی و دارای دیر زیستی بسیار بالا ، کاملاً سایه پسند بوده و در زیر اشکوب جنگل بهترین کیفیت رویشی را دارد و از گونه های با ارزش حوزه جنگل های البرز بشمار می رود.
این گونه درختی در فهرست گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین الملی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.
نتایج یک بررسی توسط کارشناسان محیط زیست گیلان در بهار سال 1393 نشان می دهد که شیوع و سرایت بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد بخش وسیعی از درختان شمشاد منطقه دوآب و سیاهکل رود چابکسر به مساحت 800 هکتار را دچار آسیب جدی کرده است.
براساس این تحقیق بیماری بلایت ، بیماری مخرب و خطرناکی است که سبب خزان و از بین رفتن توده های شمشاد شده و عامل آن نوعی قارچ است .
این اپیدمی (همه گیر) بیشترین آسیب را به بافت تنه و شاخه های جانبی درخت وارد می کند و با ایجاد لکه های قهوه ای در برگ گیاه ، مرگ سریع و گسترده بافت ها را فراهم می سازد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : در شهرستان رضوانشهر بیش از 200 هکتار از جنگل های شمشاد به عنوان ذخیرگاه از سوی منابع طبیعی گیلان حفاظت می شود که درختان شمشاد در این محدوده بصورت توده ای وجود دارند و در سایر مکان ها این درختان بصورت آمیخته با دیگر درختان زیست می کنند.
فریور نقوی افزود : سطح جنگل های شمشاد در گیلان بین 25 تا 30 هزار هکتار تخمین زده می شود.
وی اظهارداشت : شمشادها پوشش بسیار سخت و محکمی از نظر ریشه برای حفاظت از خاک و جنگل های حاشیه رودخانه ها در مقابل طغیان آب ایجاد می کنند و این درختان دیر رشد بوده و از نظر تنه دارای استحکام بالایی هستند و از گونه های نادر و در حال انقراض بشمار می آیند.
وی معتقداست : تغییرات آب و هوایی شرایط خوبی برای رشد عوامل بیماری زا ایجاد کرده است و خشکی های چند سال اخیر موجب حساستر شدن این درخت شده است .
وی با اشاره به اینکه هم اکنون حدود 80 درصد توده های شمشاد جنگل های گیلان آلوده هستند اظهار داشت : تحقیقات و بررسی این آفت در سطح گیلان و کشور برای کنترل آفت آغاز شده است و توصیه هایی نیز برای سمپاشی درختان آلوده بصورت هوایی و زمینی وجود دارد.
وی تصریح کرد : سمپاشی بصورت گسترده به دلیل خطری که برای سایر جوامع گیاهی و جانوری دارد قابل اجرا نیست.
وی یادآورشد : هم اکنون تیمی از خارج کشور با هماهنگی سازمان جنگل ها به منظور بازدید از حوزه های آلوده شمال کشور به گیلان سفر کرده تا بتوان از تجربه های آنان استفاده کرد.
" عبدالله حسینی مقدم " عضو تیم تحقیق موسسه گیاه پزشکی کشور گفت : کارشناسان موسسه گیاه پزشکی به همراه کارشناسان موسسه تحقیقات سازمان جنگل های کشور دو سال قبل مطالعه بر روی این آفت را آغاز کردند و عامل این بیماری که نوعی قارچ است را شناسایی کردند.
وی خاطرنشان کرد : روش تحقیق این گروه بصورت مقاله اصلی منتشر شده است و در مجله انجمن بیماری های گیاهی آمریکا نیز چاپ شده است.
وی با اشاره به اینکه هنوز هیچ راهکار قطعی برای کنترل این آفت توصیه نمی شود ، اظهار داشت : عامل بیماری شناسایی و مورد تایید علمی قرار گرفته است ولی نیازمند مطالعه تکمیلی روی بیواکولوژی درختان شمشاد هستیم تا راه حل اصلی مقابله با این آفت ارایه شود.
طی نیم قرن اخیر سطح جنگل های شمال کشور با رسیدن به یک و 9دهم میلیون هکتار به نصف کاهش یافته اند که سهم استان گیلان از این جنگل ها 565 هزار هکتار است . ک/4
619/604
16/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]