محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826245462
بررسی امکان پایایی تحریم نفتی ایران بر اساس کارکرد بازار بین المللی نفت
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
بررسی امکان پایایی تحریم نفتی ایران بر اساس کارکرد بازار بین المللی نفت
باتوجه به حساسیت ناشی از تغییر فاصله میان عرضه و تقاضای نفت، به نظر نمی رسد که همزمان با رشد تقاضا برای نفت، تلاش برای محدود نمودن توان تولید نفت ایران، از طریق تحریم نفتی، بتواند مورد حمایت بازار بین المللی نفت قرار گیرد.
بخش دوم و پایانی 2. نسبت تقاضای نفت به عرضه نفت در جهان انرژی و به طور مشخص نفت و گاز، یکی از مولفه های تاثیرگذار در تولید ثروت و قدرت در جهان کنونی به شمار می رود. اقتصاد جهانی با همه تحولاتی که در دوران پس از جنگ سرد در آن به وجود آمده همچنان به نفت و گاز وابسته است و امروزه امنیت انرژی در صدر مسائل جهان قرار گرفته است. علت این امر روشن است: انرژی نیروی محرکه توسعه برای کشورهای صنعتی و رشد اقتصاد جهانی می باشد. ذخایر انرژی و بویژه نفت در بسیاری از مناطق جهان در حال افول می باشد و همزمان مصرف انرژی در حال افزایش است و هنوز چشم انداز روشنی در خصوص استفاده از منابع انرژی جایگزین و قابل رقابت در این عرصه وجود ندارد. به همین جهت، مصرف کنندگان عمده انرژی و قدرت های بزرگ به منظور تامین انرژی تدابیر و جهت گیری های ویژه ای را در سیاست های انرژی خود لحاظ کرده اند. تدابیر و سیاست های اتخاذ شده توسط قدرت های بزرگ اقتصادی بر حسب موقعیت و شرایطشان متفاوت است. تنوع بخشی در منابع انرژی و مسیرهای انتقال انرژی ، صرفه جویی داخلی، و نیز تلاش در جهت کاهش وابستگی به واردات انرژی به خصوص از مناطق بی ثبات از جمله این تدابیر می باشند. وضعیت بازار نفت و اهمیت مقوله انرژی، موجب شده است که منابع انرژی در خلیج فارس بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند. برخی بر این آورند که این منطقه در 50 سال آینده می تواند انرژی قابل اتکایی را برای مصرف کنندگان جهانی به ویژه قدرت های بزرگ و در حال خیزش تامین کند و از این رو سیاست های انرژی بازیگران عمده نظام بین الملل همچنان تمرکز ویژه ای در این منطقه خواهد داشت؛ امری که در شکل دهی به مختصات بازار انرژی و امنیت آن بسیار حائز اهمیت است (واعظی 1389: 122). در خصوص روند تقاضای نفت و ظرفیت تولید آن در جهان حائز اهمیت است که رشد اقتصاد جهانی طی دو دهه گذشته توسط رشد مداوم تولید نفت در جهان تامین گردیده است. درعین حال، کارشناسان معتقدند دستیابی به منابع انرژی های نو بسیار پر هزینه است و طبق برآورد پیش بینی آژانس بین المللی انرژی تا سال 2050 میلادی امکان تحقق ندارد. بنابراین هنوز به نظر می رسد استفاده از انرژی های فسیلی حتی برای کشورهای دارای فناوری های پیشرفته به صرفه باشد و در سال های آتی هم بازار بین المللی نفت با افزایش تقاضا مواجه خواهد بود. اداره اطلاعات انرژی آمریکا (IEA) در تازه ترین گزارش "چشم انداز کوتاه مدت انرژی" خود پیش بینی نموده است که تقاضای جهانی نفت خام در سال 2013 به حدود 90.11 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت که این رقم در برآورد قبلی این سازمان حدود 90 میلیون بشکه در روز برآورد گردیده بود. تقاضای جهانی نفت خام در سال 2012 بطور متوسط در حدود 89.17 میلیون بشکه در روز بود. همچنین بر اساس پیش بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تقاضای