محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830104626
یادداشت//مهدی پزشکی آیا روابط ترکیه و آذربایجان همچنان روابط یک ملت در قالب دو دولت است؟
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت//مهدی پزشکی
آیا روابط ترکیه و آذربایجان همچنان روابط یک ملت در قالب دو دولت است؟
با توجه به تبعیت ترکیه و آذربایجان از یک سیستم سکولاریزه، اختلافات ترکیه و ارمنستان در خصوص کشتار ارامنه و آذربایجان و ارمنستان بر سر مناقشه قره باغ، وجود بازیگران منطقه‌ایی نظیر ایران و روسیه و دنبال روی این دو کشور از ایالات متحده روابط ترکیه و آذربایجان بسیار استراتژیک است.
با پیروزی رجب طیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و انتصاب احمد داوود اوغلو به نخست وزیری و ترک کاخ ریاست جمهوری از سوی عبدالله گل؛ ترکیه وارد مرحله جدیدی از حیات سیاسی خود شده است. سیاست خارجی این کشور نیز از این قاعده مستثنی نبوده و روابط با تنش صفر با همسایگان که نقدهای فراوانی بر آن وارد است، همچنان از اولویت سیاست خارجی اردوغان به شمار می‌رود. سفر به آذربایجان در اولین روزهای پس از تحلیف نشان از اهمیت این کشور برای ترکیه می‌باشد. به گفته علی‌یف پدر؛ روابط ترکیه و آذربایجان روابط یک ملت در قالب دو دولت است. روابط ترکیه و آذربایجان در طول سالیان گذشته روابطی راهبردی و در برخی مواقع که عمدتا در دوران ابتدایی استقلال آذربایجان از شوروی بوده روابط با فراز و نشیب‌هایی بوده است. مطالعه و مرور روابط این دو کشور در گذشته نشان دهنده این موضوع است. نگرش پان ترکیستی به آذربایجان از سوی دولت‌های پیش از دولت رجب طیب اردوغان با مبادرت به برقراری، استمرار و توسعه مناسبات با این کشور، ایجاد و تاسیس نهادها و تشکیل نشست‌ها در سطوح مختلف در دو کشور، حمایت ترکیه از آذربایجان در دوره حاکمیت حزب جبهه خلق در آذربایجان، کمک در راستای رییس جمهور شدن ایلچی بی از جمله اقدامات ترکیه در قبل از روی کار آمدن علیف‌ها در آذربایجان است. با روی کار آمدن حیدر علی‌یف از میزان نفوذ و دخالت‌های ترکیه در آذربایجان کاسته شد. آنکارا در این دوره شیوه‌های دیگری برای توسعه روابط آذربایجان برگزید وبه مرور زمان توانست دامنه نفوذ خودرا دراین کشور افزایش دهد. به نحوی که برای اولین بار این حیدر علی‌یف بود که عبارت یک ملت در قالب دو دولت را در مناسبات کشورش با ترکیه بکار گرفت. با به قدرت رسیدن تدریجی حزب عدالت و توسعه در ترکیه که ابتدا بصورت دولت ائتلافی و سپس در دوره‌های بعد با کسب اکثریت کرسی‌های مجلس دولت غیر ائتلافی تشکیل و رویکرد آنکارا تا حدودی از موضع پان ترکیستی صرف به یک رویکرد تلفیقی از پان ترکیستی و رویکرد منطقه‌ای براساس منافع ملی مبدل شد. با بیان مختصر از تاریخچه روابط دو کشور اهمیت آذربایجان با توجه به آلترناتیوهای مطرح شده برای ترکیه مهم و راهبردی مورد توجه قرار می‌گیرد. محال این سوال مطرح است که در زیر پوست روابط راهبردی ترکیه و آذربایجان چه اهدافی از سوی ترکیه دنبال می‌شود؟ قبل از پرداختن به جواب این سوال ذکر این نکته مهم به نظر می‌رسد که ترکیه و آذربایجان با توجه به اشتراکات فرهنگی و سیستم سیاسی که عمدتا از یک سیستم سکولاریزه تبعیت می‌کند و با توجه به اختلافات ترکیه و ارمنستان در خصوص کشتار ارامنه در سال 1914 و نیز آذربایجان و ارمنستان بر سر موضوع مناقشه قره باغ و همچنین و جود بازیگران منطقه‌ایی نظیر ایران و روسیه و حتی چین و حضور در پیمان ناتو و نیز دنبال روی این دو کشور از ایالات متحده و موقعیت استراتژیک قرار گیری در اوراسیا می‌باشد و...می‌بایست روابط ترکیه و آذربایجان را بسیار مهم و استراتژیک قلمداد کرد. به هر ترتیب در روابط دو کشور چه از گذشته که اردوغان به عنوان نخست وزیر بود و چه اکنون که در قامت رئیس جمهور مطرح است، باعث گردیده که سران دو کشور در نشست‌های مختلف همواره بر اهمیت دیگری تاکید کنند و این همان موضوعی است که دو کشور دستیابی به اهداف استراتژیک خود را در روابط نزدیک با یکدیگر می‌بینند. 1-اولین هدف را می‌توان به موضوع پان ترکیسم اختصاص داد. این موضوع قومیتی را می‌توان در رفتارهای سردمداران ترکیه بالاخص اردوغان مشاهده کرد. حمایت و تلاش برای تجزیه عراق و تشکیل دولت مستقل کرد در این کشور نمونه‌ایی از علایق اردوغان به قومگرایی و پیگیری آن در کشورهای همسایه است و این موضوع نیز در روابط دو کشور ترکیه و آذربایجان با توجه به اشتراکات قومیتی پیگیری می‌شود و هر از گاهی تبعات آن شامل ایران نیز شده است که هر بار اثرات آن با درایت مردم فهیم و متعصب استان‌های آذری و نیز واکنش‌های دولتمردان جمهوری اسلامی ایران دفع شده است. 2-گسترش ناتو به شرق و به ویژه مناطقی در آسیا و اوراسیا که از جمله مقوله‌های مهم راهبردی پس از پایان دوران جنگ سرد به شمار می‌رود. در این رابطه ناتو به سبب گسترش به شرق توجه خاصی به برخی از کشورهای منطقه همچون ترکیه و آذربایجان نشان داده است. با توجه به رویکرد این دو کشور به غرب و تمایل این کشورها با توجه به شکننده بودن موضوع امنیتی خود بالاخص در آذربایجان به واسطه حضور قدرت‌های منطقه‌ایی همچون روسیه و ایران و نیز بحران قره‌باغ باعث شده که عضویت در این سازمان از عوامل و اهداف نزدیکی دو کشور به شمار رود و اردوغان به آن توجه ویژه‌ایی داشته باشد. به عبارتی دیگر روابط گسترده و تاریخی- فرهنگی آذربایجان با ترکیه که از جمله اعضاء فعال ناتو است و نیز اهمیت راهبردی آذربایجان به ویژه برای امنیت انرژی در زمینه خطوط لوله طراحی شده ناباکو و ترکیه-یونان-ایتالیا برخی دلایل و توجیهاتی است که برای اثبات مدعای گفته می‌توان به آنها اشاره کرد. 3-روابط با رژیم صهیونیستی از دیگر اهداف استراتژیک دو کشور به شمار می‌رود. هرگاه سخن از روابط ترکیه و اسرائیل به میان می‌آید توجهات به سمت نشست داووس و درگیری لفظی اردوغان و شیمون پرز معطوف می‌گردد. اما واقعیت این است که این کشور جعلی را باید به عنوان عامل مهم در قوام و عمق بخشی روابط ترکیه با آذربایجان دانست و نه تنها این رفتارها ضد و نقیض نیست بلکه بسیار محاسبه شده، دقیق و حاصل یک راهبرد مدون است. به جای آنکه تحولات سیاسی را چون پدیده‌های اجتماعی سیاه و سفید ببینیم اگر نگاه‌مان را به ترکیه خاکستری کنیم در آن زمان نه حادثه داووس را چرخش راهبردی باید تلقی می‌کردیم و نه روند عادی شدن روابط آنکارا-تل آویو برایمان شوک آور می‌شد. این نکته در روابط ترکیه و اسرائیل مهم به نظر می‌رسد و آن اینکه ترکیه در تمامی ساختارهای داخلی و خارجی خود در حال باز تعریف سیاست‌های خود بوده و می‌باشد. روابط با تل آویو نیز باید از فیلتر این