تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834894977
ارومیه مهد مساجد کهن و تاریخی ایران زمین
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
ارومیه مهد مساجد کهن و تاریخی ایران زمین ارومیه - ایرنا - شهر ارومیه مهد مساجد کهن و تاریخی ایران است که در راس آن مسجد جامع ارومیه همچون نگینی در بافت مرکزی این شهر خودنمایی می کند.
گردشگرانی که ارومیه را به عنوان شهر سفر خود انتخاب می کنند، بازدید و دیدار از مساجد تاریخی این شهر را در کنار سایر بناهای تاریخی فرصتی مغتنم برای آشنایی با فرهنگ این شهر و منطقه می شمارند.
وجود مساجد تاریخی متعدد در ارومیه، این شهر به عنوان یک کانون دینی و مذهبی معرفی می کند.
** مسجد جامع ارومیه
این مسجد یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه است که در میان بازار تاریخی این شهر قرار دارد و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر به شمار می رود.
بعضی از محققان اعتقاد دارند که در ابتدا این بنا آتشکده بوده و بعد از ورود مسلمین ویران گشته و سپس در قرن هفتم بر روی آن مسجدی بنا شده است.
به اعتقاد محققان سبک گچبری ها، تزئینات، ستون بندی ها، طاق های مسجد جامع عینا شبیه سبک معماری سلجوقیان است.
تاریخ تجدید بنای این مسجد معلوم نیست اما محراب آن در تاریخ 676 هجری قمری ساخته شده است.
این مسجد به همراه بافت قدیمی شهر مخصوصا بازار و راسته های آن بارها مورد مرمت قرار گرفته است.
مسجد جامع با دو ورودی که از صحن بزرگ آن منشعب می شود، به بازار راه دارد.
این مسجد دارای آثاری از دوره های مختلف است و شبستان گنبددار قدیمی هسته اولیه این بنا را تشکیل می دهد که حاوی کلیه مشخصات معماری اسلامی است و به احتمال زیاد این بخش متعلق به دوران سلجوقیان می باشد.
محراب مسجد با گچبری خیلی نفیس در این قسمت قرار دارد و در زمان ایلخانان ساخته شده است. چهل ستون متصل به شبستان گنبددار است و زمان ساخت آن جدیدتر از ساختمان اولی به نظر می رسد که در خاکبرداری از کف آن مقداری اشیای متعلق به دوره ایلخانیان به دست آمده و این چهل ستون به خاطر صدمات وارده چندین بار مرمت شده است.
حجره های قدیمی اطراف صحن مسجد متعلق به اوایل دوره زندیه می باشد و بر اساس سنگ نوشته آن متعلق به سال 1184هجری قمری است.
بخش نوساز اطراف صحن به جای بافت فرسوده ساخته شده و مصالح به کار رفته در مسجد نیز متفاوت است. شبستان گنبددار و چهل ستون با دو نوع مصالح، قسمت تحتانی و قسمت های بالایی آن از آجر ساخته شده است از مهمترین عوامل تزئینی مسجد کتیبه های کوفی دور گنبد و گچبری محراب آن است.
قبل از ساخت مصلای بزرگ امام خمینی (ره) ارومیه، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سال های سال نماز جمعه ارومیه در مسجد تاریخی جامع اقامه می شد.
** مسجد مناره ارومیه
مسجد مناره در فاصله کمی از مسجد سردار و در محله امیر نظامی شهر ارومیه قرار دارد این مسجد بنایی است با مناره های بلند و در دوره قاجاریه توسط دو نفر به نام ˈحاج علی یار خانˈ و ˈحاج یدالله خانˈ امیر نظامی افشار ساخته شده است.
مسجد مناره ارومیه در ردیف آثار با ارزشمند و تاریخی آذربایجان غربی است و مناره به صورت تک بنائی در مجاورت مدرسه قدیمی هدایت ساخته شده است،
مسجد مناره با زیربنای حدود 450 متر مربع، فاقد صحن است و با الگوی مساجد شمال غرب ایران از نوع مساجد شبستانی با پوشش تیر چوبی طراحی شده است.
مناره این مسجد با ارتفاع 22/50 متر بر محور تنه بلند درختی که هسته مرکزی آن را تشکیل می دهد ساخته شده، قطر این هسته چوبی از پایین به سمت بالا باریکتر می شود و ارتفاع این تنه هم اندازه با ارتفاع مناره است.
تک تک پله های چوبی مناره که بر تنه این درخت استوار گشته و بر محور آن چرخیده اند نقش تکیه گاه تنه مناره را ایفا نموده و فضای میان تنه درخت و جداره مناره را پوشانده و باعث اتصال تنه درخت و جداره مناره شده اند.
بدنه مناره تلفیقی از آجر لعابدار و معمولی است که آجرهای لعابدار به صورت نگین هایی مارپیج بر تنه مناره چرخیده اند.
نکته حائز اهمیت در معماری این مسجد که آن را از دیگر مساجد ممتاز می کند این است که در ورودی اصلی و همه پنجره های چوبی مستطیل طولی و نیز دایره ای شکل مسجد دو جداره هستند.
جداره بیرونی پنجره های طولی پوشش ساده دولنگه چوبی است که پنجره ها را در برابر عوامل جوی و محیطی محافظت می کند و جداره داخلی پنجره های دایره ای شکل که به فاصله نیم متر از جداره بیرون تعبیه شده اند پنجره های مستطیلی چوبی با ابعاد بزرگتر هستند که ضمن جلوگیری از نفوذ سرما امکان پخش بیشتر نور را فراهم می کنند.
دیوارهای جانبی با آجر کاری منظم به خوبی بندکشی شده است و در حد فاصل بندهای مناره مسجد آجرهای لعاب دار مربع شکل کوچک به صورت مارپیچ قرار دارد و قسمت فوقانی مناره که با کاشی های هفت رنگ حاشیه سازی شده حکایت از ذوق سازندگان بنا دارد و این ذوق در ساخت ستون های چوبی و تزئینات روی چوب و همچنین محراب این مسجد نیز دیده می شود.
** مسجد اعظم ارومیه
مسجد اعظم ارومیه در خیابان عسگرآبادی، جنب بازار و میدان گندم فروشان واقع است این مسجد که قبلاً به نام مسجد بازارباش نیز خوانده می شد، دارای شبستان و صحن داخلی مستطیل شکلی است که در وسط آن گنبد اصلی بر روی هشت پایه و ستون که از مرمر سفیدکار شده قرار دارد.
در چهار گوشهٔ سقف مسجد، چهار گنبد کوچک هشت ضلعی تعبیه شده که بدون پایه و ستون است. محراب مسجد نیز با کاشی های الوان و آیات قرآن به طرز بسیار بدیع و جالبی تزئین یافته است.
مسجد دارای دو در ورودی است که بر بالای هر کدام مناره ای است که با گلدسته و کاشی های لعابی سبز و زرد تزئین شده این درهای چوبی بی نهایت استادانه ساخته شده اند و بر روی یکی از درهای ورودی (در سمت راست) ضمن تزئین با کاشی های لعابدار، جملهٔ «اللّه و جل جلاله» و در سمت راست آن جملهٔ «محمد رسول اللّه» به کار رفته است و در بالای در دیگر مسجد به ترتیب نام امامان معصوم (ع) با زمینهٔ لاجوردی و به رنگ سفید نوشته شده است.
این مسجد در تاریخ ۱۳۹۲ هجری قمری برابر با ۱۳۵۱ شمسی به نام مسجد بازارباش بازسازی و به اهتمام مسلمانان تجدیدبنا و مسمی به مسجد اعظم شده است.
** مسجد جوانمرد قصاب
بنای اولیه این مسجد در دوران قاجاریه ساخته شده است و با معرف اولیه مسجد تابلو بزرگی به ابعاد 1×6 متر در خیابان امام خمینی (ره) و درانتهای کوچه جوانمرد قرار گرفته است.
از بانی اولیه این مسجد آگاهی درستی در دست نیست اما گفتنی است نام این مسجد در سیاهه مساجد ارومیه مندرج در جلد دوم کتاب ایرانشهر به صورت قصاب آمده است.
دهقان در کتاب سرزمین زرتشت از مسجد جوانمرد قصاب به عنوان یکی از مساجد 38 گانه شهر ارومیه نام برده است.
به احتمال فراوان مسجد در دوره قاجار توسط دوست داران جوانمرد قصاب ساخته شده است.
مسجد جوانمرد قصاب بدون مناره، گنبد و صحن در زیربنای 360 متر مربع ساخته شده است و فضاهایی همچون شبستان های مردانه، زنانه، آبدارخانه، آشپزخانه، دفتر بسیج، کفش کن، سرویس های بهداشتی و وضوخانه قسمت های مختلف آن را تشکیل می دهد.
** مسجد حاجی خان یا شهدای افشار
این مسجد در ضلع شرقی خیابان امام خمینی (ره) کوچه تبلیغات اسلامی و در محوطه حیاط سازمان تبلیغات اسلامی واقع شده است.
مسجد یوردشاه، مسجد جعفرآباد و میدان ایالت (ساختمان های شهرداری، شهربانی و ارتش) نزدیکترین مکانهای تاریخی و مذهبی به مسجد حاجی خان هستند.
مسجد حاجی خان که توسط شخصی به همین نام ساخته شده است یکی از مساجد بزرگ و معروف شهر بوده و به دلیل قرار گرفتن در کنار عمارت چهاربرج و ارک شهر بیشتر مورد توجه اعیان و اشراف شهر در دوره های گذشته بوده است.
بنا به اظهارات راویان محلی، قدمت مسجد به دوره قاجار می رسد ولی با توجه به وجود منابع گوناگون در باره وجود قبرستانی به همین نام در جنوب مسجد که قدمت آن به اوایل دوران صفویه می رسد، احتمال قدیمی تر بودن بنای مسجد از تاریخ فوق نیز وجود دارد.
در این مسجد فضاهایی نظیر شبستان زنانه، آبدارخانه، حسینه، وضوخانه و سرویس بهداشتی که در بیشتر مساجد دیده می شود، وجود ندارد و اطراف محراب در سالهای اخیر توسط رنجبر نقاش، نقاشی شده است.
** مسجد جنرال ارومیه
این مسجد در خیابان خمسه لویی (محله عسگرخان) قرار دارد و تاریخ نخستین بنا به سال 1209 هجری قمری باز می گردد.
نام این مسجد برگرفته از نام ژنرال عسگرخان عبدالملکی افشار از نظامیان برجسته و فرماندهان ارتش ایران در زمان فتحعلی شاه است.
عسگرخان از سال ۱۲۲۱ تا ۱۲۲۳ هجری قمری در دوره جنگهای ایران و روس، سفارت فتحعلی شاه را در دربار ناپلئون بناپارت عهده دار بوده و در ۱۲۴۹ هجری قمری چشم از جهان فروبست.
در باره وجه تسمیه و ساخت مسجد در کتاب محمدقلی خان افشار ارومی چنین آمده است که وی در سال ۱۲۰۹ هجری قمری به محمد قولوخان بیگلربیگی ارومیه دستور داد بیت و اولاد عسگر خان عبدالملکی را از قوشچی کوچانده و در جنب دروازه هندو در ملک شخصی برای عسگرخان عبدالملکی عمارتی از نو بنا نهادند و مسجدی نیز در جنب آن بنا گردید که بعد ها آن مسجد به نام مسجد جنرال (ژنرال) و دروازه مربوطه به دروازه عسگرخان اشتهار یافت.
