محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832463620
شیخ مفید؛ پایه گذار اندیشه ی کلام شیعه
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به بهانه ی روز بزرگداشت شیخ مفید شیخ مفید؛ پایه گذار اندیشه ی کلام شیعه تهران- ایرنا- نهم آذر روز بزرگداشت اندیشمند بزرگ شیعه، شیخ مفید است، او که با اثرهای ماندگارش همچون مشعلی فروزان هدایتگر راه متکلمان، فقیهان و دیگر دانش پژوهان شد و نام خود را به عنوان پایه گذار اندیشه ی کلام شیعه جاودانه کرد.
تاریخ اسلام همواره سرشار از افتخارات بزرگی است که عالمانی متعهد و اندیشمندانی بزرگ به دست آورده اند. ابوعبدالله محمد ابن نعمان حارثی عکبری مشهور به شیخ مفید، از نوادر علم کلام و فقه و پرچمدار عرصه های علمی، فکری و فرهنگی مسلمانان، از جمله ی این عالمان محسوب می شود.
وی در یازدهم ذی القعده 336 هجری قمری در جیل منطقه یی در 10 فرسنگی بغداد دیده به جهان گشود، او از همان اوان کودکی به همراه پدر راهی بغداد شد و از محضر بیش از 70 تن از بزرگان علمی بهره برد.
این عالم برجسته، علوم زمان خود را نزد استادانی چون مظفر بن محمد، ابویاسر، ابن جنید اسکافی، حسین بن علی بصری و علی بن عیسی رمانی، جعفربن محمد بن قولویه، محمد بن عمران مرزبانی،ابن حمزه طبری، این داود قمی، صفوان و شیخ صدوق فراگرفت.
هوش و ذکاوت سرشار وی سبب شد تا او به همه ی علوم و فنون رایج زمان خویش، مسلط شود و در علم کلام و مناظره مهارتی بسیار کسب کند، چنانکه پس از چند سال او را «بزرگ متکلم شیعه» نامیدند.
وی در دوره یی زندگی می کرد که شهر بغداد نماد علم و تمدّن اسلامی بود و مکتب های مختلفی در آنجا حضور داشتند که هر کدام برای اثبات حقانیت خود تلاش بسیاری می کردند اما شیخ مفید در این شرایط با تکیه بر هوش و ذکاوت بسیار خود و معارف شیعه علاوه بر این که بر مکتب های دیگر غلبه کرد، از طرف خلیفه ی آن زمان، کرسی درسی را که مختص به علمای طراز اول بغداد بود، به خود اختصاص داد و چنان موقعیتی پیدا کرد که سلاطین دیلمی به حضورش می رسیدند.
این اندیشمند برجسته با دانش فراوان خود پای به میدان نبرد علمی و فرهنگی گذاشت و با بهره بردن از مبانی علم کلام و اصول فقه، راهی هموار و روشن را در بحث و استدلال به روی شیعیان باز کرد.
وی با پشتکار فراوان مجلس های درس بسیاری را برای دوستداران علم فقه و کلام تشکیل داد و توانست گروه بی شماری از دانشمندان مذاهب مختلف را آموزش دهد.
وی با قلم روان و دلپذیر خویش فلسفه غیبت امام زمان (ع) را به زیبایی توضیح داد و زندگی نامه ی ائمه معصومین(ع) را در کتاب های گوناگون نوشت. از این فقیه عالم بیش از 200 اثر برجای مانده که از آن جمله می توان به الکلام فی دلائل القرآن، وجوه اعجاز القرآن، النصرة فی فضل القرآن و البیان فی تـالـیف القرآن در زمینه ی علوم قرآنی و آثار اوائل الـمقالات، نقض فضیله المعتزله، الافصاح الایضاح و الارکان درباره ی عـلـم کـلام و عـقـائد اشاره کرد.
اثرهای ارزشمند شیخ مفید نشان دهنده ی اخلاص وی در نوشتار، آگاهی از دین ها و مذهب های گوناگون، توجه و تاکید بر فلسفه سیاسی در اسلام، شناخت مقتضیات زمان، مختصر گویی و روان نویسی است.
شیخ مفید را می توان پایه گذار فقه مقارن دانست، فقهی که میان نظرهای فقهی شیعه و سنی مقایسه ی عالمانه انجام می دهد.
در کتاب های بسیاری از جایگاه و موقعیت بالای شیخ مفید و ارتباط ویژه ی وی با امام زمان(عج) سخن گفته شده، به گونه ای که او مورد اعتماد خاص حضرت ولی عصر(عج) بوده و نامههایی از جانب امام (عج) برای شیخ فرستاده شده است تا جایی که نام وی در صحیفههای سبز مهدوی(عج) از جانب حضرت ولی عصر، برادر گرامی و استوار خوانده شده بود.
