محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830025509
معرفی کتاب غرائب القرآن و رغائب الفرقان (تفسیر نیشابوری)
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: درآمدی دربارۀ تفسیر آماری از قرآن کریم معرفی کتاب غرائب القرآن و رغائب الفرقان (تفسیر نیشابوری) تهران - ایرنا - دکتر ابراهیم دیباجی استاد زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران، با درنظر داشتن ˈتفسیر نیشابوریˈ ، کاربرد روش های آماری توسط پیشینیان علوم قرآنی را رهنمودی ارزشمند می داند که بهره مندی های فراگیر از آیات قرآن کریم را فراهم آورده است.
دیباجی، نسخه شناس و پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است درباره " تفسیر نیشابوری" اثر ارزشمند نظام الدین اعرج نیشابوری در تفسیر قرآن کریم ، مقاله محققانه ای نگاشته اند که برای گروه اندیشه خبرگزاری ایرنا ارسال شده است .
متن کامل مقاله به همراه عکس هایی از این نسخه منحصر بفرد*، از نظرتان می گذرد.
* یکی از مجموعه های سودمند کتابخانه مرکزی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مجموعه ای است که در آن تفسیر طبری و تفسیر نیشابوری به سال 1306 هجری قمری در مطبعه حلبی مصر در 16 جلد به چاپ رسیده است: تفسیر طبری در متن و تفسیر نیشابوری در حاشیه است.
تفسیر طبری، به اعتبار شهرت مؤلف در تفسیر و تاریخ و علوم و فنون، دیگر نیاز چندانی به معرفی ندارد، ولیکن تفسیر نیشابوری در شهرت هم پایه تفسیر طبری نبوده و شاید برخی از مشتاقان تفاسیر قرآن کریم از آن آگاهی کاملی ندارند. ازآنجاکه این تفسیر دارای ویژگی هایی است که به آن ها کمتر توجه شده، مناسب می نماید شماری از آن ویژگی ها تبیین و توضیح شود، بدین رو، نخست گزارش کوتاهی دربارۀ مؤلف و چگونگی نگارش تفسیرش یاد می کنیم و پس از آن نمونه هایی از ویژگی های تفسیر را نشان می دهیم.
مؤلف؛ نظام الدین اعرج نیشابوری است. نظام الدین، حسن بن محمد بن حسین معروف به «نظام الدین اعرج نیشابوری» از ریاضیدانان و منجمان و ادیبان و مفسران و عارفانی است که با داشتن آثاری معتبر و مهم و آگاهی به علوم و فنون گوناگون، زندگینامه او به خوبی روشن نشده و در منبع های تاریخی و تذکره ها و زندگینامه ها، گزارش روشنی درباره او نگارش نیافته است؛ حاجی خلیفه در شناساندن آثار او، از تاریخ تولد و درگذشت او یادی نکرده است.
ابن یوسف شیرازی در پانوشت شماره یک صفحه 350 جلد دوم «فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار جدید» (شهید مطهری)، نوشته: زندگینامه او را تنها کتاب «روضات» خوانساری آورده و در همین صفحه یاد کرده که نظام اعرج از شاگردان قطب الدین شیرازی (محمود بن مسعود، متوفی 711 هـ ق) بوده و به دستور او کتاب تفسیر التحریر را که حاشیه بر تحریر مجسطی نصیرالدین توسی است، ساخته وپرداخته است. ابن یوسف افزوده: نظام الدین تفسیر غرائب القرآن را که مشهور به تفسیر نیشابوری و از مشاهیر تفاسیر است به سال 728 تألیف کرده و به سال 711 هجری کتاب توضیح التذکره را در شرح تذکره خواجه نصیر نگارش داده است. مؤلف «روضات» نوشته که نظام الدین کتابی به نام لب التأویل نظیر تأویلات عبدالرزاق کاشانی و رساله ای در علم حساب و کتابی در وقوف قرآن، نظیر «وقوف سجاوندی» نیز تألیف کرده است.