هر چند در این کتاب با صراحت به ساخته شدن مسجد توسط ژنرال عسگرخان اشاره نشده است ولی با توجه به نام مسجد نمی توان نقش او را در ساخته شدن مسجد نادیده گرفت.
نماهای بیرونی مسجد، با آجر های سه سانتی پوشش یافته و دارای پنجره های کم عرض و کشیده با قوس جناغی است.
ازاره دیوارهای بیرونی را تا ارتفاع دو متر سنگ سیاه و نوار هایی طوسی رنگ تشکیل می دهد.
بر روی دیوارهای بیرونی صحن (نمای غربی) نیز طاقچه هایی با قوس های جناغی اجرا شده است.
فضای ورودی مسجد دارای پلانی پنج ضلعی است که در بالا تبدیل به یک نیم گنبد شده است، زیر نیم گنبد با کاشی های هفت رنگ و تزئینات هندسی و آرایش گل و بوته زیور یافته و عبارات «الله جلّ جلاله»، «ادخلوها بسلام آمنین»، «عجلو بالصلاه قبل الفوت» و «عجلو بالتوبه قبل الموت» که با خط ثلث طلایی و سفید رنگ و بر روی کاشی های به رنگ آبی لاجوردی نوشته شده اند، دیده می شود.
مسجد دارای دو مناره در طرفین نمای ورودی ضلع جنوب غربی به ارتفاع تقریبی 15 متر و قطر خارجی 90/1 متر است و ساقه مناره ها با آجرهای سه سانتی پوشانده شده و با آجرهای مربع شکل لعابدار فیروزه ای رنگ که بصورت مارپیچ دو ساقه ها پیچیده شده تزئین شده اند.
در زیرزمین مسجد همچنین دو مزار با سنگ نوشته «آرامگاه ابدی شادروان پاشاخان فرزند عسگرخان ژنرال اعزاز نظام به تاریخ 1266 شمسی به رحمت ایزدی پیوست» و «آرامگاه ابدی مرحومه مغفوره بانو بیوک همسر پاشاخان فرزند عسگرخان جنرال به تاریخ 1278 شمسی به رحمت ایزدی پیوست» دیده می شود.
** مسجد حاج عبدالله
یکی از مساجد قدیمی ارومیه واقع در خیابان طالقانی (خیابان شهرام سابق) است که در اوایل دوره قاجاریه توسط شخصی به همین نام با معماری و هنرمندی علی تعبّدی (کاشی کار) و پورفرد (خطاط) ساخته شده است.
تاریخ سنگ مزار بانی مسجد یعنی مرحوم حاج عبدالله که تاریخ 1210 هجری قمری را نشان می دهد، بیانگر آن است که این مسجد در بیش از 223 سال پیش و در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده است.
مسجد حاج عبدالله (بدون ملحقات آن) در 620 مترمربع زیربنا ساخته شده و از سمت جنوب و شرق مشرف به کوچه شهید رضا هاشمی و از سمت شمال و غرب متصل به خانه های مسکونی است و دارای سه صحن و سه ورودی است.
صحن اصلی مسجد در جبهه جنوبی و دو صحن دیگر که با یک در به هم ارتباط دارند در جبهه شمالی و شمال شرقی قرار گرفته اند.
فضای داخلی شبستان با استفاده از پارچه سبز رنگ به دو قسمت مجزا زنانه و مردانه تقسیم شده است. کف شبستان با فرشهای دستبافت مفروش شده و دورتادور دیوارهای آن صندلی های فلزی تاشو با پوشش سبز رنگ نصب شده است. بقیه دیوارها با گچ سفید اندود شده اند، پوشش سقف آن نیز از داخل مسطح و با تیرهای چوبی اجرا شده و پوشش بیرونی آن شیروانی است.
محراب مسجد در ضلع جنوبی شبستان قرار دارد، دهانه محراب 36/1 متر و ارتفاع آن پنج متر است پیرامون محراب کتیبه ای به عرض30 سانتیمتر به خط ثلث سفید بر روی کاشی سبز رنگ با حاشیه کاشی هفت رنگ چرخیده که حاوی متن آیه الکرسی است.