جهانی نفت خام در سال 2014 به بیش از 91.46 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت (http://www.iea.org/). اگرچه در کشورهای مصرف کننده نفت، افزایش کارایی مصرف انرژی و نیز به کارگیری انرژی های جایگزین نفت، بویژه طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته و تلاش گردیده تا همزمان با بالا بردن سطح بازدهی هر واحد انرژی، سهم انرژی های جایگزین نفت در الگوی تامین انرژی افزایش یابد، ولی تا زمان عملیاتی گردیدن ایده های موجود چنین به نظر می رسد که تا آینده قابل پیش بینی افزایش تولید نفت در جهان لازمه رشد اقتصاد جهانی خواهد بود و بدین جهت افزایش تولید نفت از موضوعات مورد علاقه کشورهای مصرف کننده خواهد بود. لذا هرگونه اختلال در روند عرضه نفت مورد نیاز به بازار جهانی، از جمله تحریم نفتی ایران به عنوان یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده نفت جهان ، اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می دهد وکارشناسان معتقدند چشم پوشی از منابع نفت ایران موجب افزایش هزینه بر بازار انرژی جهان خواهد شد. بنابراین بر اساس کارکرد بازار بین المللی نفت و افزایش تقاضای جهانی نفت در سال های آتی، می توان نتیجه گرفت، امکان استمرار تحریم نفتی ایران در بلند مدت بعید به نظر می رسد. 3. تولید کنندگان عمده نفت در جهان تاریخ تمدن کنونی بشر نمایانگر آن است که برخی از منابع اولیه تولید و یا محصولات کشاورزی و صنعتی، نقش راهبردی در روابط بین جوامع مختلف و ملل جهان یافته اند. در قرن بیستم نفت به تدریج به عنوان ماده اصلی انرژی زا در صنایع حمل و نقل اهمیت فزاینده ای یافت، به طوری که رقابت های شدیدی بین قدرت های بزرگ برای دسترسی و تسلط بر منابع مهم نفتی درگرفت. این رقابت ها از جمله در منطقه خاورمیانه شدت بیشتری داشت که علاوه بر برخورداری از اهمیت سوق الجیشی، مهمترین منبع انرژی جهان نیز محسوب می شود. لذا این واقعیت که بیش از 75 درصد منابع تثبیت شده نفت در مناطقی خارج از حوزه کشورهای عمده صنعتی قرار دارد، این ماده را نه تنها به عنوان یک کالای اساسی اقتصادی، بلکه به شکل کالایی با جنبه های سیاسی مطرح ساخته است (ثقفی عامری 1389: 206). حجم قابل توجهی از نیاز های کشورهای مصرف کننده نفت توسط تولید جمع محدود یاد شده تامین می گردد. در این چارچوب هر کشوری که قادر به تولید تمامی نیاز های خود در داخل نباشد، الزاماً می بایست نفت مورد نیاز خود را از طریق واردات از کشورهای تولید کننده که مجموعه یاد شده در آن نقش اساسی دارد تامین نماید و در صورتی که یک کشور وارد کننده نخواهد نفت مورد نیاز خود را از یکی از این کشورها برآورده نماید می بایستی نسبت به واردات نفت از دیگر کشورها اقدام نماید. در این میان بواسطه مرتبط بودن کشورهای تولید کننده و مصرف کننده به یکدیگر از طریق مکانیسم بازار و مسلط بودن معادله عرضه و تقاضا بر نحوه عملکرد بازار، هرگاه یک کشور وارد کننده عملاً خود را از معامله با یک کشور تولید کننده محروم نماید، این عمل از طریق مکانیسم عرضه و تقاضا بر مجموعه فعالیت های مربوط در بازار تاثیر می گذارد و نحوه تاثیر گذاری نیز به شرایط بازار و عمدتاً به شرایط فشار تقاضا بستگی دارد. بدین ترتیب چنانچه که امتناع یک کشور از خرید در بازار بین المللی نفت در شرایط کاهش تقاضای کل انجام گیرد، این عمل موجب کاهش فروش و درنتیجه کاهش درآمد تولید کننده می گردد، ولی چنانچه امتناع از