واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: امر كردن به معروف يك وظيفه همگاني است
«امر به معروف و نهي از منكر» به عنوان يكي از فروع دين مقدس اسلام علاوه بر اينكه به عنوان يكي از واجبات ديني تلقي ميشود و همه مسلمانان فارغ از وجود يا عدم وجود تكليف قانوني در اين خصوص، مكلف به انجام آن هستند، در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز كه برگرفته از اين شريعت مقدس است به وضوح مورد تصريح واقع و همگان به انجام اين تكليف امر شدهاند.
به صورتي كه ديگر نميتوان اين وظيفه را صرفاً نظير ساير واجبات ديني نظير نماز، روزه، حج و... تلقي نمود چراكه قانونگذار اساسي بر انجام اين وظيفه تأكيد داشته است. بر اساس اصل هشتم از قانون اساسي كشور ما كه در فصل اول از اين قانون ذكر شده است مقرر نموده «در جمهوري اسلامي ايران دعوت به خير، امر به معروف و نهي از منكر وظيفهاي است همگاني و متقابل بر عهده مردم نسبت به يكديگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. شرايط و حدود و كيفيت آن را قانون معين ميكند.» نهايتاً نيز در ذيل اصل به منظور تأكيد بر مباني اسلامي اين اصل آيه شريفه «والمؤمنون والمؤمنات بعضهم اولياء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عنالمنكر» (توبه/71) بيان ميگردد. در اين قسمت ما سعي خواهيم نمود با تشريح وظيفه همگان در انجام وظيفه دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر به بيان جايگاه قانوني اين تكليف پرداخته و در قسمتهاي بعد به تبيين محدوده، عناصر و چارچوب دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر خواهيم پرداخت. اصل «امر به معروف و نهي از منكر» هرچند در پيشنويس دولت موقت پيش بيني نشده بود، با اين حال با توجه به اهميت اساسي آن، اين موضوع در سخنان برخي نمايندگان در نطقهاي پيش از دستور و بعد از دستور جلسات مجلس بررسي نهايي قانون اساسي انعكاسيافته و اين نشانگر آن بود كه نمايندگان بر اساس آموزههاي ديني درصدد تدوين اصلي در اين خصوص بودند و نهايتاً در قالب اين اصل بر وجوب چنين امري تأكيد نمودند. همانگونه كه از تصريح اصل مزبور ميتوان به وضوح فهميد مطابق صدر اين اصل دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر وظيفهاي همگاني و متقابل تلقي شده است و لذا بنا بر همين تصريح هيچ كس اعم از آحاد ملت يا دولت نميتواند از اين وظيفه و تكليف همگاني شانه خالي كند. اصل هشتم پس از تصريح به همگاني بودن وظيفه امر به معروف و نهي از منكر با بياني روشنتر به نحوي كه امكان هيچ گونه شائبهاي را در اين خصوص باقي نگذارد اين وظيفه را در سه سطح ترسيم كرده است: اول سطح مردم نسبت به يكديگر است، سطح دوم دولت نسبت به مردم و سطح سوم مردم نسبت به دولت. بنابراين در نخستين سطح وظيفه «امر به معروف و نهي از منكر» متوجه مردم نسبت به يكديگر شده است. يعني هر فردي مكلف است نسبت به فرد يا افراد ديگر به انجام وظيفه خود در خصوص امر به معروف و نهي از منكر بپردازد تا به وظيفه قانوني خود در عاليترين سطح يعني وظيفهاي كه ناشي از قانون اساسي است عمل كرده باشد و در صورت عدمانجام اين تكليف به وظيفه قانوني خود عمل نكرده است. در سطح دوم اين وظيفه متوجه دولت نسبت به مردم شده است. بدين صورت كه دولت موظف است وظيفه دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر را نسبت به آحاد مردم انجام دهد. يعني افراد مردم را به انجام امور خير و واجبات دعوت نموده و از انجام منكرات بازدارد، همانگونه كه مردم نيز نسبت به يكديگر اين وظيفه را خواهند داشت. در سطح سوم نيز اين وظيفه همگاني متوجه مردم نسبت به دولت شده است. يعني آحاد مردم اين وظيفه را دارند تا دولت را به انجام امور شايسته، واجب و خير دعوت نمايند و در صورتي كه دولت مرتكب انجام امور ناشايست و منكر شود او را از انجام اين امور بازدارند. اما اينكه «خير»، «امر به معروف» و «نهي از منكر» كه موضوع اين وظيفه همگاني قرار گرفته است چيست نيازمند بحثي مجزاست كه در قسمتهاي بعدي به آن خواهيم پرداخت. * كارشناس ارشد حقوق عمومي
نویسنده : سيد مجتبي حسيني پور
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 23 فروردين 1393 - 10:32
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]