واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: بحران سعودی ایران تهران- ایرنا- روزنامه «ابتکار» در سرمقاله امروز -دوشنبه- خود با عنوان «بحران سعودی ایران» به قلم «مهدی روزبهانی» نوشته است: ایران و ایرانی برای پدر خوانده اعراب نگران کننده است و همین نگرانی باعث شده که هر جا پرونده ای از مسائل بین المللی ایران گشوده می شود ردپایی از سعودی ها نیز دیده شود.

نگرانی اعراب به حدی است که سعودالفیصل وزیر امور خارجه عربستان با طیاره شخصی خود به وین رفت تا بلکه در راه توافق جامع هسته ای ایران و 1+5 سنگ اندازی کند. نویسنده می افزاید: لیست مشکلاتی که سعودی ها با ایران دارند و سعی می کنند با پول های خود به رویارویی بپردازند؛ کم نیست. مذاکرات هسته ای، اجلاس اوپک، قیمت نفت و سایر مسائل منطقه که به نوعی نام ایران در آنها مطرح می شود( بحران های بحرین، سوریه، لبنان و یمن) از جمله مسائل بین المللی اند که اعراب بر سر آنها با عزمی راسخ به مصاف ایران می آیند.
منافع استراتژیک دو کشور قدرتمند ایران و عربستان، آنها را به تقابل و رویارویی مستقیم در بسیاری از مسائل کشانده است و همین باعث شده که سران سعودی برنامه ریزی خود را در منطقه بر اساس رقابت با ایران شکل دهند. از این رو نقش آفرینی سعودی ها در حوزه منافع ایران بر همگان روشن شده است. بنابراین مسلم است که آنها از یک سو تلاش می کنند تا اعتبار و قدرت خود را افزایش دهند و از سوی دیگر از هر اقدامی که ایران را متضرر می کند و جلوی گسترش نفوذ ایرانی ها را می گیرد؛ فروگذار نمی کنند. مذاکرات هسته ای و اجلاس اخیر اوپک نشان داد که سعودی ها حاضرند برای رویارویی با ایران حتی هزینه بپردازند، هرچند که ممکن است تنها هدف آنها ایران نباشد. البته قبل از این هم هرگاه در منطقه بحرانی رخ می داد عربستان تلاش می کرد که از حضور و نقش آفرینی ایران جلوگیری کند. مثلا زمانی که ائتلاف بین المللی ضدداعش شکل گرفت؛ سعودی ها کوشیدند تا مانع از نقش آفرینی ایران در حل این بحران شوند. بنابراین با توجه به چالش هایی که عربستان سعودی برای ایران در عرصه بین المللی و منطقه ای ایجاد کرده است می توان گفت که ایران با بحران دیپلماتیکی که سعودی ها طراح آن هستند مواجه شده است.
اما مسئله این نیست که عربستان دست به چه اقداماتی می زند، بلکه مهم این است که ایران برای مهار بحران سعودی چه طرح و برنامه ای دارد و قرار است با چه منطقی آن را حل و فصل کند؟
دولت «محمود احمدی نژاد» منطق خاصی برای روابط ایران و عربستان نداشت و معمولا اقداماتی دفعی انجام می داد که نه تنها منفعتی برای ایران نداشت، بلکه آینده روابط را بیشتر تیره و تار می کرد. مثلا زمانی که ولیعهد عربستان درگذشت عده ای به ظاهر خود سر، در اطراف سفارت این کشور در تهران شیرینی توزیع کردند. این اقدام به حدی نامتعارف بود که واکنش های داخلی را هم برانگیخت. آیت الله جوادی آملی در واکنش به این اقدام گفت که وقتی مقابل سفارت عربستان در تهران به خاطر مرگ ولیعهد این کشور شیرینی توزیع می شود؛ نباید انتظار داشت ریاض برای حجاج ایرانی فرش قرمز پهن کند.
اما با روی کار آمدن دولت روحانی رویه ای متفاوت در پیش گرفته شد و با توصیه و اجماع نظر بسیاری از کارشناسان، تعامل دوسویه درعین رقابت به عنوان گام اول دستگاه سیاست خارجی ایران مطرح گردید. نظر به اینکه منافع ایران و عربستان در منطقه بعضا به یکدیگر گره می خورد انتظار می رود که تعامل سازنده در روابط با عربستان مد نظر باشد چرا که بازی برد – برد می تواند منافع بیشتری نسبت به رقابت تخریبی برای دو کشور داشته باشد. با انتشار خبر سفر ظریف به عربستان این امید شکل گرفت که اختلافات کاهش پیدا می کند و دو کشور برای حل مشکلات پای میز مذاکره می نشینند و در نتیجه قدرت ایران و عربستان چتر سنگینی در منطقه باز می کند که امکان نقش آفرینی بازیگران خارجی را بسیار کم خواهد کرد. اما اتفاقات یک ماه گذشته و انجام نشدن این سفر به فرضیه بحران سعودی قوت بخشیده است. حالا پیشنهادهای داخلی مبنی بر میانجی گری هاشمی رفسنجانی، که روابط حسنه اش با سران کشورهای اسلامی با مشهور است؛ نشان می دهد که به نوعی ظرفیت های دیپلماتیک در حل این بحران کاهش یافته است و دو کشور نیاز دارند تا از ظرفیت دیپلماسی عمومی و خارج از چارچوب دولت برای حل اختلافات بهره گیرند.
اما نکته این جاست که در دستگاه سیاست خارجی ایران تعیین چارچوب برای ارتباط با عربستان سعودی با موانعی رو به رو است. افراطیون دو طرف اختلافات مذهبی را به عنوان یک مانع مهم در گسترش تعامل میان ایران و عربستان درنظر می گیرند. این در حالی است که منافع استراتژیک اقتضائات دیگری دارد. از این رو اولین نیاز، برقراری توازن میان این دو جهت در سیاست خارجی ایران است. بنابراین مادامی که ایران طرح بلند مدتی برای تعامل با عربستان، که در حال حاضر بحران سعودی را برای ایران به همراه آورده است، نداشته باشد؛ این بحران گسترش پیدا خواهد کرد.
منبع: ابتکار
اول**1368**
10/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]