بازتعریف عبور می‌کرد. ترکیه‌ای که پس از دهه‌ها دوری از خاورمیانه، به آن روی آورده و در صدد به دست آورد نقش هژمون در منطقه می‌باشد، نمی‌تواند روابط با تل آویو را مورد بازبینی و تجدیدنظر قرار ندهد. لذا تحولاتی چون حادثه داووس، کشتی مرمره، عذرخواهی نتانیاهو از ترکیه و از همه مهمتر خبر روزنامه یدیعوت آحارونوت که اشاره به کمک غذایی ترکیه برای نیروهای اسرائیلی در اثنای جنگ علیه نوار غزه دارد، همگی حاصل این باز تعریف است. در سوی دیگر روابط آذربایجان با اسرائیل نیز تکمیل کننده پازل روابط ترکیه و آذربایجان است. اسرائیل در سال 1991 استقلال آذربایجان را به رسمیت شناخت و در سال 1993 سفارتخانه خود در این کشور را گشود. اگرچه آذربایجان به واسطه موضوع قره‌باغ و واکنش کشورهای عمدتا مسلمان به روابط این کشور با اسرائیل در دادن رای به نفع ارمنستان سفارتخانه‌ایی در اسرائیل ایجاد نکرد اما دولتمردان آذربایجان چندین بار به این کشور سفر کردند. همچنین اسرائیل در میان پنج شریک تجاری اول آذربایجان در سال‌های اخیر بوده است. باکو تأمین‌کننده اول نفت اسرائیل است و حدود 40 درصد مصرف سالیانه نفت اسرائیل را فراهم می‌کند و نیز اسرائیل تامین کننده سلاح برای آذربایجان می‌باشد. با این توضیح به این نتیجه می‌رسیم که روابط با اسرائیل به عنوان حلقه اتصال دو کشور در راستای موضوعات امنیتی برای آذربایجان و نقش آفرینی ترکیه به عنوان کشور تاثیر گذار در منطقه می‌باشد. حال با توضیحات مذکور به جواب معادله روابط راهبردی ترکیه با آذربایجان و اهمیت این کشور برای ترکیه و شخص رئیس جمهور اردوغان می‌رسیم با توجه به معماری فکری احمد داود اوغلو وزیرامورخارجه و نخست وزیر کنونی ترکیه بر ساخت و اتخاذ سیاست تنش صفر ترکیه با همسایگان، ردپایی از کشورهایی نظیر آمریکا و اسرائیل در این سیاست دیده می‌شود که عملا موجبات ایجاد تنش‌هایی شدید در منطقه گردیده و باعث شده کشورهای همسایه ترکیه همچون سوریه و عراق تا سرمنزل سقوط و تجزیه پیش روند؛ نشان دهنده نقش و تاثیر بازیگرانی همچون آمریکا و اسرائیل بر ترکیه می‌باشد که این روند را می‌توان در آینده این کشور و در دوره ریاست جمهوری اردوغان مشاهده کرد از سویی دیگر نیز آذربایجان هم برای باز تعریف موضوعات امنیتی خود نیاز مبرم به حمایت‌های آمریکا، اسرائیل و ترکیه دارد و این موضوع می‌تواند در روابط این دو کشور با همسایگان همچون ایران و روسیه تبعات منفی به همراه داشته باشد. در پایان به مولفه‌هایی که بر پایه آنها روابط باکو-آنکارا در آینده همچون گذشته قابل ارزیابی است این موارد را شامل می‌گردد: مناقشه قره‌باغ، امور داخلی آذربایجان، انرژی، همکاری‌های صنعتی، اقتصادی و تجاری، همکاری‌های فرهنگی، مسایل نظامی و امنیتی در چارچوب همکاری‌های دوجانبه‌ای و چندجانبه‌ای مانند ناتو، همکاری در ارتباط با نهادهایی مانند سازمان ملل، اتحادیه اروپا، شورای اروپا، مجمع پارلمانی اتحادیه اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری کشورهای اسلامی، سازمان همکاری‌های اقتصادی دریای سیاه و مسایل مربوط به قفقاز جنوبی، روسیه و ایران و ... را می‌توان بر شمرد. مهدی پزشکی – کارشناس ارشد علوم سیاسی انتهای پیام/
93/06/12 - 09:56
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]
-
گوناگون
پربازدیدترینها