تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815656727
صنایع دستی خراسان شمالی روایتگر هویت تاریخی و فرهنگی این خطه
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
صنایع دستی خراسان شمالی روایتگر هویت تاریخی و فرهنگی این خطه بجنورد - ایرنا - تولیدات صنایع دستی از سوی اقوام گوناگون ساکن در خراسان شمالی روایتگر هویت تاریخی و فرهنگی این خطه است.
به گزارش ایرنا نقوش و نگاره های به کار گرفته شده در صنایع دستی استان خراسان شمالی ریشه در اعتقادات و باورهای هنرمندان این خطه از کشورمان دارد.
وجود مراتع سرسبز و بکر، انواع گیاهان وحشی و کوهی رنگارنگ، شقایق های سرخ، انواع پرندگان وحشی و حیوانات اهلی و بومی باعث شده تا هنرمندان صنایع دستی استان خراسان شمالی با الهام گرفتن از طبیعت به روایت زندگی و خاطرات خود در این نقوش بپردازند.
هنرمندان خراسان شمالی، صنایع دستی را با نگاره هایی از گل، سنبل و دستبافته هایی متنوع با رنگ های الهام گرفته از طبیعت خلق می کنند.
در ذهن هنرمند این دیار هنگام نقش انداختن بر روی گلیم، گویی مناظری از سرسبزی این خطه تداعی می شود و رنگ های شاد طبیعت در این گونه اقلام صنایع دستی خود گویای این مطلب است.
پاپوش های سنتی، چاروق دوزی، رنگرزی سنتی و دوخت لباس های محلی، نمدمالی، سفال گری با رنگ های شاد قرمز، نارنجی، زرد و آبی، بنفش، صورتی، همگی حکایت طبیعت سبز این دیار را به ذهن می آورد.
صنایع دستی به عنوان بخشی از میراث کهن و فرهنگ هر قوم و ملت مورد توجه است و مسافران و گردشگران در سفر به هر منطقه سعی می کنند با تهیه سوغاتی از آن منطقه، رهاوردی با خود برده و خاطره سفر خود را ماندگار کنند.
اسناد و مدارک برجای مانده از ادوار گذشته در خراسان شمالی بیانگر آن است که تولید صنایع دستی در این منطقه از ایران سابقه ای دیرینه برخوردار است.
نوآوران و استادان صنایع دستی در این حوزه جغرافیایی همواره به موازات آفرینش های ذوقی صنعتگران و هنرمندان دیگر مناطق کشور، در خلق آثاری زیبا و خلاقانه دستی داشته اند که برخی از این رشته های هنری اکنون برجاست و چون سفیری صادق، گوشه ای از هویت تاریخی و فرهنگی این خطه را روایت می کند.
بیراهه نرفته ایم اگر بگوییم که صنایع دستی خراسان شمالی با توجه به حضور قومیت های مختلف کرد، ترک، ترکمن، تات و فارس در این استان تنوعی چشمگیر دارد و در این سامان گونه های مختلفی از صنایع دستی مانند گلیم، زیلو، سفره کردی، پلاس بافته می شود و ساخت سازهای سنتی و دیگر موارد رواج دارد.
وجود مراتع سرسبز و بکر و رونق دامداری که نتیجه آن دسترسی به مواد اولیه فراوان و ارزان قیمت است به خلق دستبافته های متنوع و چشم نوازی از نظر طرح و رنگ منجر شده ، نقش های ذهنی همگی ریشه در اعتقادات و باورهای بافندگان آن دارد و معرف ذوق، هنر، خلاقیت، ابتکار و تلاش هنرمندان این استان است.
ˈگلیمˈ از جمله صنایع دستی استان است و محققان سابقه ای هفت هزار ساله برای آن قائلند و طرح های به کار رفته در آن را متاثر از فرهنگ سنتی و محیط جغرافیایی طبیعی بافندگان می دانند.
بافندگان در روستاهای خراسان شمالی از نقشه استفاده نمی کنند و نقشه های ذهنی آنها به صدها نقش دیگر تقسیم شده که هر سلیقه ای را ارضا می کند و در قالب های خورجین، پادری، پشتی، رختخواب بند، کوله پشتی، کیف زنانه، جوراب، دستکش و بازوبند کاربرد دارد.
