تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815571402
پلان نقد كتاب جامعه شناسي ايران
واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۸ فروردين ۱۳۹۳ (۹:۵۴ق.ظ)
رسالت: پلان نقد كتاب جامعه شناسي ايران
■ اين مرد، چقدر آمريکا را دوست دارد...
■ اين مرد، چقدر «ايران» را دوست ندارد...
■ در کتاب ”جامعه‌شناسي ايران“، نگارش دکتر حميد رضا جلايي‌پور، چه مي‌گذرد؟
دکتر حميد رضا جلايي‌پور، پس از تکرار برخي مباحث روش‌شناختي که بعضاً آنها را در کتاب‌ها و مقاله‌هاي قبلي ملاحظه کرده‌ايم و مبهوت مانده‌ايم که چرا خود ايشان به اين باورها عمل نمي‌کنند، بر دو مفهوم «عينيت مسئولانه» (حاصل يک سوء تفاهم در مورد برايان في) و «تيپولوژي» (حاصل يک سوء تفاهم در مورد ماکس وبر) طوري دست مي‌آويزد، که او را از استعمال هر سازه نظري، چه «راه‌گشا» و چه «رفع تکليفي» براي سازماندهي مطالب خود خلاص کند؛ اين که چگونه، بعداً خواهيم ديد. نهايتاً، در فصل «ديدگاه برگزيده نگارنده براي مطالعه جامعه ايران»، هيچ نظريه‌اي را براي سازماندهي تحقيق خود در جامعه‌شناسي ايران ارائه نمي‌کند، و دوباره، همان ملاحظات روشي قبلي را به زبان ديگري تکرار مي‌کند.
سپس، با طرح الگوهاي تغيير، از همان اول کار، معلوم مي‌کند که ما ايراني‌ها در وضعيت نامطلوب و «کژ» و «بدقواره‌اي» به سر مي‌بريم. هنوز مردد است که «ما» را چه بنامد؛ روي جلد، «ما» «کژ» هستيم و داخل جلد «بدقواره» هستيم! او وضعيت فعلي جامعه ايران را به مثابه يک «جامعه مدرن بدقواره» ترسيم مي‌کند (237)، و سپس، وضعيت مدرن آمريکايي را به مثابه يک جامعه مدرن خوش‌قواره با گذار نرم (267) به عنوان هدف تغيير معرفي مي‌نمايد. اين مرد، چقدر آمريکا را دوست دارد...
در سراسر کتاب، او هيچ دليلي نمي‌آورد که چرا يک «جامعه مدرن خوش‌قواره آمريکايي»، خوش‌قواره است و شايسته الگو بودن براي ايرانيان. او هيچ دليلي نمي‌آورد که چرا ما اين قدر «بدقواره» تشريف داريم، و چرا نسق زيست خود ما اين قدر نژند است. اين مرد، چقدر «ما» را دوست ندارد...
■ براي دکتر حميد رضا جلايي‌پور، مهم‌ترين رکن جامعه مدرن خوش‌قواره آمريكايي، دولت قوي و کارآست که پنج ويژگي دارد؛ «اقتصاد رقابتي، قانوني، آزاد و مبتني بر خلاقيت نيروي کار»، «ساز و کار دموکراتيک»، «سازماندهي مردم در انجمن‌ها، تشکل‌ها، سازمان‌ها، احزاب و نشريات غير حکومتي»، «مراکز علمي و دانشگاهي مستقل از دخالت مستقيم دولت»، «نهادهاي ديني و فرهنگي مستقل از دخالت مستقيم نهادهاي حکومتي» (8-325)؛ اينها، به زعم دکتر حميد رضا جلايي‌پور، ويژگي‌هاي «يک دولت مدرن خوش‌قواره آمريكايي» است. اين مرد، چقدر آمريكا را دوست دارد...
■ سپس، مي‌کوشد بر سر تاکتيک‌هاي تغيير حکمراني فعلي به يک «دولت مدرن خوش‌قواره آمريكايي» به ذهنيت‌هايي دست يابد. او ضمن برشمردن ظرفيت‌هاي جنبشي براي تغيير جامعه ايران و مغتنم شمردن آنها، مدعي رکود در جنبش ضد آمريكايي مي‌شود (565). رکود در جنبش ضد آمريكايي در درجه اول، از آن روست که امام خميني (ره) درگذشته و وفات يافته است (565)؛ گويي اين خط امامي قديم، از اينكه امام خميني (ره) درگذشته و با وفات خويش، راه را براي رسيدن به يک «دولت مدرن خوش‌قواره آمريكايي» گشوده شده، بي‌اندازه خوشحال است. اين مرد، خيلي آمريكا را دوست دارد...
■ نهايتاً، در حالي که دکتر حميد رضا جلايي‌پور، «ما» را بسيار «کژ» و «بدقواره» مي‌شمرد، و «دولت مدرن خوش‌قواره آمريكايي» را بيش از حد خوب و دور از دسترس، دست به ترسيم يک هدف مياني مي‌زند: «کره جنوبي». از ديدگاه سوم شخص غايب دکتر حميد رضا جلايي‌پور، درست که «ما» نمي‌تواند براي رسيدن به « آمريكا» حتي بينديشد، ولي مي‌تواند لااقل به «کره جنوبي» فکر کند! اين مرد، چقدر آمريكا را دوست دارد... و اين مرد، خيلي با «ما» بيگانه است... او «ما» را به مثابه سوم شخص غايب، دوست ندارد...
■ ولي امروز، نه فقط همه «ما» ايراني‌هاي اغلب ضد آمريكايي، بلکه دانشمندان تراز اول علوم انساني که مطابق سنجش ISI، بيشترين ارجاعات را به سمت خود جلب کرده‌اند، معتقدند که يا دنياي مدرن کلاً «بي‌قواره» و «کژ» است، و بايد آن را بازسازي کرد، يا لااقل، «زيست مدرن آمريكايي» مانند ساندويچ‌هاي مک‌دانلد، «آشغال» و «بدقواره» است (George Ritzer (ed.), 2010, McDONALDIZATION; The Reader, 3rd edn, California Thousand Oaks: SAGE.).
■ «ما»، و دانشمندان تراز اول علوم انساني امروز، به رغم دکتر حميد رضا جلايي‌پور، مي‌دانيم که اقتصاد اين روزهاي سرمايه‌داري و آمريكايي، «رقابتي، قانوني، آزاد و مبتني بر خلاقيت نيروي کار» نيست و تعريفي ندارد؛ «ساز و کار» در نهادهاي سياسي امروز غرب مانند دولت‌هاي غربي و کژ نمونه سازمان ملل، دموکراتيک نيست؛ مردم از تزوير «انجمن‌ها، تشکل‌ها، سازمان‌ها، احزاب و نشرياتي که وانمود مي‌کنند از مراکز قدرت مستقل‌اند» روي‌گردان شده‌اند؛ و سطح مشارکت‌هاي مدني و سياسي آنها روز به روز در حال کاهش است؛ «مراکز علمي و دانشگاهي مستقل از دخالت مستقيم دولت» نيستند؛ و «نهادهاي ديني و فرهنگي» غربي توسط همان مراکز قدرت عمدتاً نومحافظه‌کار و زايونيستي اداره مي‌شوند که حکومت‌هاي غربي را هم بي‌پرده کنترل مي‌کنند.
■ با همه اين شواهد، و چشم‌بسته به اين همه گواه‌ها که با ضعف مفرط نظري نگارنده ميسر مي‌شود، او هنوز، خيلي آمريكا را دوست دارد...
■ چطور چنين چيزي ممکن است؟ من مانند برخي، فرض‌هايي مانند اينكه فلاني مأمور سي. آي. اِي. است را به تحليل خود راه نمي‌دهم. در عوض، به نظر من، ضعف‌هاي عميق فني و تکنيکي در تحليل جامعه‌شناختي، نگارنده را به اين سطح فاحش از خطا در تحليل گرفتار کرده است، و از اين پس، در اين سريال پاورقي‌ها به اين مباحث خواهم پرداخت.
■ کدام اشکالات فني؟
■ نگارنده در همان گام اول، موضوع خود را درست تعريف نکرده است، و دفاع متعصبانه از کارنامه اصلاح‌طلبان و حراست بي‌پايه از نهادهاي بحراني مدرن را با هدف جامعه‌شناسي ايران اشتباه گرفته است. در مورد اين مشکل بعداً به تفصيل شرح و بسط خواهيم داشت، ولي روشن است که اين اشکال فني مهلکي است. از اين گذشته، مهم‌ترين نکته آن است که برداشت‌هاي نگارنده محترم در مورد نظريه‌ها و مفاهيم و مضامين جامعه‌شناسي، صحيح و عميق نيست. مثلاً در صفحه 618 اظهار نظر اشتباهي در مورد نظريه جامعه‌شناسي «پايان» قرن نوزدهم دارد: «بر خلاف تصور رايج در پايان قرن نوزدهم، امروز رشته جامعه‌شناسي ادعا ندارد که مي‌تواند ”حرکت کل جامعه“ از جمله ايران را به طور قطعي پيش‌بيني کند». لحاظ جميع جهات جامعه‌شناسي اروپايي و آمريكايي نشان مي‌دهد که چنين مضموني، آن هم در «پايان» قرن نوزدهم، و پس از شکست کمون پاريس، مضمون متداولي در جامعه‌شناسي نبوده است. يا در قاب و جدول شماره 2، نظريه‌پردازان جامعه‌شناسي را طوري معرفي مي‌کند که في‌الجمله مي‌توان گفت که خيلي اشتباه است. نظريه‌پردازان را در دو رده «1850 تا 1920»، و «1960 به بعد» تقسيم مي‌کند. خب؛ کسي که برداشتي تا اين اندازه مخدوش از نظريه جامعه‌شناختي دارد و دستكم مقاطع سرنوشت‌ساز 1830 تا 1850 و 1920 تا 1960، از مرور او مفقود مي‌شوند، معلوم است که از نظريه‌هاي جامعه‌شناسي استفاده بايسته‌اي در هدايت تحقيق خود نخواهد داشت. در رده‌بندي حميد رضا جلايي‌پور، فهرستي از متفکران منضم شده است که در آن، برخي چهره‌هاي اصلي و بانفوذ مغفول‌اند؛ چهره‌هاي کلاسيک مانند کارل مانهايم، جرج هربرت ميد، جرج کسپر هومنز، و دانشمندان بانفوذ اخير مانند ميشل فوکو (نفر اول رنکينگ ISI)، ژاک دريدا (نفر سوم)، آلبرت بندورا (نفر چهارم)، اروينگ گافمن (نفر ششم)، جوديت باتلر (نفر نهم)، برونو لاتور (نفر دهم)، ژيل دلوز (نفر دوازدهم)، اولريش بک (نفر شانزدهم)، ديويد هاروي (نفر هجدهم)، گريت هافستد (نفر بيستم)، ادوارد وديع سعيد (نفر بيست و يکم)، رولان بارت (نفر بيست و سوم)، هانا آرنت (نفر بيست و پنجم)، والتر بنيامين (نفر بيست و ششم)، امانوئل لويناس (نفر سي و سوم)، و ژاک لاکان (نفر سي و چهارم).
■ فستيوالي از مماشات‌ها و بي‌موالاتي‌ها در کنار اين ضعف نظري که بيش از حد مفرط به نظر مي‌رسد، باعث شده است که کتاب «جامعه‌شناسي ايران»، بيشتر يک تسکين دهنده مجازي براي مرد اصلاح‌طلب سرخورده، نحوي وادادگي و بريدگي براي مرد انقلابي قديمي، و سنخي از اهانت به انقلاب و ميراث آن، به مقصد ترجيح آمريكا تلقي شود. مماشات‌ها و بي‌موالاتي‌ها، از دشواري‌هاي وسيع در زمينه ارجاعات و مستندات، شروع مي‌شود، و تا غفلت از مطالعات پيشين، بيانات نامنقح و شگفت‌آور در سرتاسر کتاب، و شوخي و کم دقتي با مفاهيم و موضوعات مهمي چون نسبيت‌گرايي، عينيت‌گرايي، عينيت+مسئولانه، تيپ و تيپولوژي، دين، نسبت علم و دين، دموکراسي، جمهوريت، مردم‌سالاري ديني، جمهوري اسلامي، و... استمرار مي‌يابد.
■ همه اينها، اهم مباحثي هستند که ما در سريال پاورقي‌ها، به آنها خواهيم پرداخت.
ادامه دارد... .
دکتر حامد حاجي‌حيدري
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[مشاهده در: www.mojnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]
-
گوناگون
پربازدیدترینها