** مسجد امام شافعی (سنی ها)
این مسجد در ضلع شمالی خیابان شهید منتظری و در نزدیکی میدان ولایت فقیه ارومیه واقع شده است.
در جوار میدان ولایت فقیه کنونی و در نزدیکی محله سنی نشین شهر ارومیه پیشتر مسجد مخروبه ای ( که سال ساخت آن روشن نیست) با مصالح و پوشش خشت و پوشش چوبی دیوار به دیوار خانه آخوند ملا عبدالکریم مومن روحانی شیعه وجود داشت که سنی های ساکن ارومیه در این مسجد نماز می خواندند.
در سال 1288 هجری شمسی از طرف شهبندری (کنسول) عثمانی به آخوند مذکور اطلاع می دهند که کنسولگری در صدد ساختن مسجدی نو در محل مسجد مخروبه است و با دخالت شهبندری خانه آن آخوند ضمیمه مسجد می شود که بعدها مقداری وجه برای اخذ رضایت و گرفتن قباله مسجد به آخوند پرداخت می شود و در جای مسجد قبلی و محلی که خریداری شده مسجد نو و یک مناره ای در کنار آن احداث می شود.
مسجد امام شافعی (سنی ها) در 1060 مترمربع زیربنا ساخته شده است.
سازه این مسجد فلزی و از نوع سیستم طاق ضربی و نمای خارجی آن با سنگ تراورتن سفید پوشش یافته است.
مسجد دارای گنبد و مناره قدیمی در کنار آن و دو مناره ساده فلزی طلائی رنگ به ارتفاع تقریبی 9 متر است که در بالای ساختمان موقوفه مسجد در ضلع جنوبی نصب شده است.
** مسجد مهدی القدم
بنای این مسجد از ضلع جنوب غربی به خیابان سرداران 2، از ضلع جنوب شرقی به کوچه شهید بهزاد دربندی (محله مهدی القدم سابق) و از دو ضلع دیگر به خانه های مسکونی مشرف می شود، کلیسای ننه مریم و مسجد لطفعلی خان از بناهای مهم و تاریخی در نزدیکی مسجد مهدی القدم هستند.
با استناد به سنگ نوشته موجود در قدمگاه مسجد که تاریخ تعمیر قدمگاه را 1216 هجری قمری قید کرده است می توان اذعان داشت که مسجد می بایست پیش از این تاریخ ساخته شده باشد.
در کتاب تاریخ رضائیه که حدود نیم قرن پیش تألیف شده در کنار مساجدی چون جامع، سردار و بازارباش از مسجد مهدی القدم به عنوان یکی از مهمترین مساجد شهر رضائیه سابق نام برده شده است.
طبق اظهارات اهالی، حدود 250 سال پیش یکی از معتمدین محل در زمین بنای فعلی مسجد، قطعه سنگی با ردپایی منتسب به امام زمان (عج) رؤیت کرده و به دلیل اعتقاد به قداست آن زیارتگاهی (قدمگاه) بنا شد که با گذشت زمان به مسجدی بدل گشت. به دلیل وجود این قدمگاه این مسجد را مهدی القدم نامیدند.
پوشش مسجد به صورت شیروانی اجرا شده و فاقد گنبد است اما مناره ای به بلندای نزدیک به 8 متر در جنوب شرقی بنا دارد و با ورود به شبستان و کمی انحراف به سمت چپ، محراب و در مقابل آن ضریح قدمگاه را مشاهده می کنیم.
در شهر ارومیه در سال 1361 هجری شمسی برای اولین بار نمایش های تعزیه و شبیه خوانی توسط بازیگران و ایفا کنندگان نقش های مختلف از عزاداران مسجد مهدی القدم در مزار شهدای ارومیه (باغ رضوان) به اجرا درآمد که تا حال ادامه داشته است.
** مسجد یوردشاهی
مسجد یوردشاهی در میدان انقلاب خیابان امام خمینی (ره) ارومیه واقع شده است و از نظر موقعیت در بافت متراکم و مرکزی شهر ارومیه قرار دارد.
این مسجد را که به خاطر نام بانی آن و محل استقرارش در میدان و دروازه یوردشاه، مسجد یوردشاهی می نامند در سال 1250 هجری شمسی در نزدیک دروازه و باغ یوردشاه میدان انقلاب (ایالت سابق) توسط مرحوم شاهوردی اف تاجرباشی معروف به یوردشاهی که مالک زمین های ناحیه بود، با نمایی آجری، ورودی و صحن بزرگ و یک حیاط پشتی ساخته شده است.
در جریان یورش شیخ عبدالله شمزینی برای تسخیر ارومیه، اقبال الدوله والی ارومیه برای مقابله با شیخ عبیدالله مسجد یوردشاه را ستاد فرماندهی خود قرار داده بود.
آخرین مرمت و بازسازی مسجد در سال 1343 هچجری شمسی انجام گرفت که طی آن در و پنجره ها و سقف مسجد بازسازی و از شیروانی فلزی شیب دار به شکل خرپای برای پوشش سقف استفاده شد.
مسجد از صحن، شبستان مردانه، نیم طبقه (شبستان زنانه) کفش کن، فضای میاندر، سرویس بهداشتی، وضوخانه، پایگاه مقاومت بسیج، منزل قدیمی خادم، منزل جدید خادم و موتورخانه تشکیل یافته است.
محراب این مسجد تا ارتفاع یک متر از سنگ مرمر سفید رنگ و بقیه آن با کاشی های هفت رنگ مزین شده و حاج محمود فرتاشیان، معمار محراب مسجد است.
** داش مسجد
این مسجد در خیابان شهید باکری کوی نارون واقع شده، از قدمت دقیق مسجد اطلاعی در دست نیست اما با توجه به وجود سر علم قدیمی منقوش به ˈسنه 1328ˈ که در مسجد نگهداری می شود، می توان گفت که این مسجد در دوره قاجار مسجدی مهم و محفلی برای نمازگزاران، مؤمنین و عزاداران حسینی بوده است.
در نخستین نقشه شهر ارومیه که در سال 1312 شمسی توسط شهرداری رضائیه (ارومیه) تهیه شده است نام این مسجد نیز در نقشه آمده است.
مسجد بدون صحن، گنبد و مناره در زیربنایی حدود ۵۰۰ مترمربع ساخته شده و سازه سقف چوبی و پوشش بیرونی آن شیروانی است.
فضای درونی مسجد را شبستانهای زنانه و مردانه، حسینیه زنانه، کتابخانه، سرویسهای بهداشتی و وضوخانه، پایگاه و کانون ورزشی اجتماعی بسیج، کفش داری، موتورخانه و انباری تشکیل می دهد.
**مساجد بازارباش، اسماعیل بیگ ارومیه، حاج عبدالمحمد، خسرو بیگ ارومیه ˈچهارده معصوم (ع)ˈ، وکیل باشی، چاوشان ارومیه (بالا مسجد)، امام جمعه ارومیه، قره آغاج ارومیه (1)، قره آغاج ارومیه (2)، حاج عبدالله، حسین آباد، جعفرآباد، هزاران (جوادیه)، حاج ابوطالب، آقا علی اشرف، آغداش، علی شهید، عرب باغی، حاج عباس، حاجی قاضی، حاج جواد، کربلایی چراغ، خطیب، میر یحیی، حاج محمدقلی، رضا آباد، صغیر چیلر (طسوجی های مقیم ارومیه) و سید چوبان از مساجد 38 گانه شهر ارومیه می باشند که اغلب بیش از صدها سال قدمت دارند.
گزارش از: نرگس موذنی حبشی
7126/581
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 212]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها