واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهی به روابط تهران - مسقط
ایران و عمان، روابطی بر پایه عقلانیت و همزیستی مسالمتآمیز
روابط ایران و عمان با قدمت تاریخی و سیاستهای مسالمتجویانه کارگزاران دو کشور، حالت منحصر به فردی به خود گرفته است. تهران و مسقط همواره سیاستهای همگرایانه را در دستور کار خود قرار دادهاند.
به گزارش خبرگزاری فارس، سفر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به «مسقط» پایتخت عمان در پاسخ سفری صورت میگیرد که سلطان قابوس پادشاه عمان در مرداد 92 به ایران انجام داد. سفر اول رئیس جمهور به یک کشور عربی و انتخاب عمان به عناون مقصد این سفر، بیش از هر چیزی میتواند به نقش سازنده این کشور در حل بحران های شکل گرفته در منطقه و همچنین موضوع هسته ای ایران اشاره داشته باشد. در ادامه به گزارشی از مؤلفه های تاریخی و حاضر تأثیر گذار بر روابط فی مابین تهران- مسقط پرداخته می شود. جنگ ایران و عراق: همراه با شروع تجاوز ارتش بعثی به ایران، اکثریت کشورهای عربی به پشتیبانی از صدام برخاستند، در این میان نقش شورای همکاری خلیج فارس با محوریت عربستان بسیار پر رنگ جلوه میکرد، کمک های مالی و تسلیحاتی و لجستیکی این کشورها به بغداد، کاملا در مستندات تاریخی وجود دارد. با این وجود «عمان» در این سال ها سعی کرد تا بی طرفی خود را حفظ کرده و در نوامبر 1985 با تلاش های سلطان قابوس، شورای همکاری خلیج فارس از تأیید همه جانبه مواضع صدام اجتناب کرد و از طرفین خواست تا به جنگ پایان دهند. سلطان قابوس در این زمان گفته بود: «قائل به گزینه دیگری جز همزیستی مسالمت آمیز میان ایران و کشورهای خلیج فارس نیستم» در این جا باید به نکته ای نیز اشاره کرد و آن بدبینی عمان نسبت به عراق بوده است، چراکه در جریان جنگ «ظفار» در بین دهه های 60 و 70 میلادی عراق به شدت از مخالفین، حمایت کرد در حالیکه که دولت وقت ایران، نیروهای نظامی خود را در اختیار سلطان قرار داد تا به سرکوب شورش ها بپردازد. تجاوز عراق به کویت و هراس شورای همکاری از ادامه تجاوزات صدام، همراه با محکوم کردن این تجاوز از سوی جمهوری اسلامی ایران، به حقانیت عمان در نوع موضع گیری در سال های جنگ ایران و عراق، مهر تأیید زد. این در زمانی بود که کشورهایی چون کویت و قطر از کمک هایشان به صدام در زمان جنگ تحمیلی علیه ایران، به نوعی شرمساری دچار شده بودند. تنگه هرمز تنگه هرمز به عنوان استراتژیک ترین گذرگاه دنیا، سایه سنگین خود را بر روابط تهران – مسقط گسترانیده است. این تنگه شاهرگ اقتصادی ایران است، تمامی صادرات نفت و 80 درصد تجارت خارجی کشورمان از طریق این تنگه صورت می گیرد و همچنین برای عمان نیز حیاتی محسوب شده و تقریبا تنها راه مبادلات تجاری این کشور با همسایه های جنوب خلیج فارس می باشد. دفاع از این تنگه و نظارت بر تردد دریایی بنا بر موافقت نامه 1974 به طور مشترک بر عهده ایران و عمان قرار داده شده است و همین موضوع پتانسیل همگرایی را افزایش می دهد. میانجیگری پادشاهی عمان از دیرباز سیاست میانجیگری را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار داده است. این موضوع به دفعات در مورد ایران نیز صدق کرده است. میانجیگری سلطان قابوس در ماجرای سه شهروند آمریکایی بازداشتی در ایران (سارا شورد، شین بائر و جاشوا فتال) که با پرداخت وثیقه 1.5 میلیارد تومانی از سوی پادشاه عمان ازاد شده و با هواپیمای اختصاصی وی راهی آمریکا شدند. همچنین آزادی مجتبی عطاردی (استاد دانشگاه شریف که در آمریکا بازداشت بود)، شهرزادمیرقلی خان (زندانی در آمریکا) و نصرالله تاجیک(سفیر اسبق ایران در اردن که در لندن بازداشت بود) با میانجیگری های سلطان قابوس محقق شد. در توافق مقدماتی ایران با کشورهای 5+1 نیز برخی منابع خبری از نقش میانجیگری عمان، سخت می گویند. روابط دیپلماتیک در بین کشورهای منطقه خلیج فارس، مقامات عمانی بیشترین رفت و آمد خود را به تهران دارند. سفر مقامهای سیاسی، اقتصادی، پارلمانی، آموزشی و بازرگانی دو کشور به طور مستمر انجام میشود و در سالهای اخیر نیز شدت بیشتری پیدا کرده که میتوان به سفر سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد رؤسای جمهور قبلی و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و در مقابل سفر معاون سلطان عمان و رئیس مجلس ملی این کشور و سفر پادشاه عمان به تهران در مرداد 1388 و همچنین سفر دوم وی در 29 مرداد 92 و هم اکنون نیز سفر آقای روحانی به مسقط، اشاره کرد. همکاری های نظامی با وجود همکاری نظامی عمان با آمریکا و پیمان نامه امنتی 1980 بین دو کشور که به موجب این پیمان به امریکا اجازه داده شد تا از تسهیلات بندری، پایگاه های دریایی و هوایی عمان در نقاط مختلف کشور به ویژه جزایر استراتژیک آن استفاده کند؛ ولی حاکمان مسقط در این موضوع نیز تا جایی که توانسته اند سعی داشتند توازن را با همسایه آبی خود، ایران حفظ کنند. تشکیل کمیته نظامی مشترک و برگزاری جلسه سالانه این کمیته در تهران و مسقط نمادی از همکاری های نظامی دو کشور است. همچنین پهلوگیری ناو لجستیکی خارک و ناو شهید قندی در سی امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در بندر مسقط از زمینه های همکاری بین دو کشور در زمینه نظامی حکایت دارد. با این حال عمان به علت ملاحظات منطقه ای هیچ گاه حاضر نشده است در مانورهای نیروی دریایی ایران شرکت کند. همچنین سلطان نشین عمان، حق ایران در دستیابی به فناوری صلح آمیز هستهای را به رسمیت شناخته و آن را حق مسلم ایرانیان میداند. سران این کشور در ملاقاتهای مختلف با مقامات کشورمان، داشتن فناوری صلح آمیز هستهای را نیاز لازم و ضروری حال و آینده ایران و دیگر کشورهای منطقه دانستهاند. عربستان سعودی پیش تر از آمریکا خواسته بود با استفاده از زور، به تهدید ایران پایان دهد. اما وزیر امور خارجه عمان می گوید ایران هسته ای نمی تواند عامل بی ثباتی منطقه شود. مسائل یاد شده می تواند به پتانسیل همگرایی بیشتر دو کشور دامن بزند. نوع تفکر حاکمان مسقط و سیاست مسالمت آمیز جمهوری اسلامی ایران فرصت تاریخی را در راستای افزایش همکاری ها بدست می دهد. * رضا دهقانی انتهای پیام/ر
92/12/21 - 15:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]