واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: ارتباط جرائم با وضعيت اقتصادي
مقاممعظمرهبري امسال را سال اقتصاد و فرهنگ نامگذاري كردهاند. يعني اينكه اقتصاد اصل است و اگر اقتصاد مملكت خراب باشد، وقايع مختلفي ممكن است اتفاق بيفتد. در واقع مقاممعظمرهبري بر اين اساس كه اقتصاد از پايههاي اصلي جامعه است، چنين نامگذاري كردند وگرنه عنوان ديگري را برميگزيدند. اول گفتند اقتصاد، يعني درآمد كافي براي زندگي هر ايراني. طبق نظر همه جامعهشناسان برتر دنيا مثل ريكاردو، اقتصاد اصل است. البته در كنارش فرهنگ نيز ميباشد. با اين وجود نقش اقتصاد پررنگتر است. يعني اگر پنج تا ستون براي يك جامعه تصور كنيم، سه تا از آنها اقتصادي است. تا اقتصاد درست نباشد هيچ چيز درست نخواهد شد. تمام آثار و نتايج بدي كه در جامعه ميبينيد، ناشي از وضعيت بد اقتصاد جامعه و خانوارها است. اگر در جامعه شاهد رشد جرائمي نظير سرقت، قتل، فرار دختران و پسران از خانه، اعتياد، فحشا، رشوهخواري، اختلاس و... هستيم علت اصلي آنها به ضعف اقتصادي خانوارها برميگردد.«سعدي» شاعر شيرين سخن ايران در اين ارتباط ميگويد:
چو دخلت نيست، خرج آهستهتر كن
كه مىگويند ملاحان سرودى
اگر باران به كوهستان نبارد
به سالى دجله گردد، خشك رودى
همچنين در همين ارتباط شاعري ميگويد:
بر احوال آن مرد بايد گريست / كه دخلش بود نوزده، خرج بيست!
خب. اين اشعار نشاندهنده وضعيت اقتصادي بخش بزرگي از جامعه امروز ايران ميباشد؛ حال و روز كارمندان و كارگراني كه حقوق ناچيزي دريافت ميكنند اما بايد با آن هزينه خانوادهشان را تأمين كنند. به عبارت بهتر در حالي كه تورم 30 الي 40 درصد برآورد ميشود، حقوق اين اقشار 20 تا 25 درصد افزايش مييابد كه نتيجهاش چيزي جز فقيرتر شدن بيشتر آنها نيست.
از سوي ديگر افزايش تورم سالانه و ناتواني افراد در تأمين هزينههاي زندگيشان فقط منجر به افزايش جرائم در جامعه نميشود، اين پديده ممكن است اثرات سوء ديگري چون بحرانهاي سياسي هم براي كشور ايجاد كند. يعني وقتي كارد به استخوان افراد جامعه برسد، دست به اقدامات خطرناكي ميزنند كه به صلاح نظام و جامعه نيست.
پس ميبينيم كه رفتار و گفتار مردم تحتتأثير اقتصاد است. در واقع وقتي فرد نتواند با كاري كه ميكند معاش و زندگي خود و خانوادهاش را تأمين كند به ناچار اقدام به رشوهگيري و سرقت ميكند. اينكه ميبينيم در بعضي از ادارات و دستگاهها پديده رشوهخواري رواج دارد تا حدي به اين موضوع برميگردد. اين در حالي است كه مذهب و دينداري در بين افراد جامعه ما جايگاه خوبي دارد و اگر وضع اقتصادي افراد مناسب باشد بسيار كمتر از الان به جرم دست ميزنند. حتي در اين ارتباط حديث و روايتي از حضرت علي (ع) داريم كه ميفرمايند از دري كه فقر وارد ميشود، ايمان خارج ميگردد. از تأثيرات منفي ديگر پديده افزايش تورم سالانه آن است كه افراد علاقهشان را به ميهن خود از دست بدهند و براي پيشرفت و آباداني آن تلاش بيشتري نكنند.
بنابراين بايد به اين نكته باور داشت كه اقتصاد، فرهنگساز است، يعني ضعف آن فرهنگ دزدي، رشوهخواري و... را رواج ميدهد. اينكه در بحث رشوهخواري رتبه ايران در بين ديگر كشورهاي جهان بالاست تا حد زيادي به اين موضوع برميگردد، چون از مطب پزشكان تا اداره دارايي و شهرداري، گرفتن زيرميزي رواج دارد.
متأسفانه در حال حاضر اين عقيده در مردم وجود دارد كه هرجا پول بدهند كارشان حتي اگر غيرقانوني باشد، راه ميافتد. خب اين يعني بدبختي يك جامعه. ناگفته نماند كه بر اساس قانون افزايش حقوق كارگران و كارمندان بايد حداقل به نسبت تورم سالانه باشد اما متأسفانه دولتها به اين قانون عمل نميكنند. ميگويند نداريم. خب از كف دستي كه مو ندارد نميتوان چيزي كند، بنابراين به اين دولت هم نميتوان فشار وارد كرد.
با اين وجود اگرچه وضع درآمد مردم نامناسب ميباشد و افزايش تورم هم مزيد بر علت شده است اما با اين وجود نبايد از نقش دين و مذهب در مقابله با اثرات سوء اين موضوع غافل شد. دين انعطافپذير است و تأثير زيادي در كاهش تبعات فقر در جامعه دارد. مردم ما هم صبورند و از آنجايي كه ميدانند بخشي از اين مسائل به تحريمهايي كه كشورهاي غربي عليه ايران وضع كردهاند مربوط ميشود، به دولت به خاطر بالا بودن نرخ بيكاري و پايين بودن دستمزدها فشار نميآورند. در حالي اگر هر جاي ديگري بود و مردمش وضعيت اقتصادياي شبيه ما را داشتند، به دولت معترض ميشدند. بنابراين ميتوان گفت اگرچه الان بسياري از مردم به خاطر افزايش تورم و درآمد مالي كم در فشار هستند، اما به خاطر اعتقادات دينيشان صبر ميكنند تا مشكلات يكي پس از ديگري رفع گردد.
با اين حال همان طور كه پيشتر عرض كردم، اگر وضع اقتصادي افراد جامعه به همين صورت ادامه يابد و مسئولان راهي براي كاهش اختلاف فاحش طبقاتي و بيكاري حدود 5 ميليون جوان پيدا نكنند، براي مردم مشكلساز خواهد شد. بنابراين دولت و دستگاههاي مسئول بايد تا جايي كه ممكن است در تأمين معيشت و رفاه اجتماعي افراد جامعه بكوشند و وضعيت موجود را بهبود دهند.
*جامعهشناس و استاد دانشگاه
نویسنده : دكتر امانالله قراييمقدم*
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 02 تير 1393 - 09:16
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]