واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: پشت پرده رویکرد سیاسی آژانس در قبال برنامه هستهای ایران
در حالی که این روزها، اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به محل جدیدی برای برگزاری مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 تبدیل شده، نوع موضع گیری آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره فعالیت های هسته ای ایران همچنان به عنوان عاملی مهم در مذاکرات مورد توجه قرار می گیرد. با این حال، به نظر می رسد ملاحظات سیاسی در عمل آژانس را از انتشار ارزیابی واقعی خود درباره ایران بازداشته است.
کد خبر: ۴۳۷۱۷۳
تاریخ انتشار: ۰۳ مهر ۱۳۹۳ - ۱۸:۰۳ - 25 September 2014

در حالی که این روزها، اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به محل جدیدی برای برگزاری مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 تبدیل شده، نوع موضع گیری آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره فعالیت های هسته ای ایران همچنان به عنوان عاملی مهم در مذاکرات مورد توجه قرار می گیرد. با این حال، به نظر می رسد ملاحظات سیاسی در عمل آژانس را از انتشار ارزیابی واقعی خود درباره ایران بازداشته است.
به گزارش «تابناک»، نشریه «فارن پالیسی این فوکس» در مطلبی به بررسی رویکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی در قبال ایران پرداخته و می نویسد موضوع وجود «جنبه های نظامی احتمالی» در برنامه هسته ای ایران، به عاملی تبدیل شده که میان دو بخش فنی و سیاسی آژانس فاصله انداخته و در عمل، شکل ابزار فشاری علیه ایران را به خود گرفته است.
در این مطلب آمده است:
به نظر می رسد که ایران و آمریکا – هرچند به کندی – به سمت دستیابی به یک توافق هسته ای حرکت می کنند. ایران ضمن اشاره به حقوق خود، با درخواست آمریکا برای کاهش قابل توجه حجم برنامه غنی سازی خود مخالفت می کند. در آخرین پیشنهاد، آمریکا طرحی را ارائه کرده که بر اساس آن سانتریفیوژهای ایران بر سر جای خود باقی مانده اما اتصال آن ها به یکدیگر قطع می شود.
در این میان، در مقاله ای که روز هشتم سپتامبر در «بلومبرگ بیزنس ویک» منتشر شد، جاناتان تیرون چنین نوشت که بازرسان آژانس وظیفه تصمیم گیری درباره اینکه ایران پیش از این تلاشی برای دستیابی به سلاح هسته ای داشته یا خیر، ندارند.
در مطلب مذکور آمده بود: «تیم بازرسی آژانس احتمالاً ناچار است بر اساس اطلاعات ناکامل ارزیابی خود را ارئه کند... این غیرواقع بینانه است که از آژانس انتظار داشته باشیم تصویر سیاه و سفیدی ارائه کند که نشان دهد ایران برنامه ای برای ساخت سلاح هسته ای داشته یا خیر... مقامات غربی می گویند حتی اگر مدیران آژانس یک دوره پنج یا هفت ساله دیگر را هم به بازرسی از ایران اختصاص دهند، به تصمیم گیری دقیق تر در این زمینه کمکی نمی کند».
تیرون می افزاید: «در عوض، این هیئت سیاسی آژانس متشکل از نمایندگان کشورهاست که درباره فعالیت های هسته ای گذشته ایران ارزیابی قطعی انجام خواهد داد. این موضوع را دو تن از مقامات ارشد آژانس که نخواستند نامشان فاش شود بیان کرده اند».
اما این بسیار عجیب است که بازرسان آژانس، که خود کارشناس هستند، تصمیم بگیرند تصمیم گیری در این زمینه را به هیئت سیاسی واگذار کنند و یا وادار به چنین کاری شوند. در این میان، دان جوینر نیز در سایت موسسه «حقوق کنترل تسلیحات» می نویسد آژانس بدون شک هیچ اختیار قانونی برای بازرسی این موضوع که آیا دولت های عضو در زمینه «تحقیق و توسعه تسلیحات هسته ای» – بدون اینکه در عمل مواد خام را بدین منظور به کار ببرند – فعالیتی داشته اند یا خیر، ندارد.
وی می افزاید: «با وجود این فقدان اختیار قانونی و فقدان دانش و تجربه فنی درباره ارزیابی تحقیق و توسعه تسلیحات هسته ای، آژانس طی سه سال اخیر هر اطلاعاتی که را که توانسته، درباره موضوع «جنبه های نظامی احتمالی» برنامه هسته ای ایران جمع آوری و تلاش کرده ایران را نیز در این روند درگیر کند که البته موفقیت چندانی نداشته است».
جوینر در ادامه می نویسد: «هیچ گاه برای من روشن نبوده که طرح و برنامه آمانو درباره موضوع جنبه های نظامی احتمالی چیست و نمی دانم که وی درباره اینکه تحقیقات در عمل چگونه خواهد بود و چه نتیجه ای از آن به بار می آید، چه فکری می کند. باید افزود که هیچ منبع قانونی نیز وجود ندارد که وظیفه تأمین اختیار قانونی و ابزارهای آژانس برای ارزیابی نظامی شدن هسته ای را بر عهده بگیرد و در نتیجه، در این زمینه هیچ استانداردی برای آژانس وجود ندارد».
وی نتیجه می گیرد: «اکنون به نظر می رسد که مرحله نهایی تحقیق آژانس درباره جنبه های نظامی احتمالی در ایران، شامل تحویل همه اطلاعات فنی – هرچند ناکامل – به شورای حکام آژانس و درخواست از آن ها برای تصمیم گیری در این زمینه است که آیا ایران در گذشته فعالیتی در جهتی تسیلحاتی شده داشته است یا خیر».
اما به اعتقاد جوینر، این اقدام کاملاً ناصحیح بوده و به معنای تسلیم بخش فنی آژانس می باشد. به عقیده وی، هرچند با توجه به فقدان اقتدار قانونی، آژانس از ابتدا هم نباید خود را درگیر بحث بازرسی از فعالیت های نظامی احتمالی نمی کرد، اما روندی که اتفاق افتاده و واگذاری تصمیم گیری به شورای حکام، به معنای پایه گذاری یک رویه غلط برای آژانس است.
در انتهای این مطلب آمده است که با این اقدام «بخش فنی آژانس اساساً اذعان می کند که نمی تواند کار اتخاذ تصمیمات فنی را انجام دهد و در عوض، موضوع را به بخش سیاسی ارجاع می دهد تا تصمیمی سیاسی درباره آن گرفته شود. این اقدام چه پیامی را درباره توانایی آژانس برای اعمال واقعی پادمان های فنی بر برنامه های هسته ای اعضا و همچنین استقلال و ماهیت غیرسیاسی آژانس به کشورهای عضو منتقل می کند؟»
در مجموع، به نظر می رسد که بخش فنی آژانس به این موضوع که برنامه هسته ای ایران دارای جنبه های نظامی بوده، اعتقادی ندارد؛ اما فاقد توانایی لازم برای دفاع از یافته های خود است. به عبارت دیگر، این بخش، یافته های خود را به بخش سیاسی آژانس ارجاع داده و می گوید: «بفرمایید. هرطور که می خواهید آن را پیچ و تاب بدهید»!
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]