خرید یک کشور در شرایط فشار تقاضا انجام پذیرد، فروش تولید کننده می تواند از طریق جایگزینی بازار تداوم یابد و حتی با افزایش قیمت های فروش میزان درآمد کشور صادر کننده نیز افزایش یابد و این در حالی است که در وضعیت اخیر در نقطه مقابل، هزینه های کشور وارد کننده تحریم می تواند افزایش یابد. یکی از عوامل اقتصادی کلیدی در پیشرفت و رشد اقتصادی، انرژی و امنیت انرژی است که از اساسی ترین مسائل سیاست خارجه و روبط بین الملل نیز محسوب می شود. در این راستا نفت و گاز جایگاه خاص و ویژه ای دارد؛ به طوری که شکل دهنده بسیاری از تعاملات بین المللی در گذشته و حال بوده است؛ نقشی که در آینده نیز تداوم خواهد یافت. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده نفت جهان، یکی از بازیگران عمده در اقتصاد و سیاست می باشد و نقش مهمی در تعادل بازار بین المللی نفت دارد. طبق برآورد ها اقتصاد جهانی تا آینده قابل پیش بینی همچنان به انرژی نفت وابسته خواهد ماند . این در حالی است میزان تقاضای جهانی برای نفت از سال 2010 تا سال 2025 سالانه 9/1 درصد افزایش خواهد یافت و این در حالی است که ایران به عنوان یکی از مهمترین تولید کنندگان انرژی در جهان در سطوح امنیت جهانی انرژی نقش تعیین کننده ای را برعهده دارد و با داشتن 4/138 میلیارد بشکه نفت ، 2/11 درصد از ذخایر جهانی نفت را به خود اختصاص داده است. بنابراین می توان به این امر اذعان کرد که حذف ایران از بازار بین المللی انرژی، هزینه های گزافی را به اقتصاد جهانی متحمل می کند و امنیت انرژی را به مخاطره می اندازد. 4. نسبت عرضه نفت توسط اوپک به عرضه نفت در جهان ایجاد ثبات در بازار بین المللی نفت به عنوان عمده ترین هدف کشورهای مصرف کننده نفت مورد پیگیری مستمر قرار گرفته، و تشدید اقدامات جهت افزایش ظرفیت تولید نفت، در کشورهای تولید کننده مهمترین راهکار اجرایی مربوطه محسوب گردیده است. از این دیدگاه، بر اساس اطلاعات موجود، بخش قابل توجهی از ظرفیت اضافی تولید نفت در کشورهای عضو اوپک حاصل سرمایه گذاری های انجام شده توسط شرکت های نفتی بین المللی طی دهه 1960 بوده و تلاش افزونتر جهت افزایش بیشتر ظرفیت تولید نفت، در پی نوسان های پدید آمده در بازار بین المللی نفت نشانگر آن محسوب می شود که از نظر شرکت های نفتی و کشورهای مصرف کننده نفت، افزایش باز هم بیشتر ظرفیت تولید نفت در جهان ضروری بوده است (Bloomberg financial, LP, and IMF Staff Calculations 2005). اما متعاقباً علیرغم افزایش ظرفیت تولید کشورهای عضو اوپک طی سال های بعد، بر اساس شرایط بین المللی اوپک در دهه 1970 و در اوایل دهه 1980 از ظرفیت تولید اضافی خود استفاده نکرد و از طریق محدود نمودن عرضه تلاش داشت تا قیمت های نفت را افزایش دهد. در سال 1985 به واسطه افت تقاضا برای نفت اوپک و افزایش تولید نفت غیر اوپک، که در پاسخ به قیمت های بالای نفت تحقق یافته بود، این ظرفیت اضافی تولید به حدود 10 میلیون بشکه در روز رسید، که اوج ظرفیت اضافی تولید اوپک محسوب می شود (Ibid). بیش از 80 درصد از ذخایر اثبات شده نفت جهان در کشورهای عضو اوپک قرار گرفته است، که بخش عمده ای از ذخایر نفت اوپک در خاور میانه (بالغ بر 66٪) واقع است. ذخایر اثبات شده نفت اوپک در حال حاضر در 1،199.71 میلیارد بشکه می باشد. 5. منابع نفت خاورمیانه انرژی یکی از اصلی ترین نیاز های جوامع است که نه تنها بر بسیاری منازعات و روابط میان دولت های مختلف تاثیر گذار است، بلکه می توان گفت بسیاری از این مناقشات و تعامل ها اساساً به علت دستیابی به آن به وقوع می پیوندد. اهمیت انرژی که با ظهور انقلاب صنعتی بیش از گذشته مشهود شد، در ابتدای قرن اخیر با تغییر گرایش جهان از مصرف زغال سنگ به نفت رویکردی تازه یافت، چرا که بر خلاف زغال سنگ که معادن آن در اختیار کشورهای صنعتی بود، منابع نفتی پراکندگی یکسانی در سطح جهان نداشته و عمدتاً در منطقه خلیج فارس و نیز آمریکای شمالی قرار داشتند. به همین دلیل رفته رفته نقش کشورهای حاشیه خلیج فارس پر رنگ تر شد. به عنوان مثال در سال 1940، آمریکای شمالی 73 درصد تولید جهانی نفت را عهده دار بود، اما با گذشت زمان نقش کشورهای خاورمیانه (ایران، عراق، عربستان سعودی، کویت و امارات که کشورهای پنج گانه حاشیه خلیج فارس نام دارند) در تامین انرژی جهان پر رنگ تر شد و با گذشت حدود سه دهه، در سال 1975، خاورمیانه نزدیک به نیمی از تولید نفت خام جهان را به خود اختصاص داد و سهم آمریکای شکالی تا حدود یک سوم کاهش یافت. به این ترتیب با گذشت زمانی اندک از نیمه نخست قرن گذشته، کشورهای صنعتی جهان برای تامین انرژی بیش از پیش به کشورهای خاورمیانه متکی شدند (کی پور 1389: 234). خاورمیانه بیش از ٥٦ درصد کل ذخایر نفت جهان را به خود اختصاص داده است که به ترتیب کشورهای عربستان، ایران، عراق، کویت و امارات مقام های اول تا پنجم را دارند که پنج کشور فوق الذکر در مجموع حدود ٥٤ درصد ذخایر نفت جهان را در اختیار دارند. ایران یکی از قدیمی ترین کشورهای نفت خیز جهان است و بر اساس منابع آماری ایران حدود ١٠,٣ درصد ذخایر نفت جهان و ١٣ درصد ذخایر اوپک را به خود اختصاص داده که پس از عربستان سعودی، ٢٠ درصد ذخایر نفت جهان و ٢٥ درصد ذخایر نفت کشورهای اوپک در رتبه دوم قرار دارد. بر اساس میزان تولید انرژی در جهان در سه حوزه نفت، گاز و زغال سنگ در طی سال های 2030-1990 می توان گفت خاورمیانه عمده ترین تولید کننده نفت در جهان می باشد و در این میان ایران نیز که از ذخایر کلان نفتی برخوردار است، نقش مهمی در عرضه نفت به بازار بین المللی انرژی دارد. نتیجه گیری هدف نگارنده در این نوشتار، بررسی امکان پایایی تحریم نفتی ایران بر اساس کارکرد بازار بین المللی نفت بود که در قالب چارچوب نظری دیدگاه وابستگی متقابل پیچیده مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس آنچه که در سطور پیشین بیان شد، هرگونه اختلال اعم از تحریم نفتی ایران، بازار بین المللی نفت را با عدم تعادل میان عرضه و تقاضا و افزایش قیمت جهانی نفت مواجه می سازد و عدم تامین نفت کافی خطر ایجاد بحران در اقتصاد جهانی را دربر دارد. بدین ترتیب باتوجه به حساسیت ناشی از تغییر فاصله میان عرضه و تقاضای نفت، به نظر نمی رسد که همزمان با رشد تقاضا برای نفت، تلاش برای محدود نمودن توان تولید نفت ایران، از طریق تحریم نفتی، بتواند مورد حمایت بازار بین المللی نفت قرار گیرد. در این خصوص اگرچه بواسطه فقدان صادرات نفت ایران به اروپا و امریکا، غرب به طور موقت دارای حوزه مانور لازم برای اعلام تحریم نفتی علیه ایران بوده، ولی بواسطه نقش قابل توجه صادرات نفت ایران در بازار بین المللی نفت، در صورتی که توان صادراتی ایران کاهش یابد، این عامل بویژه در شرایط وجود فشار تقاضا بواسطه نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی در سطح جهان، موجبات بروز بی ثباتی و افزایش قیمت ها در بازار بین المللی را فراهم می سازد، که ضرر و زیان غیر قابل اغماض