واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری رسا:
مروری بر کتاب فرهنگ احجار کریمه و معدنیها در ادبیات فارسی خبرگزاری رسا ـ کتاب «فرهنگ احجار کریمه و معدنیها در ادبیات فارسی» اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته شده با برخی احجار کریمه بررسی شده است.
به گزارش خبرگزاری رسا، در کتاب «فرهنگ احجار کریمه و معدنیها در ادبیات فارسی» اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته شده با برخی احجار کریمه بررسی شده است. مسائل علمی و ادبی مطرحشده دربارة این احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، درّ، عقیق، لعل و یاقوت) در دیوانهای خاقانی شروانی، فلکی شروانی، ذوالفقار شروانی، مجیرالدین بیلقانی و آثار نظامی گنجوی تحلیل شده و با کتب علمی کانیشناسی قدیم، از جمله تنسوخنامۀ ایلخانی و آثاری از این دست تطبیق داده شده است. یکی از جلوههای طبیعت سنگها و کانیها هستند که سهم عمدهای در زندگی انسانها ایفا کردهاند، بشر برای زیستن و ساختن ملزومات زندگی و بهبود شرایط زندگی خود از سنگها و کانیها استفاده کرده و یا در درمان امراض خود از آنها نفع برده است. قدما معتقد بودهاند که جواهرات دارای روح هستند و میتوانند باعث تقویت قوای انسانی گردند و به انها آرامش بخشند. به گونهای که حتی از آن برای خنثی نمودن چشم زخم و به ارمغان آوردن خوشبختی و رفاه و ثروت نیز استفاده میکردند. آنچنان که در تواریخ نوشته شده اولین کسی که اعتقاد داشت بعضی سنگهای قیمتی باعث خوشبختی میگردد و دارای شگون است، هارون برادر حضرت موسی بوده است. شاید به این علت که لباسهایی که موسی به فرمان خداوند برای او تهیه نمود و در تورات نیز شرح آن آمده است همگی به انواع سنگهای قیمتی مرصع بود. گوهر واژه ای فارسی برابر با جوهر و جواهر است که به سنگهای گرانبها یا قیمتی یا احجار کریمه اطلاق می شود و به نامهای سنگ های زینتی، تزئینی ، آذینی ، پیرایه ای و احجام نفیسه هم آمده است. ادب فارسی و به ویژه ادب منظوم که برگرفته از فرهنگ و بنمایههای اجتماعی است، سرشار از آثاری است که در آن به وفور به سنگها و کانیها اشاره شده است. شاعران فارسیزبان در اشعار خود بارها از سنگهای قیمتی و کانیها سخن به میان آوردهاند و نظریات فیلسوفان کهن همچون ارسطو و سقراط و باورهای موجود در کتب دانشمندان طب و ادویه و جواهرنامههای قدیم را در اشعار خود بیان کرده و فراخور دانش و ذوق خویش و به اقتضای حال و مقام در ادای حق مطلب از آنها سود جستهاند. روش کار در این کتاب به این صورت بوده که در ابتدا متون نظم و نثر ادب فارسی تا اواخر قرن سیزده بررسی شده و پس از استخراج حدود 64 عنوان سنگ و کانی و دستهبندی آنها، به منابع و مآخذ متعدد از کتب طب و ادویه و جواهرنامه مراجعه و پس از گردآوری مطالب به تحلییل نهایی مبادرت شده است. در تمامی مدخلها ابتدا به شرح فونوتیک و واژگانی مدخل و ریشه یا وجه تسمیه و نام آن در دیگر زبانها و معرفی آن با تکیه بر فرهنگها و دایرةالمعارفهای معروف اعم از برهان قاطع، غیاث اللغات، فرهنگ معین، دانشنامه زبان فارسی و چراغ هدایت پرداخته شده است. سپس به توضیح پیدایش، ماهیت، ویژگیهای فیزیکی خاص، معایب و اشباه و خواص دارویی کانی یا سنگ مورد نظر با استفاده از کتب معتبر و عمدۀ طب و ادویۀ قدیم چون مخزن الادویه، ترجمه صیدنه، تنسوخ نامه، الابنیه، عجایب المخلوقات قزوینی و طوسی، عرایس الجواهر، نخبة الدهر، مفاتیح العلوم، نزهتنامۀ علایی و کتب جواهرشناسی قدیم چون الجواهر فی الجماهر ابوریحان و جواهرنامۀ نظامی و دیگر جواهرنامهها اهتمام ورزیده شده و شواهد مربوط از متون نظم و نثر با توجه به ترتیب زمانی دواوین به آن اضافه شده است و در ضمن مدخل نیز موارد استفادۀ شعرا از استفاده از سنگ کانی در بعد مضمونپردازی و صور خیال نیز در هر مدخل آورده شده است. در بیشتر موارد سعی شده شواهد شعری با آنچه در کتب ادویه و طب و جواهرنامه بود، همخوانی داشته باشد و نظر صاحب دیوان نسبت به آن خاصیت و ویژگی لحاظ گردد و در صورت عدم روشنی ابیات برای تبیین بیشتر به شرح مشکلات دیوانها رجوع شده است. در آخر نیز معادن و منابع مهم و غنی عناصر از کتبی چون مسالک و ممالک، صورة الارض، حدود العالم، تقویم البلدان و سفرنامه ابن بطوطه ذکر شده است. فرهنگ احجار کریمه و معدنیها در ادبیات فارسی در 294 صفحه از سوی محمدحسین محمدی و فرمانی انوشه نگاشته شده و از سوی انتشارات زوار در تهران منتشر شده است./998/
۱۳۹۳/۵/۲۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری رسا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]