واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۰ آذر ۱۳۹۳ (۰:۱۳ق.ظ)
ابتکار: بحران سعودي ايران
به گزارش خبرگزاري موج، روزنامه ابتکار چنين نوشت:
ايران و ايراني براي پدر خوانده اعراب نگران کننده است و همين نگراني باعث شده که هر جا پرونده اي از مسائل بين المللي ايران گشوده مي شود ردپايي از سعودي ها نيز ديده شود. نگراني اعراب به حدي است که سعودالفيصل وزير امور خارجه عربستان با طياره شخصي خود به وين رفت تا بلکه در راه توافق جامع هسته اي ايران و 1+5 سنگ اندازي کند. ليست مشکلاتي که سعودي ها با ايران دارند و سعي مي کنند با پولهاي خود به رويارويي بپردازند؛ کم نيست. مذاکرات هسته اي، اجلاس اوپک، قيمت نفت و ساير مسائل منطقه که به نوعي نام ايران در آنها مطرح مي شود( بحران هاي بحرين، سوريه، لبنان و يمن) از جمله مسائل بين المللي اند که اعراب بر سر آنها با عزمي راسخ به مصاف ايران مي آيند.
منافع استراتژيک دو کشور قدرتمند ايران و عربستان، آنها را به تقابل و رويارويي مستقيم در بسياري از مسائل کشانده است و همين باعث شده که سران سعودي برنامه ريزي خود را در منطقه بر اساس رقابت با ايران شکل دهند. از اين رو نقش آفريني سعودي ها در حوزه منافع ايران بر همگان روشن شده است. بنابراين مسلم است که آنها از يک سو تلاش مي کنند تا اعتبار و قدرت خود را افزايش دهند و از سوي ديگر از هر اقدامي که ايران را متضرر مي کند و جلوي گسترش نفوذ ايراني ها را مي گيرد؛ فروگذار نمي کنند. مذاکرات هسته اي و اجلاس اخير اوپک نشان داد که سعودي ها حاضرند براي رويارويي با ايران حتي هزينه بپردازند، هرچند که ممکن است تنها هدف آنها ايران نباشد. البته قبل از اين هم هرگاه در منطقه بحراني رخ مي داد عربستان تلاش مي کرد که از حضور و نقش آفريني ايران جلوگيري کند. مثلا زماني که ائتلاف بين المللي ضدداعش شکل گرفت؛ سعودي ها کوشيدند تا مانع از نقش آفريني ايران در حل اين بحران شوند. بنابراين با توجه به چالش هايي که عربستان سعودي براي ايران در عرصه بين المللي و منطقه اي ايجاد کرده است مي توان گفت که ايران با بحران ديپلماتيکي که سعودي ها طراح آن هستند مواجه شده است.
اما مسئله اين نيست که عربستان دست به چه اقداماتي مي زند بلکه مهم اين است که ايران براي مهار بحران سعودي چه طرح و برنامه اي دارد و قرار است با چه منطقي آن را حل و فصل کند؟
دولت محمود احمدي نژاد منطق خاصي براي روابط ايران و عربستان نداشت و معمولا اقداماتي دفعي انجام مي داد که نه تنها منفعتي براي ايران نداشت بلکه آينده روابط را بيشتر تيره و تار مي کرد. مثلا زماني که وليعهد عربستان درگذشت عده اي به ظاهر خود سر، در اطراف سفارت اين کشور در تهران شيريني توزيع کردند. اين اقدام به حدي نامتعارف بود که واکنش هاي داخلي را هم برانگيخت. آيت الله جوادي آملي در واکنش به اين اقدام گفت که وقتي مقابل سفارت عربستان در تهران به خاطر مرگ وليعهد اين کشور شيريني توزيع مي شود؛ نبايد انتظار داشت رياض براي حجاج ايراني فرش قرمز پهن کند.
اما با روي کار آمدن دولت روحاني رويه اي متفاوت در پيش گرفته شد و با توصيه و اجماع نظر بسياري از کارشناسان، تعامل دوسويه درعين رقابت به عنوان گام اول دستگاه سياست خارجي ايران مطرح گرديد. نظر به اينکه منافع ايران و عربستان در منطقه بعضا به يکديگر گره مي خورد انتظار مي رود که تعامل سازنده در روابط با عربستان مد نظر باشد چرا که بازي برد – برد مي تواند منافع بيشتري نسبت به رقابت تخريبي براي دو کشور داشته باشد. با انتشار خبر سفر ظريف به عربستان اين اميد شکل گرفت که اختلافات کاهش پيدا مي کند و دوکشور براي حل مشکلات پاي ميز مذاکره مي نشينند و در نتيجه قدرت ايران و عربستان چتر سنگيني در منطقه باز مي کند که امکان نقش آفريني بازيگران خارجي را بسيار کم خواهد کرد. اما اتفاقات يک ماه گذشته و انجام نشدن اين سفر به فرضيه بحران سعودي قوت بخشيده است. حالا پيشنهادات داخلي مبني بر ميانجي گري هاشمي رفسنجاني، که روابط حسنه اش با سران کشورهاي اسلامي با مشهور است؛ نشان مي دهد که به نوعي ظرفيت هاي ديپلماتيک در حل اين بحران کاهش يافته است و دو کشور نياز دارند تا از ظرفيت ديپلماسي عمومي و خارج از چارچوب دولت براي حل اختلافات بهره گيرند.
اما نکته اين جاست که در دستگاه سياست خارجي ايران تعيين چارچوب براي ارتباط با عربستان سعودي با موانعي رو به رو است. افراطيون دو طرف اختلافات مذهبي را به عنوان يک مانع مهم در گسترش تعامل ميان ايران و عربستان درنظر مي گيرند. اين در حالي است که منافع استراتژيک اقتضائات ديگري دارد. از اين رو اولين نياز، برقراري توازن ميان اين دو جهت در سياست خارجي ايران است. بنابراين مادامي که ايران طرح بلند مدتي براي تعامل با عربستان، که در حال حاضر بحران سعودي را براي ايران به همراه آورده است، نداشته باشد؛ اين بحران گسترش پيدا خواهد کرد.
نويسنده:مهدي روزبهاني
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]