ابن یوسف بیان می کند بنا بر تاریخ های یاد شده، نظام الدین اعرج از دانشمندان قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری بوده و اینکه مؤلف روضات او را از دانشمندان آغاز سده نهم هجری و معاصر میر سید شریف و جلال الدین دوانی دانسته، از حقیقت به دور است؛ و به طوری که در آخر جلد سوم تفسیر غرائب القرآن خود تصریح کرده، وی به سال 728 هجری تألیف آن را به انجام رسانده و اینکه روضات تألیف آن را به سال 850 هجری یاد نموده با تاریخ های پیشین مناسبت ندارد.
آنچه ابن یوسف آورده با تاریخ درگذشت او به سال 900 هجری که در اعلام فرهنگ معین، ج 2، ص 2129، آمده، درست نیاید، زیرا از زمان شاگردی او در خدمت قطب شیرازی درگذشته 711 هجری و درگذشت نظام به سال 900 هجری نزدیک به دو سده طول کشیده و دو سده عمر برای آدمیان در آن روزگاران به ندرت گزارش شده است!
شماری دیگر از آثار مؤلف عبارت است از: شرح شافیه ابن حاجب معروف به شرح نظام و شرحی بر کتاب های زیج (معین، همان).
تفسیر نیشابوری :
حاجی خلیفه در توصیف تفسیر نیشابوری آورده: مؤلف خود دربارۀ سبک و شیوه نگارش این تفسیر گزارشی در آغاز و انجام آن آورده است (کشف الظنون، ج 2، ص 149-150)
گزیده ای از گزارش مؤلف که در پایان تألیف ذکر کرده، چنین است: این تفسیر محصولی است از آنچه در تفسیر کبیر امام فخر رازی و بسیاری از تفسیرهای دیگر است، مهم ترین مطالب کشاف زمخشری و نکته های غریب و عجیب و مهمی که در تفسیرهای دیگر یاد نشده و حدیث هایی که در کتاب های معتبر حدیث دربارۀ قرآن آمده و مطالبی مربوط به وقوف سجاوندی و اسباب نزول آیات مذکور در آثار معتبر و احکام موجود در شرح الوجیز امام رافعی و تأویل های یاد شده نجمالدین دایه با توجه به اصول و مبانی اهل سنت و جماعت و چگونگی استناد به قرآن در اثبات اصول و فروع بدون تعصب ورزی و بیان پاره ای از وجوه اعجاز و ویژگی های بسیاری دیگر را بیان کرده است.
مؤلف افزون بر آنچه در پایان آورده، در آغاز تفسیر گزارشی از ویژگی¬های تفسیر و ترتیب آن را توصیف کرده و یازده مقدمه در راستای آشنایی بیشتر با تألیف خود نگارش داده است که بدین ترتیب است:
1. مقدمه نخستین در فضیلت قرآن و قرائت آن، 2. در استعاذه، 3. در قضایا و مسائل مهم، 4. کیفیت گردآوری قرآن، 5. معانی مصحف و قرآن، 6. ذکر سبع طوال، 7. مواردی از اختلاف-های حروفی در آن، 8. در اقسام وقف ها، 9. تقسیم¬های اهمیت گفته¬ها و معانی در آمده در آن، 10. درباره بحث کلامی دربارۀ عدم حدوث قرآن و اثبات قدیم بودن آن، 11. چگونگی استنباط مسائل از این تفسیر.
ترتیب ظاهری تفسیر نیشابوری و سبک و شیوه نگارش آن بدین گونه است: مؤلف نخست چند آیه را یاد می کند، پس ازآن قرائت ها و اختلاف های آنها را بیان می کند، سپس به بیان مواضع وقف ها می پردازد و به نکته های صرفی و اشتقاقی و نحوی و بلاغی نیز توجه کرده است.
پس از پرداختن به جنبه های ادبی همان گونه که یاد شد، به اقوال مفسران به ویژه زمخشری و امام فخر رازی پرداخته و دیدگاه های مذاهب کلامی اسلامی از اشاعره و معتزله و غیره و نیز مسائل فروعی فقهی از مذهب های حنفی و مالکی و شافعی و غیره را یاد می کند.