این ویژگی های بارز سبب شد تا دانشمندان بسیاری زبان به تمجید وی بگشایند، چنانکه دانشمندان اهل تسنن ابن ندیم، ابن جوزی، ابن حجر عسقلانی و... او را پاسدار علم، فروتن، دارای جایگاهی والا و صاحب نظر در فقه و کلام و روایت دانسته و ریاست امامیه را به او نسبت داده اند.
جایگاه بالای شیخ در میان دیگر اندیشمندان، او را بنیانگذار سلسله جنبان نهضت فکری و رنسانس علمی در قرن چهارم کرد و لقب «مفید» را به این عالم فقیه نسبت داد.
سرانجام شیخ مفید این رادمرد علم و عمل و اسوه ی تقوا و فضیلت در سوم رمضان ۴۱۳ هجری قمری در ۷۷ سالگی دیده از جهان فرو بست و در کاظمین عراق به خاک سپرده شد. گرچه این عالم فرزانه از دنیای فانی رخت بربست اما پس از قرن های متمادی هنوز هم کلام وی بر بلندای تاریخ پدیدار است، چنانکه به مناسبت هزارمین سالگرد این دانشمند فرهیخته کنگره ای جهانی در بیست و هشتم فروردین 1372 هجری خورشیدی در قم برپا و تمامی اثرهای ارزنده ی وی تجدید چاپ و نام و یاد او بر زبان ها جاری شد.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز بزرگداشت شیخ مفید با محمد جاودان عضو هیات علمی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی و معاون پژوهشی این دانشکده به گفت و گو پرداخته است.
محمد جاودان با بیان اینکه شیخ مفید یکی از مهم ترین علمای شیعه در طول تاریخ حیات تشیع بوده، عنوان کرد: وی در عصری زندگی می کرد که فضا برای شیعه باز و برای بالیدن، تفکر کردن، فعالیت و نشاط علمی فراهم شد. شیخ مفید در دوره یی به دنیا آمد که آل بویه در بغداد مستقر بود و در این زمان به دلیل فضای باز فکری حکومت شیعه دوام فراوانی یافت.
عضو هیات علمی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی شیخ مفید را باهوش، زیرک و با نبوغ دانسته که شخصیتی پرکار بوده و بیشتر وقت خود را صرف تفکر، تامل و نوشتن سپری می کرد و بسیار فرد حاضر جواب و قوی در مناظره ها و مجادله های علمی بوده است.
شیخ مفید مناظره های بسیاری داشته که تعداد زیادی از آن ها ثبت شده اند. وی در حضور ارباب ادیان و مذهب های مختلف اسلامی و غیر اسلامی به مناظره می پرداخت و با قدرت تمام وارد بحث علمی می شد.
محمد جاودان شیخ مفید را سرآمد چند رشته ی علمی دانست و بیان کرد: وی فقیهی توانمند و متکلمی بسیار برجسته به شمار می رود. در کنار این صفات، تاریخ نگاری بزرگ بوده که در زمینه ی تاریخ، اثرهای معروفی دارد که کتاب «الارشاد» او نسبت به آراء و دیدگاه های مذهب های کلامی و فرقه های مختلف تسلط داشته است. شیخ مفید در کتاب بسیار مشهور خود به نام «اوائل المقالات» چالش آراء و عقاید اسلامی را به صورت تطبیقی نگاشته است. وی در قرن چهارم کتابی با همین رویکرد نوشت که دیدگاه خودش را به عنوان یک مجتهد صاحب نظر در مسایل اعتقادی، دیدگاه شیعه امامی و معتزله بیان کرد.
این عضو هیات علمی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی تسلط شیخ مفید بر مذهب های اسلامی را نشان از تسلط وی در این زمینه عنوان کرد و ادامه داد: «محمد بن احمد مشهور به ذهبی» عالم و مورخ سنی به فضل، متانت، بزرگی و برجستگی شیخ مفید اعتراف کرد و این ویژگی های وی سبب شد تا در بغداد شهری که تمام جریان های فکری و اسلامی حضور داشتند، شیعه جایگاه ویژه یی پیدا کند و چون شیخ مفید سرآمد دیگر اندیشمندان آن دوره شود و اندیشه های او در کانون موضوع های فکری و مجادله های کلامی استفاده شود.
معاون پژوهشی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی شخصیت شیخ مفید را آنقدر مهم ارزیابی کرد که حاکمانی چون عضدالدوله دیلمی که حاکم آل بویه بود، به دیدار وی رفت.
رویکرد شیخ مفید در مجموعه ی اندیشه هایش عقل گرایانه محسوب می شود، وی در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی و شکوفایی علوم اسلامی بود، با رویکرد عقلایی توانست جریان فکری شیعه را با قدرتی کامل وارد جامعه کند. شیخ مفید تلاش کرد از نظر عقلی آموزه های دینی را در عرصه های مختلف فقه و اصول کلام و تاریخ، تفسیر و رشته های دیگر به خوبی تبیین و از آن دفاع کند.
محمد جاودان آثار شیخ مفید را بیش از 200 اثر دانست و بیان کرد: شیخ طوسی که یکی از شاگردان وی به شمار می رود، بیش از 150 اثر را از وی نام برده و نجاشی شاگرد دیگر او 170 اثر را به او نسبت داده است. بسیاری از این آثار کوتاه و تنها در حد یک مقاله بوده، یک سری از آثار شیخ مفید پر حجم بوده که کتاب الجمل و الارشاد وی شامل آن می شود اما اوائل المقالات کتاب کم حجمی است. یکی از ویژگی های قلمی شیخ مفید این بود که خیلی گزیده می نوشت. وی محققی برجسته، گزیده گو، مختصر نویس محسوب می شود و یکی از دلیل های اینکه آثارش متعدد شده این است که خیلی مفصل نویس نیست.
این عضو هیات علمی دانشکده ادیان و مذهب های اسلامی درباره ی ارتباط ویژه ی شیخ مفید با امام زمان(عج) تاکید کرد و گفت: امام زمان در طول زندگی وی نامه هایی با نام «توقیعات» برای شیخ مفید می فرستاد که این لقب شیخ مفید از نامه های امام زمان با عنوان «الاخ السدید الشیخ المفید» به وی نسبت داده شده البته یک روایت دیگر وجود دارد که او در همان دوره ی جوانی که به علم آموزی می پرداخت، از طرف استادش به دلیل تیزهوشی و نبوغی که داشت، لقب مفید را از آن خود کرد.
معاون پژوهشی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی شیخ مفید را شخصیت فوق العاده ای عنوان کرد و گفت: شاگردهای وی چون شیخ طوسی، نجاشی و... هرکدام یک عالم دینی بودند اما هیچ کدام تا وقتی که شیخ مفید در قید حیات بود، از مرتبه ی وی بالاتر نرفتند، وی در این دوره به رییس الروسای شیعه مشهور شد.
شیخ مفید کتاب اوائل المقالات را به صورت یک کلام مقارن یعنی کلام تطبیقی در جهان اسلام نوشته است. در دوره ی شیخ مفید، بغداد بزرگ ترین مرکز علمی بشر بوده و همه ی مذهب های اسلامی حضور داشتند، بنابراین این شهر مکانی برای تطبیق و مقایسه میان اندیشه ها و آراء بود. وی در ادامه ی کتاب اوائل المقالات مطلبی درباره ی علم کلام نوشت که در زمینه ی فقه میان اندیشه های فقهی شیعه و مذهب های دیگر اسلامی به مقارنه، تطبیق و مقایسه پرداخت.
این عضو هیات علمی دانشکده ادیان و مذهب های اسلامی شخصیت شیخ مفید را از نظر خانوادگی به یعربن قحطان از روسای و قبایل اصیل عرب نسبت داد و گفت: شیخ مفید با وجود چنین خانواده ای وارد علم آموزی می شود و از محضر بزرگانی چون ابن قولوی و شیخ صدوق بهره می برد و می تواند در رشته های مختلف علمی تخصص پیدا کند و در دوره ی جوانی چنان شهرت و جایگاهی می یابد که همه با احترام و بزرگی با او برخورد می کنند و در 34 سالگی شهرت فراوانی به دست می آورد. او اهل تقوا و زهد بود. هنگامی که او از دنیا رفت 80 هزار تن در تشییع پیکر وی شرکت کردند که تعداد بسیار زیادی است که در بغداد آن روز چنان جمعیت بزرگی حضور داشتند که بسیاری از آن ها علمای فرهیخته ی مذاهب دیگر بودند و بر پیکر وی نماز خواندند و در کاظمین او را به خاک سپردند.
معاون پژوهشی دانشکده ادیان و مذاهب اسلامی در پایان سخنانش افزود: تاثیر فراوانی که شیخ مفید برتفکر شیعه داشت نکته ی مهمی است که در واقع در صدر قرار گرفته و بیانگر این موضوع است که او موسس حوزه ی کلام به خصوص کلام شیعه به شمار می رود. این چنین می توان گفت که او پایه گذار اندیشه ی کلام شیعه محسوب می شود و اندیشه های وی در تاریخ کلام شیعه باقی مانده و این نشان از جایگاه، شخصیت و محوریت فکری بزرگ ترین عالم جهان اسلام در قرن چهارم هجری قمری دارد.
از:فاطمه مهدوی
گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9128**9131
09/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 219]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها