تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815805240
رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه فارابی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه فارابی تهران-ایرنا، اندیشمندان دیدگاه ها و انگاره های متفاوتی از مفهوم و مصداق اعتدال در جنبه های مختلف اجتماعی و سیاسی دارند.برخی به اعتدال به مثابه رویکرد نگریسته اند، برخی به جنبه گفتمانی اعتدال توجه کرده و برخی دیگر اعتدال را به معنی گزینش راه میانه در عموم جنبه های زندگی دانسته اند
به گزارش گروه اندیشه ایرنا ، همایش ملی اعتدال که در هفته آخر آبان ماه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، مجموعه مقالات محققانه ای را حول محور اندیشه ی اعتدال در قالب شش جلد کتاب زیر نظر سید محمد قانعی راد ، دبیر علمی همایش و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران، و سید رضا امیری صالحی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، منتشر کرد که نویسندگان و پژوهشگران عرصه های مختلف علوم انسانی در این مجموعه از زوایای مختلف به تحلیل و تبیین مفهوم اعتدال پرداخته اند .
* آنچه در پی می آید تلخیصی است از مقاله آقای محمد عثمانی ، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی – واحد قشم، که با عنوان رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه فارابی (فهمی اعتدالی) ، در مجموعه مقالات همایش ملی اعتدال به چاپ رسیده است.
فارابی در برسازی فلسفه ی سیاسی هم سازی دو مقوله ی سیاست و دین را در دستور کار خود داشته است. در این مقاله با توجه به ضرورت تئوری اعتدالی در عرصه سیاسی امروز جامعه ایرانی، به آراء فارابی پرتوی بر می افکنیم تا از آن چشم انداز ، درکی نظری و هرمنوتیکی از رابطه اخلاق و سیاست در بستر رهیافت اعتدالی را ترسیم نمائیم.
سؤال اصلی مطرح در این مقاله عبارت است از نسبت دین و سیاست در اندیشه فارابی چگونه است؟ برای جامعه امروزین ایران چه دست آوردی می تواند داشته باشد؟ در پاسخ به این سؤال این فرضیه را ملاک قرار می دهیم که فارابی پایه های سیاست را بر بنیادی اخلاقی قرار می دهد. اخلاق نیز در اندیشه فارابی رهیافتی میانه رو و اعتدالی دارد . از این رو سیاست فارابی ، امکان تجلی فضایل حداکثری را با رهیافت اعتدالی در بر دارد.
فارابی را آغازگر و پایان دهنده به فلسفه سیاسی در جهان اسلام دانسته اند. این سخن به این معنی است که راهی را که فارابی با تأسیس فلسفه اسلامی آغاز کرده بود ، توسط بعدی ها ادامه نیافت؛ بلکه سایرین جا پای فارابی گذاشتند و همان راه را دنبال کردند. مسیری که با فارابی آغاز شد ، توسط بعدی ها گامی به جلو متناسب با تغییر شرایط زمانی صورت نپذیرفت.
فارابی ، امروز چونان متنی جامع، واقعیت فکری تمدن اسلامی را انعکاس می دهد. در این نگاه فارابی در یک فاصله زمانی و موقعیتی از جهان امروز ما قرار دارد. این فاصله زمانی دو جهان زیست متفاوت از لحاظ پیش فهم ها را شکل می دهد. سؤال زمانه ی فارابی که منجر به نگارش متون گوناگون شد با سؤال امروزین ما متفاوت است، اما بستر فرهنگی اسلام، فضای مشترکی را برای ما رقم می زند. این فهم ، فهمی نوین خواهد بود که گامی به پیش و متناسب با شرایط زمانه است.
هرمنوتیک ، تجربه ای است که در درون سنّت معنا می یابد، زیرا هم متن و هم مفسر بر اثر گفت و گوی دائمی در چارچوب سنت قرار می گیرند. هدف از این برخورد ایجاد مواجهه ی دو جهان زیست متن و خواننده به صورت گفت و گو خواهد بود. از این رو مفهوم " اکنونیت" بدون "سنت" معنا ندارد.
فارابی دستوری غیر از فلسفه برای رفع دشواره های تمدن اسلامی نمی شناسد. از این رو وی معضل این تمدن را سیاسی می داند. لذا مجموع آثارش را بر اساس این معضل به دو بخش بزرگ علم منطق و علم مدنی می توان تقسیم کرد.
فارابی به نیکی از فلسفه یونان دریافته بود که فلسفه سیاسی (علم مدنی) در بر سازی ذهنیت عمومی و بر سازی ساختارهای سیاسی می تواند نقش مهمی داشته باشد. لذا با فهمی سیاسی از دشواره ی تمدن اسلامی ، به تأسیس فلسفه سیاسی بر محور اسلام روی می آورد. وی در فلسفه ی سیاسی تحت تأثیر افلاطون بود و تقدم ذهن را بر عین قبول داشت. یعنی معتقد بود تا زمانی که جامعه از لحاظ ذهنی تغییر نکند بی شک واقعیت اجتماعی تغییر نخواهد کرد.
فلسفه فارابی از دو بخش بزرگ تشکیل می شود، بخش اول حکمت نظری است که تبیین بحث حق در آن مشهود است . یعنی سخن از (است ها ) مطرح است. بخش دو حکمت عملی که تحقق خیر را مد نظر دارد و به (بایدها) توجه می کند. فارابی در ذیل حکمت عملی ، علم مدنی ، فقه و کلام را بررسی می کند. علم مدنی نیز در تقسیم بندی علوم وی ، شامل اخلاق و فلسفه است. فقه و کلام نیز که دو مقوله ی دینی هستند در ذیل علم مدنی آورده شده اند.
در جهان اسلام ، فارابی اولین اندیشمندی است که سیاست را فیلسوفانه مورد مداقه قرار داده و به فلسفه ی سیاسی بُعدی اخلاقی داده است. وی اظهار می دارد که به همان گونه که در امور صنعتی بر اساس عادت تکراری ، مهارت بدست می آید ، همان کار را باید در زمینه اخلاق به انجام رساند. در درون آدمی قوه ای است که عامل نمود افعال است. فعل آدمی از فطرتش بر می خیزد، اما جهت دهی این فعل بر بنیاد فطرت نیست بلکه باید بر اساس تکرار ، رفتاری را به ملکه و عادت واره تبدیل ساخت. سیاست نیکو و فضیلت مندانه سیاستمداران می تواند بر اساس عادت در یک جامعه نهادینه شود.
در رهیافت فارابی به سیاست نوعی کمال طلبی نهفته است، این تلقی ، خود از دین بر می خیزد که پیش فرض های نگرش به سیاست در اندیشه فارابی را می سازد. از این رو کمال آدمی که در سعادت دنیوی و اخروی تجلی می یابد به وسیله اخلاق محقق می شود. اگر چه در آثار فارابی چون المدینه الفاضله ، تحصیل السعاده و السیاسه المدینه تعابیر یا فقرات اخلاقی استفاده نشده است، اما می توان از واژگانی چون خیر، حسنات و فضیلت ، فهمی اخلاقی داشت.
فارابی در یک تشبیه ارگانیک ، سلامت بدن را که بایسته انسان است در مراقبت می داند. صحت و سلامتی بدن در اعتدال قوای بدنی تجلی می یابد . حال در جامعه که سعادت برای کمال آدمی در سیاست تجلی می یابد، با اعتدال و حد وسط اخلاقی می توان در برابر هر گونه بیماری جامعه ایستادگی کرد. فارابی " اخلاق جمیل" را حد وسط اخلاق میداند که باید در سیاست تجلی یابد. در مقابل این اخلاق قبیله قرار دارد که بر بنیاد افراط و تفریط است.
نکته مهم در اندیشه فارابی نسبیت اخلاقی است. یعنی اخلاق که باید سیاست بدان آغشته باشد تابع شرایط زمانی و مکانی است. در شرایط زمانی دوره های گوناگون و سرزمین های مختلف اعتدال یا حدوسط اخلاقی متفاوت است.
معیار اعتدال اخلاقی از دیدگاه فارابی این است که در چه زمانی و مکانی ، کدام غایت و چه اسبابی ، صادر کننده فعل خواهد بود. آنگاه فعل بر تک تک مسائل برسازنده اخلاق عرضه می شود تا حدوسط یا اعتدال شناخته شود. این نگرش نسبی در اخلاق به عنوان مطلق نسبیت نیست؛ مراد فارابی از نسبیت، تبدیل به ضد نخواهد بود. مراد، پیش گیری از افراط و تفریط در اخلاق است که در سیاست انعکاسی غیر مطلوب خواهند داشت.
04/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 6]
-
گوناگون
پربازدیدترینها