یکی از ویژگی های مهم دیگر این تفسیر مسائل آماری است، نظام نیشابوری به اعتبار آنکه دارای ذوق ریاضی و نجومی و فلسفی و کلامی و اندیشه هایی ازاین گونه ها بوده، در آغاز برخی از سوره ها عدد حروف هر سوره و شمار کلمه ها و آیه ها را یاد کرده است و این کاربرد آماری یکی از ویژگی های این تفسیر است، از باب نمونه در آغاز سوره «شعرا» نوشته: حرف ها: 4542، کلمه ها: 1299، آیه ها: 227 و در آغاز سوره «قصص» آورده: حرف ها: 8500، کلمه ها: 1141، آیه ها: 88.
کاربرد روش های آماری در تفسیر قرآن کریم اگرچه به ظاهر در خصوص حروف و کلمه و امور ساختاری است، ولیکن رهنمودی است بر اینکه شیوه آماری که پیشینیان علوم قرآنی دربارۀ شمار سوره ها و جزءها و حزب ها و آیه ها نهاده اند بهره ها و سودهایی را فراگیر است.
تفسیر آماری :
با پیدایش علوم قرآنی و پیشرفت آن، اندک اندک نشانه هایی از نیاز به اعداد و شماره سر برآورد، مانند شمار سوره ها و جزءها و حزب ها و آیه ها و قرائت ها و حروف سوره ها و تکرار بسمله و بسیاری از امور دیگر و از همین نمونه های آماری، آمار امور دیگری کم وبیش نهاده شد. پیش از آنکه به مسئله لزوم وضع تفسیر آماری بپردازیم، شایسته است به یکی از ویژگی های بی نظیر قرآن کریم توجه شود:
سخن از بی نظیری قرآن کریم از استدلال و برهان بی نیاز است، ولیکن بیان و توضیح بی نظیری در حرف حرف و کلمه کلمه این کتاب الهی شایسته تبیین و توضیح است. قرآن کریم به نام های گوناگون موهبت یافته که تجلی گاه «الاسماء الحسنی» الهی و بزرگی و عظمت معانی و مفاهیم کلی و عمومی است. یکی از ویژگی های قرآن این است که این کتاب «تبیان کل شیء» را بر عهده دارد و حقیقت و واقعیت و ماهیت و هویت همه چیز در آن فراهم آمده و از آنجا که بیان و تبیین، سرشت آدمی را فضیلت بخشیده، «خلق الانسان علمه البیان» ، این کتاب را «هذا بیان للناس» مقرر فرموده اند.
هیچ کتابی در جهان نبوده و نیست که بیان همه چیز را فراگیرد و هیچ کتاب تدوینی بیان همه چیز را در بر ندارد. کتاب های پیشین و پسین قرآن همه و همه در بیان خرده ها و ذره ها ناتوان شده و مانده شده و هنوز هم گام نخستین به کوی دانش را نگذارده اند و این نکته سر دراز دارد!
کتابی که عهده دار بیان همه چیز است، چگونه توان گفت تهی و خالی از آمار است و ازاین رو شایسته است اگر تفسیری آماری برای آن پایه گذاری نشده، آمار آرمان هایش تدوین شود. خردورزان علوم قرآنی، اساس آن را پایه گذاری کنند و به تفسیرهای موضوعی بسنده نکنند و آمار حرف ها، کلمه ها، آیه ها، جزء ها، حزب ها و سوره ها را که در گذشته انجام گرفته رهنمودی برای آمارهای مهم ساختاری و معنایی و موضوعی و کاربردی بدانند و بدین ترتیب، آمار مسائل هر علمی از علوم انسانی و ریاضی و طبیعی و فنی و پزشکی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و حقوقی و غیره را از آیات نورانی این تنزیل بی نظیر بررسی و استخراج کرده و برای هر یک مصطلحی استوار و رسا و درست بیابند و بنهند.
تفسیر آماری افزون بر روشی در اثبات اعجاز قرآن به تدریج ابهام ها و نارسایی های علوم و فنون را بر می دارد و بدون پروا باعث و سبب ابتکارها و ابداع های عظیمی در علوم و فنون می شود، ابداع ها و ابتکارهایی که منبع و منشأ آن «تبیان کل شیء» باشد، استواری جهان و آدمیان و دیگر موجودات را در پی خواهد داشت. بمنه و کرمه
24/06/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]
-
گوناگون
پربازدیدترینها