ˈسفره کردیˈ نیز یک هنر خاص از بافته های منحصر به فرد زنان کرد عشایر خراسان شمالی است که به عنوان هنری وصف ناپذیر، نمادهای مذهبی و احساسی عشایر را نسبت به طبیعت در خود جای داده و نقش های آن نشانگر عظمت فرهنگ، اعتقادات، آداب و رسوم قوم کرد است.
نمادها در سفره کردی همگی بیانگر شکر به درگاه خدا و نعمت الهی و احترام به طبیعت است.
نگاره و نقوش گلیم کرمانجی در واقع نقش مایه های کهن هستند که در نوع خود بی نظیرند و بیان انتزاعی تصاویر گیاهان و حیوانات، نقوش هندسی به اضافه فرهنگ واژگان اصیل موجود از ویژگی های این نوع دستبافته است.
نقش های بافته شده بر این سفره ها بیشتر حیوان و انسان است و نیز نقش انگشت ها در سفره، نماد دستهای بلند شده به درگاه خداوند جهت طلب رزق و روزی است و نقش های حوض و لاک پشت نیز نماد بارش باران و برکت هستند.
ˈجاجیمˈ نیز دستبافته ای دیگر از هنرمندان خراسان شمالی است که ضخیم، راه راه و رنگین است که به عنوان زیرانداز، پتو، روتختی، جل اسب و کفپوش منازل کاربرد دارد.
ˈپلاسˈ نوعی گلیم پشمی است که از دیرباز به عنوان یک زیرانداز مناسب برای محافظت از ناحیه رطوبت، سرما و گرمای زمین به کار می رود و بدین لحاظ در مفروش کردن چادر عشایر خراسان شمالی و ساختن سیاه چادر و نیز در خانه های روستایی مورد استفاده است.
پلاس در سایر نقاط ایران نیز بافته می شود ولی بافت گونه ˈپیچˈ آن منحصر به خطه خراسان شمالی است.
ˈفرش کردیˈ نیز از دیگر محصولات ذوق و هنر زنان عشایر خراسان شمالی است که دار بافت آن زمینی بوده و رنگ های مورد استفاده در آن عمدتا گرم است که این از عشق، زندگی و امید به آینده نزد عشایر حکایت دارد.
ˈفرش و پشتی ترکمنˈ هنر دست زنان ترکمن استان است که در منطقه ˈجرگلانˈ در شمال بجنورد و نیز شهرستان مانه و سملقان رواج دارد و مانند سایر دستبافه ها با نقوش زیبا و خاص خود، چشم هر بینده ای را خیره می کند.
طرح فرش های ترکمن از لحاظ شکل هندسی و شکستگی خطوط ایلی، خاص مردم کوچ نشین است که به صورت ذهنی بافته می شود و ˈترکمن یموتی، شانه ای، غزال گز، آغال، چهارقاب و قاشقیˈ طرح های فرعی این نقوش را تشکیل می دهند.
پشتی ترکمن بیشتر شبیه قالیچه است که در آن از چهار رنگ ˈقزل، قره، طلایی و آقˈ استفاده می شود و نقوش را ˈگلچهˈ و ˈقره نقشˈ می خوانند.
پارچه بافی، چادرشب بافی و حوله بافی از دیگر دستبافت های مردم این استان است.
ˈچادرشبˈ دستبافته ای دستگاهی است که در شهرستان ˈجاجرمˈ و روستای ˈرویینˈ اسفراین بافته می شود و در گذشته از نخ های ابریشمی برای بافت آن استفاده می شد ولی اکنون از نخ و کاموا استفاده می کنند که مصرف گوناگون دارد.
پارچه بافی در منطقه مرزی و ترکمن نشین ˈجرگلانˈ بجنورد نیز رواج دارد که جنس آن عمدتا از ابریشم مرغوب است.
ˈجوراب بافیˈ دیگر هنر دستی است که بیشتر توسط اقوام چادرنشین تولید و استفاده می شود و نام دیگر جوراب محلی، جوراب کرکی است که به جوراب کردی هم معروف است و
طرحهای آن بیشتر نقوش هندسی است و رنگ های به کار رفته در بافت آن قرمز تند، سرمه ای و زرد است و نخ به کار رفته در جورابهای سنتی نیز از پشم گوسفند می باشد.
ˈکلاه کرکیˈ نیز از تولیدات صنعتگران دستی این خطه است که چنانکه از نام آن برمی آید از جنس کرک است که به دلیل داشتن حفاظ روی گوش در اصطلاح محلی به کلاه ˈگوشیˈ نیز معروف است.
این هنر از هنرهای دستی خاص و کهن شهرستانهای ˈگرمهˈ و ˈجاجرمˈ است که ماده اولیه آن کرک بز بوده و به صورت کاملا خام و خودرنگ استفاده می شود.
مراحل بافت این دستبافته بسیار ساده و بدون دخالت هیچگونه ماشین یا ابزار خاص، تنها توسط پنج عدد میل چوبی بافته می شود.
از خواص منحصر به فرد آن غیرقابل نفوذ بودن در برابر سرما، نم و رطوبت است که باعث شده تا کنون کاربرد خود را حفظ کرده و همچنان بافت و پوشیدن آن رایج باشد.
از سوی دیگر به دلیل هم نشینی اقوام مختلف ترک، فارس، کرد و ترکمن با فرهنگهای مختلف در خراسان شمالی، طراحی و دوخت لباسهای محلی با رنگهای متنوع، شاد و نقوش مختلف در این منطقه رواج یافته است.
ˈلباس کرمانجیˈ که دختران و زنان عشایر استان می پوشند، دارای رنگ های شاد با حاشیه های متنوع دوخته شده است.
لباس زنان کرمانجی شامل شلیته و دامنی بلند از مخمل است که تا زانو رسیده و حاشیه آن دارای نواردوزی می شود که رنگ این نوار نشان دهنده طایفه صاحب آن است و رنگ آن برای عروسها سفید، برای خانم ها قرمز و برای دخترها زرد است.
ˈگراسˈ پیراهنی بلند که پایین آن چین دار است، جلیقه از جنس مخمل و دارای رنگ یکنواخت با شلیته می باشد که روی آن را سکه دوزی می کنند.
ˈیاشارˈ روسری بلندی از جنس حریر بوده که با سربند یزدی برای محکم نگهداشتن آن بسته می شود.
ˈلباس های محلی ترکمنیˈ از دیگر پوشش های رایج در خراسان شمالی است که شامل ˈچاوک، کولته، چلپی و یلکˈ است و متداولترین و ارزانترین آنها چاوک است، که جنس پارچه آن از ابریشم دستباف و عمدتا دارای رنگ قرمز و حاشیه زردرنگ است که حاشیه لباس و سرآستین آن سوزن دوزی شده و برای جلوگیری از جمع نشدن پارچه و ظرافت بیشتر سوزن دوزی با آستر انجام می شود.
ˈزیورآلات محلیˈ مکمل لباس های سنتی و بومی این استان است و لباس هایی چون لباس های کردها و ترکمن ها که معرف آداب، رسوم، آداب و سنن و فرهنگ مردم این منطقه است و زیورآلات بخشی جدایی ناپذیر از پوشاک اقوام عشایر و روستاییان این استان است.
زیورآلات همچنین جزوی لاینفک از لباسهای زنان ترکمن است و این هنر و صنعت در مناطق ترکمن نشین استان نظیر جرگلان، از قدمت دیرینه ای برخوردار است.
عمده زیورآلات مورد استفاده زنان ترکمن شامل گردنبند، سینه ریز، مچ بند، دستبند، سربند است و وجود اقوام ترکمن در منطقه باعث خلق آثار هنری بسیاری از جمله ˈرودوزی های خاصˈ شده که بر روی لباسهای محلی صورت می گیرد.
رودوزی بر حاشیه پیراهن، شلوار، سرآستین، کلاه و کمربند انجام می شود و کلاه مزین به دوخت های سنتی ˈتخیهˈ نام دارد.
ˈچاروقˈ نیز پاپوش سنتی مردم خراسان شمالی است که کلمه ای ترکی به معنای ˈپای افزارˈ یا پاپوش است که بندها و تسمه های بلندی دارد و بندهای آن را به ساق پا می پیچند.
چاروق دارای نوکی برگشته رو به بالا است که از چرم طبیعی است و با نخ های ابریشم الوان و اشکال مختلف زینت داده شده و برای زیباتر شدن پاپوش در نوک آن منگوله ای، تعبیه می شده که از نخ های ابریشم رنگی تهیه می شود.
ˈسفالˈ دیگر هنر ایرانی است که حدود هشت هزار سال قدمت دارد و در خراسان شمالی، در سالهای نه چندان دور سفالگری در بجنورد، اسفراین، گرمه، جاجرم و شیروان از رشته های درآمدزا بوده که اکنون به علت بی توجهی رو به منسوخ شدن نهاده است.
ˈمعرقˈ دیگر هنری است که با قرار دادن قطعات مختلفی چون صدف، عاج، استخوان، فلز و چوبهای رنگی در کنار هم ایجاد می شود و اکنون در تمام شهرهای خراسان شمالی، هنرمندان زیادی در این رشته فعالیت می کنند.
استان خراسان شمالی در موسیقی مقامی نیز شهرتی فراگیر دارد که وجود هنرمندان موسیقی هنر ساخت ˈسازهای سنتیˈ را نیز به یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین هنرهای استان تبدیل کرده که به دلیل وجود اقوام ترک، ترکمن و کرد در منطقه و موسیقی فولکلوریک رواج دارد.
ساخت ˈدوتارˈ، ساز مخصوص ترکمن ها که صدای چهار نعل اسب را ایجاد می کند در میان ترکمنان این منطقه رواج بسیاری دارد.
ˈسه تارˈ نیز سازی است که اقوام کرد در ساخت و استفاده از آن تبحری خاص دارند.
هم اکنون مراکزی در خراسان شمالی وجود دارد که انواع محصولات صنایع دستی را به علاقه مندان و مسافران نوروزی عرضه می کنند که بیشتر این کالاها به عنوان وسیله ای برای تزیین منزل مورد استفاده قرار می گیرند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی اظهار کرد: بازارچه های صنایع دستی و سوغات برای بازدید علاقه مندان در این استان در ایام تعطیلات نوروز دایر می شود.
ˈعلی عابدیˈ تعداد غرفه های این بازارچه ها را در مجموع 200 غرفه کرد و گفت: عمده این غرفه ها مربوط به صنایع دستی است و رشته های مختلف صنایع دستی بومی استان از جمله انواع رودوزی های سنتی، سفال، گلیم بافی، چادر شب بافی، قالی و قالیچه، معرق در این بازارچه ها معرفی می شود.
وی رونق دادن به رشته های صنایع دستی، ایجاد بازار فروش برای تولیدات صنایع دستی و معرفی صنایع دستی به گردشگران و میهمانان نوروزی را از اهداف برپایی این بازارچه ها عنوان کرد.
وی افزود: برپایی سیاه چادر عشایری معرفی جاذبه های گردشگری و تاریخی نیز بر رونق بیش از پیش بازارچه های نوروزی سال جدید می افزاید.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: با توجه به حجم بالای تردد مسافران و گردشگران در محورهای ارتباطی و سطح شهرهای استان در ایام تعطیلات نوروزی، فرصت بسیار مناسبی برای معرفی استان به ویژه در حوزه صنایع دستی و گردشگری فراهم شده است.
وی افزود: عرضه سوغات و غذای محلی، نان سنتی و آش به مسافران نوروزی از دیگر فعالیت های ارائه شده در بازارچه های صنایع دستی استان است.
عابدی گفت: محل فعالیت این بازارچه ها در دو راهی دشت، آشخانه، بوستان باباامان و خانه صنایع دستی بجنورد، شیروان، فاروج و اسفراین است.
طبق آمار ارایه شده توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، اکنون 15 هزار نفر در این استان در بخش تولید صنایع دستی فعالیت دارند که هفت هزار و 600 نفر آنان دارای کارت صنعتگری از این اداره کل هستند.
اکنون در خراسان شمالی 51 رشته صنایع دستی فعال است و بیشتر تولیدات صنایع دستی استان در زمینه های دستبافته های داری، رودوزی، نساجی، صنایع چوب و چرم است. ک/4
7184/623/626
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها