واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: چهار دلیل پشت پرده گسترش روابط ایران و روسیه تهران - ایرنا - به نظر می رسد، روابط ایران و روسیه از الگوی سنتی روابط در دنیای شرق پیروی می کند. دو کشور با زبانی نرم با هم سخن می گویند، به طور تلویحی اختلافاتی دارند، ولی بر سر منافع مشترک درازمدت با یکدیگر معامله می کنند؛ حتی اگر بر سر موضوعات کوتاه مدت مانند بقای بشار اسد در حکومت سوریه با یکدیگر اختلاف داشته باشند.
چهار دلیل پشت پرده گسترش روابط ایران و روسیه تحولات سریع در عراق و سوریه، در حالی بر چهارمین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر سایه افکند که نگاهی دقیق تر به این اجلاس، نشان می دهد، روابط دو کشور اصلی یعنی ایران و روسیه که مواضع آن ها در قبال اقدامات نظامی علیه داعش که ممکن است به دخالت نظامی نیز کشیده شود، در راستای جالب توجهی در حرکت است.
به گزارش «تابناک»، ماکسیم سوچکوف، تحلیلگر روس در مطلبی برای المانیتور یادآور می شود، هرچند دستور کار اصلی اجلاس مسائل حقوقی مرتبط با دریای خزر بود، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران ـ که از نیویورک مستقیم به آستراخان آمد ـ دیداری خصوصی نیز با پوتین داشت که مسأله انرژی بر آن سایه افکنده بود. دو رئیس جمهور پیش از این در حاشیه اجلاس سازمان شانگهای در قرقیزستان و سپس در چین نیز با یکدیگر دیدار کرده بودند، ولی روسیه اکنون با تحریم های غرب روبه رو شده و عزم آن را دارد که تأمین کننده اصلی انرژی برای اروپا بماند و برای رسیدن به این هدف حاضر است به هر روشی با ایران ارتباط برقرار کند تا ایران مسیر جایگزین تأمین انرژی اروپا نشود.
تجربه ایران در مقابله با تحریم های شدید غرب نیز ممکن است به کار روسیه بیاید. به رغم تحریم های شدید علیه ایران و آسیب هایی که به اقتصاد ایران وارد شده، ایران از پیشبرد برنامه هسته ای خود دست نکشید و اکنون روسیه نیز باید بتواند در برابر تحریم ها مقاومت کند.
به طور تاریخی، روابط ایران و روسیه هیچ گاه یکنواخت نبوده است، ولی اکنون این تحریم ها هستند که روسیه را واداشته در روابط خود با ایران ـ که روزی با آن مشکلات زیادی هم داشته ـ تجدیدنظر کند، ولی نمی توان فراموش کرد که دو طرف منافع مشترکی دارند.
اکنون چهار موضوع اصلی سیاست خارجی بین ایران و روسیه مشترک هستند؛ افزون بر انرژی، باید برای موضوع برنامه هسته ای ایران، ثبات در افغانستان و به طور کلی تر در آسیای مرکزی و در پایان برای آینده عراق و سوریه اهمیت قائل شد.
نگرانی های ایران و روسیه در قبال درگیر شدن ائتلاف آمریکایی در مسائل سوریه یکسان است. آن ها تصور می کنند این دخالت اوضاع را بد تر می کند و احتمالا باعث ظهور گروه های تروریستی جدیدی خواهد شد. فرا تر از این، برخی از تحلیلگران و رسانه های ایران و روسیه، گمان می کنند که کارزار شروع شده در سوریه با این هدف راه افتاده است که نهایتا به شکل بهانه ای برای تهاجم به این کشور درآید.
ایران و روسیه در مورد قفقاز جنوبی در این دیگاه استراتژیک که منطقه باید از درگیری نظامی و احتمال نفود نیروهای بیگانه غربی و اسرائیلی دور نگاه داشته شود شریک هستند.
مهم تر از آن برای روسیه این است که ایران، یکی از معدود کشورهای مسلمانی بود که در جریان جنگ در چچن از تمامیت ارضی روسیه حمایت می کرد و در این دیدگاه با روس ها همراه بود که دخالت خارجی به ویژه به وسیله کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز در این ناآرامی ها سهمی دارد. ایران به خوبی از واقعیت های قومی ـ سیاسی و اجتماعی ـ مذهبی قفقاز آگاه است و به آرامی در حال تأثیرگذاری نرم فرهنگی به ویژه بر جوامعی است که با آن ها پیوندهای فرهنگی و تاریخی دارد. به علاوه ایران، ایده تأثیرگذاری بیشتر بر منطقه قفقاز جنوبی را نیز فراموش نکرده است.
هرچند مقامات ارشد ایران، در موارد زیادی مانند اعلام ممنوعیت بر وصیت نامه امام خمینی در سال 2008 و یا تحویل ندادن سیستم های S-300 از روس ها عصبانی می شوند، این عصبانیت را آشکارا بروز نمی دهند.
روس ها هنوز هم برخورد ایرانی ها با الکساندر گریبایدوف روشنفکر، نمایشنامه نویس و سفیر این کشور در ایران را که در سال 1829 در ایران به قتل رسید، فراموش نکرده اند. هنوز هم روس ها با توجه به این حادثه می دانند که باید با ایران با آرامش و هشیاری برخورد کنند. سخن امام خمینی که آمریکا را شیطان بزرگ می دانست و از سوی روس ها این گونه تعبیر شد که آن ها هم شیطان کوچک هستند، از دید تحلیلگران روس، نشان دهنده نگاه استراتژیک ایران به روسیه کنونی است. نکته جالب توجه این است که نظرسنجی های سال 2013 در نزد روس ها، نشان می دهد که 40 درصد روس ها ایران را بازیگری با تأثیرگذاری منفی بر دنیا می دانند، در حالی که تنها 10 درصد قائل به تأثیرگذاری مثبت ایران بودند.
به نظر می رسد، روابط ایران و روسیه از الگوی سنتی روابط در دنیای شرق پیروی می کند. دو کشور با زبانی نرم با هم سخن می گویند، به طور تلویحی اختلافاتی دارند، ولی بر سر منافع مشترک درازمدت با یکدیگر معامله می کنند؛ حتی اگر بر سر موضوعات کوتاه مدت مانند بقای بشار اسد در حکومت سوریه با یکدیگر اختلاف داشته باشند.
برخی تحلیلگران آمریکایی برای توصیف روابط ایران و آمریکا از عبارت «دوستان اوقات تلخ، دشمنان نزدیک» استفاده کرده اند، ولی اگر کسی بخواهد برای روابط پرسابقه تر ایران و روسیه عبارتی ابداع کند، می تواند به آسانی از «رقبای اجباری، دوستان عملی» استفاده کند.
اول ** 1521
19/07/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]