واضح آرشیو وب فارسی:الف: برگی زرین از تاریخ تمدن ایران
بخش فرهنگی الف، 5 مرداد 93
تاریخ انتشار : يکشنبه ۵ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۱۸
بندهای باستانی دره درودزن(شاه کارههای مهندسی سدسازی هخامنشیان)نوشته: دکتر ماری بی نیکولترجمه دکتر جعفر ملکزادهنشر نوید شیراز، چاپ اول ۱۳۹۳شمارگان ۳۰۰۰ نسخه۴۰۰ صفحه (وزیری / با کاغذ گلاسه)، ۴۵۰۰۰ تومانفروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.****هرچند گیر کردن در گذشته و نازیدن به عظمت آن میتواند آدمی را از آینده غافل کند، اما در عین حال، بازخوانی این شکوه میتواند غرور جریحهدار شده آدمی را هم وصلهپینه کند! آگاهی از اینکه ایرانیان در سدسازی از پیشروترین ملتها بودهاند در دوره هخامنشیان برای مهار رودها و استفاده از آب آن برای زراعت، سد میساختند چنین احساسی به آدم میدهد؛ بهخصوص وقتی میفهم که پژوهشگران فرنگی چطور از دیدن بازمانده سازههای این سدها انگشت به دهان و حیران شدهبودهاند. کتاب حاضر به بررسی ماجرای سازههای برجایمانده از آن روزگار اختصاص دارد. مستند نگاری عملیات باستانشناسی و نجات بخشی یک سازهی آبی ۲۵۰۰ ساله؛ همراه با یکصد و سی عکس از مراحل خاکبرداری، پیادهسازی، برش، جابهجایی و بازسازی آن در سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷؛ توصیفی کامل و علمی از بند رامگرد؛ سازههای آبی برد بریدهی درودزن برد بریده شهرک، و یک گورستان ساسانی است؛ به طور خلاصه محتوای کتابیست چهارصدصفحهای به نام «بندهای باستانی دره درودزن» در قطع وزیری با کاغذ اعلای گلاسه، از نشر نوید شیراز که در انتشار آثار پژوهشی ماندگار اهتمام ویژه دارد.مترجم کتاب در مقدمه آورده است: «از کار آب و آبیاری و سازههای آبی آنچه ما امروز در گوشه و کنار استان پارس ازجمله در درهی داریوش(درودزن) میبینیم، نشاندهندی کوشش مردم این منطقه از چند هزار سال پیش تا امروز برای حل مشکل کمآبی و بهرهگیری هر چهبهتر از مقدار آب موجود است. اگرچه سازههای آبی تاریخی پارس در سنجش با سدهای مخزنی بزرگ و بندهای انحرافی متنوع و شبکههای آبیاری و زهکشی پهناور و نیروگاهها و تصفیهخانههای پیشرفتۀ آب آشامیدنی و خطهای آبرسانی طولانی و دیگر سامانههای گستردهی صنعت آب که در پنجاه سال گذشته در این استان ساختهشده، ممکن است در ظاهر کوچک به نظر برسد، باز از شکوه کار پیشینیان ما نمیکاهد، زیرا آنها نه فناوری امروزی ما را داشتهاند نه نیاز فراوان ما به فراوردههای کشاورزی. افزون بر این، این آثار بهجا مانده بخش کوچکی از کارهای بزرگ آنان است.»داستان این کتاب از آنجا آغازمی شود که عمليات اجرايي ساختمان سد درودزن در سال ۱۳۴۵، در دستور کار دولت وقت قرار میگیرد. اما محل احداث آن یک منطقه باستانیست که اجرای آن میتواند آسیبهای جدی به این آثار باستانی وارد سازد. بنابراین همزمان با این عملیات، دانشگاه شيراز گروهي را مأمور کاوشهای باستانشناسی در چند جايگاه تاریخی درپیرامون این سد، بالادست و پاییندست آن میکند تا ضمن شناسایی علمی و ثبت اطلاعات مربوط به هر یک و مستندسازی آثار باستانی این جایگاهها، در صورت امکان همه یا بخشی از آثار در معرض خطر را جابهجا كند. اين گروه را بیست و پنج نفر تشکیل میدادند که شش نفر آنها ایرانی بودند، ریاست گروه را هم دكتر ماری بي. نيكولِ آمريكايي بر عهده داشت. آنها نزدیک هشت ماه در این زمینه فعالیت کرده و کاوش در منطقه پرداختند و چندی بعد هم گزارش تحقیقات خود را دادند. سپس گروهی از کارشناسان ایتالیایی، مأمور شدند یکی از سازههای اصلی (سنگ دختران) را از محل خود بریده و به دو کیلومتر آنطرف تر منتقل کنند. چند سال بعد کارشناسان ایرانی سنگ دختران را به شکل اصلی آن در کرانهی چپ رودخانه کر نصب کردند. این جابهجایی و نصب در ایران بیسابقه بود. چند دهه به عقب برگردیم، سی سال پیش از مطالعات ماری بی نیکول، کارل برگنر معماری آلمانی، طی بازدیدی چند روزه از درهی درودزن در تابستان ۱۳۱۴، گزارشی از سازههای آبی تاریخی دره درودزن نوشت که دو سال بعد منتشر شد. این مقاله نخستین نوشتهای است که از سازههای آبی تاریخی دره درودزن سخن به میان آورده است. گرچه نوشتهی برگنر حاصل مشاهدات گذرای اوست، اما به سبب تاریخی اهمیت دارد.در یک جمع بندی کلی نگرانه، دکتر محمدجعفر ملکزاده در این کتاب به جمعآوری اسناد گوناگونِ مطالعات و اقدامات صورت گرفته درباره بندهای باستانی دره درودزن، در طول ۸۰ سال گذشته پرداخته و مجموعه ای ارزنده را تدارک دیده است.متن اصلی کتاب را دو نوشته دكتر ماری بي. نيكولِ و کارل برگنر تشکیل میدهد که ترجمه و اصل این دو نوشته در کتاب گنجاندهشده است، علاوه بر آن مترجم کار پرزحمت گردآوری اسناد و مدارک پراکنده در ایران و جهان پیرامون این موضوع را در دستور کار قرار داده و بدین منظور ضمن انجام تحقیقات و مطالعات وسیع میدانی، مطالب توصیفی و تفسیری به شکل حاشیهنویسی به این مقالات افزوده شد و صحت اطلاعات موردبررسی قرارگرفته و علاوه بر نوشتن توضیحات و افزودن عکسهای پرشمار از دورههای مختلف کار در این حوزه، مجموعه درخور اعتنا و ارزشمندی را در این کتاب گردآوری کرده است. برخی از تصاویر این کتاب که برای نخستین بار منتشر میشود منحصربهفرد است و منبع مناسبی برای پژوهشهای دانشگاهی و تحقیقات علمی به شمار میروند.این کتاب شاید در حقیقت کتابی تخصصی برای علاقهمندان حوزه باستانشناسی باشد اما مطالب عنوانشده در کتاب بعضاً چنان جذاب هستند که خواننده بدون زمینه در این رابطه را نیز جذب خود کرده و شگفتزده میکند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]