واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
«مقدمهای بر رویاشناسی تاریخی؛ مطالعه موردی: تصحیح انتقادی رساله منامیه» به تصحیح و تحقیق داریوش رحمانیان و زهرا حاتمی، آخرین اثر ارائه شده انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام در نمایشگاه بیست و هفتم کتاب تهران است. این کتاب، پژوهشی است تاریخی در موضوع خواب. موضوعی ـ که تاکنون، بهرغم ارزش و اهمیت فراوان در معرفت تاریخی از سوی مورخان، به درجات مورد کمتوجهی قرار گرفته و غریب و مغفول و مسکوت مانده است. توجه مورخان به خواب و رویا در قیاس با اصحاب دیگر رشتههای علوم انسانی، بویژه در قیاس با انسانشناسان و روانشناسان، دیرهنگام، ضعیف و کمرنگ بوده است. توجه مورخان به خواب به مثابه یک قلمروی پژوهشی تازه، عمدتا موخر بوده است بر پیدایش و رشد رویکردهای اجتماعی و فرهنگی در تاریخنگاری. در موارد بسیاری، پژوهشگران به تأثیر یا کارکرد ویژه خوابنامهها در این زمینه توجه کردهاند. همچنین در موارد بسیاری از خوابها و رویاهایی که اشخاص خواب بیننده، ثبت و ضبط کردهاند، برای شناخت خلقیات و روحیات آنان یا به اصطلاح روانشناسی آنان میتوان بهره برد. برای نمونه میتوان به خوابهای کسانی چون شاه طهماسب و ناصرالدین شاه اشاره کرد که برای شناخت روحیات و احوال و افکار آنان، از ارزش ویژهای برخوردارند. رساله منامیه ابوالقاسم راز شیرازی و شرح آن به قلم جلالالدین محمد مجدالاشراف که به عنوان مطالعه موردی در پژوهش حاضر برگزیده شده در زمره اسناد مهم و درجه اولی است که به روشنی از بعضی کارکردهای سیاسی و فرهنگی خواب و خوابگزاری در عصر قاجار پرده بر میدارد. رساله منامیه خوابی است که شیخ زینالعابدین مجتهد مازندرانی درباره ناصرالدین شاه قاجار دیده که به پیروزی وی بر دشمنی از اهل سنت ـ شیخ عبیدالله کرد ـ تعبیر شده است. این رساله در زمره مهمترین منابع مربوط به تاریخ سیاسی و فرهنگی، خواب و رویا در ایران عصر قاجار است. اصل این رساله را میرزا ابوالقاسم راز شیرازی، قطب سی و پنجم سلسله ذهبیه، در سال 1285 هـ . ق نوشته است. این ظاهرا آخرین اثر از آثار و نوشتههای متعدد و پرشمار راز بوده است. موضوع و مضمون آن تعبیر و تفسیر خواب شیخ زینالعابدین مجتهد مازندرانی درباره بستن شمشیر پیامبر(ص) و ائمه(ع) به کمر ناصرالدینشاه قاجار و نشاندن وی بر اسب توسط حضرت امام زمان(ع) بوده است که به پیروزی وی بر دشمنی از اهل سنت تعبیر شده است. خواب را شیخ زین العابدین در بیست و دوم رمضان 1284 ق. در کربلا دیده و صورت ثبتشده آن را برای اطلاع دربار ناصری فرستاده است و سپس میرزا فرخخان امینالدوله توسط پیکی به نام میرزا مهدیخان لشکرنویس شیرازی آن را برای راز میفرستد تا به طور مکتوب تعبیر کرده و بفرستد تا به شاه عرضه شود. آنچه راز خواب را به تائید و امداد الهی و آسمانی شاه در برابر خصمی از اهل سنت تعبیر کرده بود، حدود 13 یا 14 سال بعد، یعنی در سالهای 1297-8 ق. که شورش نافرجام شیخ عبیدالله کرد درمیگیرد و شکست میخورد، به حساب پیشگویی و درستی و تأثیر تعبیر راز گذارده میشود و به همین سبب پسر و جانشین وی، یعنی جلالالدین محمد مجدالاشراف، قطب سی و ششم سلسله ذهبیه، مقدمه و شرحی بر رساله منامیه مینویسد و به نوبه خود دست به تعبیر و تفسیر دوباره خواب شیخ میزند. این کتاب توسط انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام در 166 صفحه روی پیشخوان نمایشگاه کتاب رفته است.
18 اردیبهشت 1393 ساعت 09:41
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 77]