واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: فرصت توافق با ايران تكرار شدني نيست
يك برداشت از توافقنامه ژنو با همه ابعاد و محتوايش، اين بوده كه طرفين با نگاه واقعگرايانه به پيامدهاي يك دوره رويارويي، رويكردي ديگر را بر اساس منافع مشترك و مقتضيات زمان به آزمون گذاشتند؛ رويكردي كه با همه فراز و فرودها، از تعامل و هدف گذاري مشترك همراه با تفاهم حول ابتدا و انتهاي مسير جديد حكايت داشته است. در پرتو تعريف و پيشبرد كار در همين مسير بود كه طرفين پنج نشست وين، سه نشست ژنو و دو نشست نيويورك را در كنار تلاشهايي در استانبول و جاهاي ديگر به عمل آوردند.
اكنون كه طرفين به آخر ايستگاه نخست اين مسير رسيدهاند، در مورد نحوه ادامه دادن كار و به پايان بردن آن در موقعيتي حساس قرار گرفتهاند كه از بسياري جهات، حساستر از اصل توافق در ژنو و اجراي گام اول است. در اين شرايط كه تنها ابعادي از محورهاي اصلي توافق نهايي تشريح گرديده و مورد تفاهم قرار گرفته است، توافق همه يا هيچ به عنوان اهرم فشاري بر منظومه تعاملات طرفين حاكم است كه چشم انداز كار را از ابهام دور نداشته است. در واقع، هنوز هم خط مشي تعامل و تفاهم در راستاي حل كامل و هميشگي مسئله هستهاي، ماهيت ژلهاي داشته و از پشتوانه عزم و صداقت كافي در برخي از اعضاي گروه 1+5 برخوردار نيست. ناخرسندي مقامات روابط خارجي كشورمان از سياست مذكور و انتقاد تلويحي از رفتار برخي طرفها كه همچنان بر تماميت مواضع خود اصرار دارند و انعطاف در اين زمينه را براي دقيقه نود گذاشتهاند، ممكن است بازتابي از مطلوب بودن توافق نهايي در يكماهه باقيمانده از مذاكرات باشد؛ يك ماهي كه طرفين بايد با مذاكرات فشرده و به كارگيري هر آنچه در توان دارند، نشست وين 6 در 11 تيرماه را به اتمام همه بحثها و تكميل نگارشهاي انجام شده در زمينه متن توافق نهايي منتهي سازند. اما اگر در طرف ايران عزم كافي همراه با انعطاف در محيط ديپلماسي چندجانبه وجود دارد، درطرف مقابل حداقل در برخي از آنها، چنين ظرفيتي را نميتوان به وضوح ديد. از اين رو است كه هشدار نسبت به ادامه سياست طرف مقابل و ناسازگاري آن با حسن نيت و بايستههايي كه توافق ژنو مقرر داشته است، لازم و ضروري مينموده است.
اين هشدار كه همراه با «حق بازگشت طرفين به سياستهاي قبلي» بوده است، پيام مهمي براي غرب دارد. اينكه عدم تفاهم موجب ميشود كه ايران به وضعيت فني به ويژه غنيسازي قبل از نوامبر 2013 بازگردد، تنها بخشي از معناي راهبردي آن است. در اين رابطه، غرب آسيب پذيرتر خواهد بود، زيرا تنها عنصري كه در چنته دارد، تحريم و تشديد آن است كه به هر حال، ايران جامعهاي نيست كه با آن آشنايي كافي نداشته و در نتيجه با يك سورپرايز مواجه شود. اين در حالي است كه ائتلاف جهاني لازم براي اجراي تحريمهاي گذشته هم با چالشهاي اساسي از جمله در برخي از اعضاي گروه 1+5 مواجه شده است و زمينههاي فكري مرتبط با همراهي قبلي آنها با امريكا در اين روند فشار اقتصادي، مورد گسست قرار گرفته است. بنابراين بازگشت ايران به مسير گذشته، از دشواريهايي كه غرب در رويكرد مشابه دارد، به دور خواهد بود. ضمن اينكه در عالم ديپلماسي بارها گفته شده كه فرصت پديد آمده براي تفاهم و حل توافق شده مسئله هستهاي با دو كفه «حل نگرانيهاي مشروع غرب» و «حفظ حقوق مشروع هستهاي ايران» يا همان بازي برد- برد، موقعيتي منحصر به فرد و غيرقابل تجديد است و از اين رو، اگر غرب با ادامه سياست دورويي و عدم صداقت، مانع از توافق نهايي شود، معلوم نيست كه دوباره چنين فرصتي در سطح بينالمللي بلكه داخلي طرفين پديد آيد. يك جنبه از معنا و پيام هشدار وزير امور خارجه كشورمان را هم ميتوان در همين زاويه تعبير و تفسير نمود. در هر حال، همه اين تلاشها در راستاي آن است كه توافق نهايي در زمان باقيمانده و بدون نياز به تمديد صورت گيرد و طرف امريكايي با منعطف كردن مواضع خود، تصور نكند كه در دقيقه نود ميتواند ايران را ملزم به تقبل محورهايي نمايد كه تا كنون آن را با خطوط قرمز خود مغاير دانسته است. از اين رو، ايران هم براي بازي در محيط «عدمتفاهم» كه غرب كشورمان را از آن ميهراساند، از اهرمهاي مهمي نظير ادامه غنيسازي 20 درصد در برابر بازگشت غرب به سياست تشديد تحريم برخوردار است. پيام نهايي اينكه «طرفين حق دارند به فضاي قبل از مذاكرات بازگردند»، منفعل نبودن ديپلماسي هستهاي ايران براي بازي در دقيقه نود است و اينكه ايران، در عين پيگيري تعامل منطقي بر پايه منافع مشترك و بازي برد- برد، به سوابق و تجارب گذشته صنعت هستهاي و دستاوردهاي پيشرفته خود در اين عرصه پشت نكرده است.
نویسنده : دكتر نادر ساعد
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 01 تير 1393 - 21:56
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]