واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز:
نتایج یک تحقیق در ایران:باروری پایین دلیل کاهش بعد خانوار نیست
تحقیقات تخصصی جمعیتشناسی نشان میدهد اگرچه کاهش بعد خانوار در دهه اخیر بیسابقه بوده اما عامل اصلی کاهش در بعد خانوار، تشکیل خانوادههای جدید بوده است.
به گزارش نامه نیوز، در سالهای اخیر به ویژه بعد از منتشر شدن نتایج سرشماری 1390، هشدارهای متعددی در مورد کاهش بعد خانوار داده شد. از جمله اینکه خانوارهای ایرانی در طول یک دهه از بعد خانوار 6/4 به 5/3 رسیده است. در این میان کاهش باروری و تمایل اندک خانوادهها به داشتن فرزند بیشتر به عنوان عامل اصلی کاهش بعد خانوار عنوان میشد این در حالی است که تحقیقات تخصصی جمعیتشناسی نشان میدهد اگرچه کاهش بعد خانوار در سالهای بین 1385 تا 1390 بیسابقه بوده اما عامل اصلی کاهش در بعد خانوار، تشکیل خانوادههای جدید بوده است نه کاهش باروری. نتایج مطالعه دکتر علیار احمدی، استاد جمعیتشناسی که بخشی از نتایج آن در هفتمین همایش ملی انجمن جمعیتشناسی ایران، ارائه شد بیانگر این است که کاهش باروری تاثیر اندکی بر کاهش بعد خانوار در کشور ما داشته است.
روزنامه اعتماد گزارش کرد، این مطالعه که با تجزیه دادههای سرشماری 1390، بررسی جمعیتی سلامتی 1379 و سرشماری 1385 انجام گرفته نشان میدهد تغییرات باروری در دهه 1380 تاثیر زیادی روی بعد خانوار نداشته است. اگر ایران میزان رشدی که در دوره 1375 تا 1385 داشته است را در طول دوره 1385 تا 1390 حفظ میکرد باز هم بعد خانوار نمیتوانست بیشتر از 58/3 باشد. حتی اگر میزان رشد به دوره 75-1365 که نزدیک به 2 درصد بوده است افزایش پیدا میکرد باز هم بعد خانوار کوچکتر از 7/3 میبود.
78 درصد، خانوارهای هستهیی
در این پژوهش بیش از 78 درصد خانوارها از نوع خانواده هستهیی و از نوع خانوادههای زن و شوهری بدون فرزند یا دارای فرزند هستند. همچنین بیش از 7 درصد خانوارها، خانواده گسترده و 8/7 درصد خانوارها، خانوادههایی هستند که سرپرست خانوار، به همراه فرزندان، یا یکی از بستگان زندگی میکند. 2/7 درصد خانوادهها هم خانوارهای تک نفره است.
براساس اطلاعات این پژوهش خانوارهای دو نفره زن و شوهری از 5/11 درصد در سال 1380 به 4/18 درصد در سال 1390 رسیده است که یک افزایش 59 درصدی را نشان میدهد. اکثریت این خانوادهها، زوجهای جوانی هستند که به تازگی تشکیل خانواده دادهاند و تعداد کمتری از این خانوادههای زن و شوهری خانوادههایی هستند که فرزندان آنها به واسطه تشکیل خانواده از آنها جدا شدهاند و خانواده دو نفری را تشکیل دادهاند.
73 درصد رشد در 10 سال
براین اساس بیشترین رشدی که در دهه 1380 وجود داشته است مربوط به خانوادههای زن و شوهری به همراه یک فرزند است. این خانوادهها از 7/15 درصد در سال 1380 به 2/27 درصد خانوارها در سال 1390 رسیده است که 73 درصد رشد را در دوره 10 ساله نشان میدهد. این گروه اکثرا جوانهایی هستند که در اوایل دوران زندگی خود هستند و به صورت نرمالی دارای یک فرزند هستند.
براساس سرشماری سال 90 همچنین خانوارهای 4 نفره یعنی خانوادههای زن و شوهری به همراه 2 فرزند نیز از 18 درصد به 26 درصد رسیدهاند که این نیز نشانه خوبی از وضعیت خانوادهها در ایران است. خانوادههای 5 نفره یعنی خانوادههای زن و شوهری که 3 فرزند دارند از 15 درصد به 12 درصد رسیده است که کاهش اندکی را نشان میدهد. اما تغییر عمده در خانوادههای 6 نفره و بیشتر رخ داده است. نسبت این خانوادهها در اوایل دهه 1380 بیش از 34 درصد بوده است که به 4/9 درصد رسیده است. بنابراین نتایج مطالعه نشان میدهد کاهش بعد خانواری که تجربه شده است ناشی از ازدواج و تشکیل خانواده فرزندان خانوادههای پرجمعیت بوده است که اتفاق مثبتی به نظر میرسد.
با بررسی میزان رشد خانوارهای جدید، همچنین این نتیجه به دست میآید که در دهه گذشته تعداد خانوارها با میزان رشد بالایی رشد کرده است. براساس نتایج این تحقیق تعداد خانوارها در دوره 1375 تا 1385 با 51/3 درصد رشد سالانه و در دوره 1385 تا 1390 با رشد سالانه 85/3 افزایش یافته که در مقایسه با رشد جمعیت افزایش زیادی داشته است.
بنابراین مهمترین عامل در کاهش بعد خانوار تشکیل خانوادههای جدید و کوچک شدن خانوادههای خیلی بزرگ به دلیل ازدواج اعضای جوان خانواده بوده است. این کاهش عمدتا در خانوادههای 6 نفره و بزرگتر است.
براساس نتایج این تحقیق، خانوارهای تک نفره در طول دهه گذشته از 5 درصد آغاز دهه به 2/7 درصد رسیده است. این افزایش، چشمگیر نیست. از طرف دیگر اکثریت افرادی که در خانوارهای تک نفره هستند افراد گروههای سنی بالا و به خصوص سالخوردگانی هستند که بیوه شده و در حال حاضر تنها زندگی میکنند. از طرف دیگر نزدیک به 70 درصد این خانوارها، مربوط به زنان هستند که عمدتا در سنین بالاتر از 50 هستند. تنها 3/4 درصد این زنان کمتر از 30 سال سن دارند. در میان مردان نیز خانوارهای تک نفره مرد تنها 6/2 درصد کل خانوارها را در بر میگیرد که نزدیک به 60 درصد آنها بیشتر از 40 سال سن دارند.
1393/4/15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]