محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832918965
3500 سال تاریخ ثبت شده در استان گلستان / روایت معطوفی از مستندات تاریخی درباره پیشینه تاریخی شهر گرگان
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
استانها > شمال > گلستان در گفتگو با مهر مطرح شد/
3500 سال تاریخ ثبت شده در استان گلستان / روایت "معطوفی" از مستندات تاریخی درباره پیشینه تاریخی شهر گرگان
گرگان - خبرگزاری مهر: "گرگان" نام سرزمینی است کهن که بر اساس مستندات تاریخی از حدود 3500 سال پیش نام آن مطرح بوده. دکتر اسدالله معطوفی از تاریخ نگاران سرشناس کشور و گرگان است که در زمینه پیشینه این سرزمین تحقیقات فراوان انجام داده است. به مناسبت فرا رسیدن 31 شهریور، سالروز 58 امین تولید این شخصیت فرهنگی کشور گفتگویی درباره تاریخ منطقه گرگان و استراباد با وی ترتیب دادیم.
به گزارش خبرنگار مهر، دکتر اسدالله معطوفی، متولد 31 شهریور 1335، در محله سبزه مشهد گرگان متولد شد. وی نویسنده، معلم، مدرس دانشگاه، محقق، مورخ و مشهورترین چهره معاصر در زمینه پژوهش های فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی گرگان و گلستان است. معطوفی از دهه پنجاه تاکنون بیش از 35 سال از عمر خود را به صورت فعال و مستمر، معطوف به تحقیقات جامع پیرامون تاریخ استان گلستان و گرگان کرد و گواه این مُدعا انتشار بیش از بیست جلد کتاب ارزشمند است. در آستانه سالروز تولد این استاد تاریخ و گرگانشناس گفتگویی با وی ترتیب دادیم. اولین سوال را با پیشینه تاریخی گرگان شروع کنیم مختصری توضیح بفرمایید. نام گرگان در متون اسطوره ای و متیولوژیک ، یعنی دوران غبار گرفته تاریخ تا حدود 3500 سال پیش هم آمده است چنانکه ثعالبی و ابن بلخی به گرگان عهد پیشدادیان به طور صریح اشاره کرده اند. در شاهنامه فردوسی و چند اثر دیگر هم این مستندات وجود دارند. در برخی از متون تاریخی متاخر، ایالت وهرکانه (گرگان) را یکی از ساترابهای (استانها) عصر هخامنشی (حدود سال پیش 2500) دانسته اند. این ایالت (هم وزن استان) با اندکی تغییر و تحول در عصر اشکانی و ساسانی هم وجود داشت. آیا ایالت گرگان نام های مختلفی داشته است؟ بله درمتون تاریخی یونانی و رومی از جمله در "تواریخ هرودوت " نگاشته های کتزیاس و دیودور از این ایالت به نام های هیرکان ، هیرکانیه ، هیرکانیا و در عصر ساسانیان هم به صورت و هرکان و هرکانه یاد شده است که براساس قراین مکتوب ، منطبق میشد حدودا با همین استان کنونی. در دوران تاریخ اسلامی ایران هم بصورت خوره و کوره ( معادل ایالت و استان ) باقی ماند و چون عربها حرف "گ" نداشتند بصورت جرجان تلفظ می کردند یعنی هم ایالت و هم شهر گرگان را که خرابه های آن امروزه در حاشیه شهر گنبد قابوس باقیست جرجان می نامیدند. اما از قرن 9-8 هجری قمری به بعد نام "ایالت استراباد "جایگزین نام "ایالت گرگان "شد. از دوران صفوی حدود 450 سال قبل نیز بخاطر اعتبار این ایالت برای آن بیگلربیگی تعیین گردید. (ایالت بزرگ معمولا بیگلربیگی داشتند به معنی استانداران بزرگ) شما این مطالب را از کدام منابع استناد می کنید؟ به منابع یونانی و رومی ، مورخین و جغرافیا نویسان مسلمان دوران قرون هجری و از عصر تیموریان به بعد هم به اسناد .... و موثقی که در اختیار ماست. برای مستند کردن عرایضم خوانندگان را به کتاب های" پیشینه تاریخی جرجان " و " تاریخ 5000 ساله استراباد در گرگان " ارجاع می دهم. آیا مستندات موثق تر دیگری هم وجود دارد؟ بله برجسته ترین آنها سکه های باقی مانده از دو هزار سال پیش تاکنون از ایالت تاریخی گرگان و استراباد است. اتفاقا کتاب "سکه های طبرستان ، گرگان و استراباد" اخیرا منتشر کرده ام و حدود 200 سکه مهم این سه ناحیه را که متعلق به تاریخ 200 ساله است با شرح و تصاویر کاملا معرفی شده اند. عنایت داشته باشید ضرب سکه فقط در نقاط مهم حوزه ایران بزرگ امکان داشت که ایالت تاریخی گرگان یکی از آنها بود. آیا مستندات دیگری هم هست؟ بله زیاد است ولی اجازه بفرمایید با ذکر یکی دیگر به این بخش خاتمه بدهیم .اطلاع دارید که کتیبه بیستون در کرمانشاه و متعلق به دوره هخامنشیان است. در بند 16 ستون دو این کتیبه داریوش هخامنشی به زبان پارسی باستان ( فرس هخامنش ) و خط میخی از گرگان به نام ورکان یاد نموده است . متن این بخش کتیبه را به طور کامل در کتاب " دیوار دفاعی گرگان " دومین دیوار دفاعی بزرگ جهان آورده ام. شما ارتباط بین دو استان قدیمی مازندران و گرگان را در بین متون و اسناد تاریخی چگونه دیده اید؟ با ضرس قاطع اعلام میکنم که بین دو ایالت بزرگ شمال ایران یعنی گرگان و طبرستان در طول تاریخ پیوندها و همبستگی های عمیقی وجود داشته است . در حوزه گویش ، آداب و رسوم ، نوع لباس ، غذا و ... در مواردی چند امکان انفکاک و جداسازی ممکن نیست و به شدت از یکدیگر متاثر بوده اند. یکی از دلایلش هم آن بود که مردم این دو ایالت فرازو فرود های مشترکی داشتند. شما و خوانندگان گرامی را ارجاع میدهم به بخش های مهمی از شاهنامه فردوسی . دومین و مهمترین دلیل مهاجرت های متعددی بود که بین این دو ایالت وجود داشت . هنوز هزارجریبی های گرامی ما در روستاهای متعددی از بلوک انزان ( شهرستان بندرگز) و سدن رستاق ( شهرستان کردکوی) حضور دارند. ارتباط تجاری از خشکی و دریا ، مقاومتها در برابر مهاجمان و ... از دیگر مشترکات مردم این دو ایالت بوده است. جناب آقای معطوفی چندی پیش دوستان به مباحث چند در مورد برخی از وقایع جاری از جمله میانکاله دامن زده اند نظر شما چیست؟ قبل از آنکه در مورد میانکاله جوابی بدهم نخست تاکید میکنم که فرهیختگان عزیز خارج از هیاهو و جنجال با دست پر و مستندات وارد مباحث علمی بشوند و مهم تر آنکه بر اشتراکات و پیشینه تاریخی مردم این دو استان تکیه کنند. تکیه بر تعاملات و تفاهمات ملی و منطقه ای از واجبات شرایط کنونی است. مازندران و گرگان هر دو ایالت برجسته ای بودند . هرچند به غلط در اولین تقسیمات سیاسی دوران رضاشاه زمانی این دو استان را به همراه چند استان دیگر در حوزه "استان دوم " قرار دادند که اتفاقا در طول یک دهه این استان دوم دچار چند بار اصلاحات شد. سپس این دو استان را در زمره یک استان سازماندهی کردند که آن هم اشتباه بود. چون سه عامل وسعت ، جمعیت و اهمیت حکم می کرد به صورت دو استان قلمداد شوند که نشد. درمورد میانکاله چه دیدگاهی دارید؟ در ساحل جنوب شرقی دریای خزر که متصل به بخش غربی ایالت تاریخی گرگان یا ایالت استراباد می شد چند عامل و عنصر مهم همیشه مطرح بوده است 1ـ بنادر آبسکون ، گمیشان و بندرگز 2ـ جزیره آشوراده 3ـ خلیج گرگان 4 ـ بخش شرقی میانکاله. البته در این مصاحبه جای بحث در مورد عناصر دیگر واستدلال ها و مستندات زیاد نیست تقریبا 7 کتاب از 20 کتاب بنده می تواند هرکدام استدلالها و مستنداتی در این حوزه باشند. محور سوالات بنده بر موضوع میانکاله تاکید دارد، توجه به همین مورد بطور خاص کنید؟ اجازه بدهید نخست اطلاعاتی مختصر از میانکاله و خلیج گرگان بدهم. میانکاله زبانه ای ماسه ای در حاشیه جنوب شرقی دریای خزر است که متعلق به بقایای عصر یخبندان کواترنری می باشد.290 کیلومتر وسعت و حدود 60 کیلومتر طول و بین 2 تا 6 کیلومتر عرض دارد و از دهانه گهر باران آغاز و تا ساحل بندر گز و جزیره آشوراده امتداد می یابد. این شبه جریزه قرنها از شکارهای بزرگ شمال منطقه محسوب شده و حتی شاه عباس دوم صفوی در سال 1071 ( حدود 350 سال قبل) برای یک جرعه شکار بزرگ فقط سه هزار نفر نیرو از استراباد احضار کرده بود. ناصرالدین شاه تقریبا 150 سال پیش دو قلعه پلنگان و سرتک را در این شبه جزیره ساخت و در آنجا توپ و نیروهای نظامی گماشت. در طول تاریخ در هیچ منبعی از آن بعنوان میانکاله از ایالت طبرستان (مازندران) یا ایالت گرگان (استراباد) یاد نشده است. ولی همیشه بخش غربی آن مورد توجه حاکمان مازندران و بخش شرقی آن مورد عنایت و توجه حاکمان گرگان یا استراباد بوده است. چند عامل مهم که موجب پیوند بخش شرقی این شبه جزیره تا حدود قلعه سرتک به ایالت و مردم استراباد می شد را برمی شمارم: 1ـ حدفاصل راه دریایی و تجاری بین گمیشان آشوراده، بندرگز و بندرگاههای مازندران ، گیلان تا حدود حاجی طرفان و بادکوبه در سواحل شمالی و محدوده روسیه بود. 2ـ بخشی از این شبه جزیره در محدوده بلوک انزان ایالت استراباد تا نزدیکی کهنه کلباد و گلوگاه قرار می گرفت. بنابراین اقدام منطقی نماینده مجلس ایران در اسفند 1392 با استناد به ماده 13 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری هیئت وزیران کاملا منطقی بوده است . یعنی خط مرزی بین دو استان مازندران و گلستان که شامل نواحی کومه مختومقلی ،کومه نیاز آباد و... شده در حیطه و محدوده لیوان شرقی بخش نوکنده شهرستان بندر گز قرار میگرد. در واقع بخش شرقی این شبه جزیره در محدوده استان گلستان ( ایالت تاریخی گرگان یا استراباد) واقع شده و امتداد آن در بخش غربی به سوی یندر امیر آبادو کهر باران ( متعلق به استان مازندران خواهد بود.تاکید می شود در بخش شرقی میانکاله سه جزیره به نام آشوراده وجود داشت که هر سه تا در حوزه ایالت استراباد قرار میگرفت 3ـ هرچند در ورودی شبه جزیره میانکاله در مازندران و در حواشی بهشهر وجود دارد اما در مقاطعی چند حاکمان مسلط بر این جزیره مانند عباسعلی خان که متعلق به خاندان "اشرفی" بوده است ، پیوند هایی هم با مردم استراباد داشته اند. تعدادی از خاندان شریعتمدار و شریعتمداری شهر گرگان کنونی از احفاد و بازماندگان آنها محسوب می شوند. آیا خلیج گرگان به گونه ای میتواند در همین حوزه استدلالهای شما قرار گیرد؟ بله حتما ، خلیج گرگان که بزرگترین خلیج ساحلی دریای خزر است ، اول انکه در طول تاریخ به نام گرگان خوانده شده و سمت شرقی آن هم در استان گلستان و در مجاورت لیوان تا بندرگز قرار می گیرد. بنابر این بخش قابل توجهی از مساحت 400 کیلومتر مربعی آن و نیز بخش مهم از 60 کیلومتر پهنای ان هم در حوزه جغرافیایی این استان واقع می شود. اصولا وجود این خلیج یکی از دلایل شکل گیری این شبه جزیره بوده است .حتما تاکید میکنم چند رود مهم استان گلستان ( ایالت تاریخی گرگان ) مثل قره سو ، گز ، نوکنده ، باغو و... به این خلیج می ریزند. در برخی از متون تاریخی متاخر و نیز گزارش گزارشگران اشاراتی به ارتباط میانکاله با ایالت استراباد شده است. در " راپورت میانکاله " که متعلق به عصر ناصرالدین شاه قاجار و سال 1305 هجری قمری استت آمده است " میانکاله را در قدیم انجیله می نامیدند . مرداب میانکاله در استراباد است. رابینوی انگلیسی در سال 1328 هجری قمری نوشته بود : میانکاله چراگاه ممتازی برای گاومیش های بلوک انزان شهرستان کنونی بندرگز است. مورد آخر آنکه تراکم ایالت استراباد در مقاطعی چند حوزه فعالیت هایشان را تا میانکاله هم بسط می دادند بی جهت نیست که بعضی از نقاط این شبه جزیره نام های ترکمنی دادند.این ارتباط یکی از دلایلش می توانست پیوند غرب ایالت استراباد با نیمه شرقی میانکاله بوده باشد. در کتاب تاریخ و پیشینه اجتماعی بندرگز یا بلوک انزان که تدوین و تایپ آن هم تمام شده نگاه ویزه ای به پیشینه میانکاله و خلیج گرگان و نیز ارتباط ایالت استراباد با آنها از طریق بندر گز شده است.
۱۳۹۳/۶/۳۱ - ۱۲:۳۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]
-
گوناگون
پربازدیدترینها