برای بازار جهانی نفت به دنبال خواهد داشت. زیرا نه تنها تقاضای اروپا و امریکا برای نفت بلکه در عین حال تقاضای کلی نفت در جهان نیز دارای روندی فزاینده خواهد بود. بدین جهت منطقی به نظر می رسد که با عنایت به روند فزاینده تقاضای نفت در جهان، مصرف کنندگان نفت نسبت به کاهش تغییر عرضه دارای حساسیت بالا باشند و به طور طبیعی با تحریم نفتی ایران مخالفت کنند. بر این اساس در شرایطی که ازدیاد ظرفیت تولید، عرضه نفت، افزایش سرمایه گذاری، و گسترش بازارها از جمله عوامل ضروری برای تداوم رشد و توسعه اقتصادی در سطح جهان می باشند، چنین استنباط می شود که تحریم نفتی اروپا علیه ایران که موجب کاهش عرضه نفت ایران با بازارهای جهانی نفت می شود، در تضاد با اقتصاد آزاد و بازار جهانی است. بنابراین، با توجه به شرایط بازار بین المللی نفت و ملاحظات مربوط به حفظ تعادل در این بازار به عنوان عاملی تعیین کننده این گونه به نظر می رسد که، امکان استمرار تحریم نفتی ایران در بلند مدت وجود ندارد. فهرست منابع - فارسی • حلیم زمهریر، ابوالفضل، و سعید میرزایی فرد.(1389)، «اهمیت ژئواکونومیک ایران برای اتحادیه اروپا و مسئله تحریم ها»، مجموعه مقالات همایش ملی: نفت و سیاست خارجی. • زهرانی، مصطفی.(1376)، نظریه های تحریم اقتصادی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. • سلیمی،حسین.(1384)، نظریه های گوناگون درباره جهانی شدن، تهران: سمت. • سیف زاده، حسین.(1384)، نظریه ها و تئوریهای مختلف در روابط بین الملل فردی- جهانی شده، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه. • ثقفی عامری، ناصر. (1389)، ایران و تحولات ژئوپلیتیک نفت و گاز. • عسگر خانی، ابومحمد.(1383)، رژیم های بین المللی، تهران: انتشارات ابرار معاصر. • فروزان، منصور.(1342)، اقتصاد نفت، تهران: نشر اندیشه. • کی پور، جواد.(1389)، "دیپلماسی انرژی و لزوم استفاده از آن برای تامین منافع ملی ایران در جهان"، مجموعه مقالات همایش ملی: نفت و سیاست خارجی. • مجتهد زاده، پیروز. (1385)،کشورها و مرزها در منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه. • واعظی، محمود.(1389)،"دیپلماسی انرژی ایران و قدرت های بزرگ در خلیج فارس"، مجموعه مقالات همایش ملی: نفت و سیاست خارجی. • ویسی، هادی.(1387)،"جایگاه خلیج فارس در تحولات ژئواکونومی جهان"، نشریه علوم سیاسی. - لاتین • "Energy Outlook 2030.(2013)," http://www.bp.com/energyoutlook2030. Bp. • "Oil and Gas Journal, U.S. Energy information Administration." http://www.eia.doe.gov/duav/pet/hist/ oil/htm/. 2012. • "OPEC Annual Statistical Bulletin." 2012. • "Source: Oil and Gas Journal." http://www.eia.doe.gov/duav/pet/hist/ oil/htm. 2013. • "Source: U.S. Energy information Administration." http://www.eia.doe.gov/duav/pet/hist/ oil/htm/. 2012. • Bloomberg financial, LP, and IMF Staff Calculations. IMf Statistical Report, International Energy Agency, 2005. • Keohane, Robert, and Joseph Nye. Power and Interdependence. United States,: Harrisonburg, 2001. • World Oil Outlook. OPEC, 2009. منبع : مقاله ارائه شده در همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی برگزار کننده : سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری انتهای متن/
93/05/13 - 00:22
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها