واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
آذرگاه خاموش اما گرم برای مسافران نوروز اصفهان - ایرنا - آتش کیان مقدس ایران پیش از اسلام بود که آتشکده های خاموش آن هنوز خودنمایی می کند که گرمای تاریخ این مرز و بوم را با خود دارد.
پشت خشت های ستبر و این بیغوله خفته بر فرازکوه، نغمه باد زمزمه تاریخ روزگاری است که آتشکده برپا بوده و نیایش زرتشت خوانده می شد.
بر این بلندی، پرنده خیال از اهریمن ستیزی ایرانیان و ستایش یزدان در ایران کهن می گذرد تابه اکنون می رسد که جبین بر خاک یزدان آیین احمد داریم.
در راهی که به بین النهرین می رود، کهن ترین بنای باقی مانده در دردانه دیار پارسی زبانان، شهر سپاهان را می توان خسته ولی استوار دید.
آذرگاهی که در آن کهن یکتا پرستان پاک نهاد خطه آریایی آتش بر جان اهریمن بد نهاد می افروختند.
«آتشگاه» با گذشته ای غبار گرفته و کم پیدا ،شناسنامه هویت سرزمین ایران از پس هزاره های تاریخ است.
این کهن بنای گلین مدور با دیدگاهی رو به تمامی شهر همچنان خاموش به نظاره مردمان نشسته است.
گذشته راز آلود آتشگاه گاه به افسانه می ماند، چنان که نمی توان به روشنی به کنه بنیان این اثر بدیع پی برد.
شماری دیرینه شناسان کهنگی آتشگاه را به عیلامیان نسبت می دهند ، یک زیگورات در بلندای کوهچه ای در غرب اصفهان که گذشتگان در بلندایی رو به آسمان در نیایشگاهی به غایت استوار، روح را به ستایش جلا می دادند.
از سوی دیگر، بیان ادوار گوناگون تاریخی آتشگاه در گفته تاریخ نگاران بر گذشته مبهم این بنای خشتی ویران می افزاید، از هخامنشیان تا اشکانیان و ساسانیان .
در بیانی دیگر نیز از آتشگاه اصفهان با نام «دژ ماربین یا مهرین» یاد شده است که بخشی از تمدنی دیرین در منطقه پر درخت و زیبای غرب اصفهان است.
مهرین به معنی«جای مهر» است که به جایگاه تقدیس ایزد مهر در دوره اشکانیان گفته می شده و پیدا یش برخی آثار و نیز نام های باستانی در محدوده روستاهای ماربین، گواهی درس آموز بر وجود فرهنگ و تمدنی کهن است.
ویرانه های آتشگاه خود حکایتی غریب است از تلاش ،اراده ، خواست و اما درایتی وصف ناپذیر.
اکنون از مجموعه ساختمانی دژ گونه تمام خشت آتشگاه تنها آتشدان مدورباقی مانده است.
بافت ساختمانیِ این مجموعه از لایه های خشتی است. میانِ دو ردیف خشت را هم یک لایه نازک نی قرار می دادند تا بر استحکامِ آن بیافزایند.
پایه های بزرگ و خشتیِ بنا از میانهٔ تپهٔ آغاز می شود و در بالا به ستونهایی محکم وتبدیل می شدند که در گذشته اتاق هایی نیز بر رویِ آنها قرار داشته است. در برخی جاها نیز بقایایی از راه پله هایی منظم و کنده شده در دلِ سنگ دیده می شود که تا بالا ادامه داشته است که نابود شده است.
آنچه برای باستان شناسان در این بنا جالب است مصالح عمده بنا شامل خشت های بزرگ خام است که پایه های اصلی بنا را با اینگونه خشت ها ساخته اند و به کارگیری نی در لای خشت ها، بر استحکام آن تا حد زیادی افزوده و از شسته شدن و ریزش بنا در اثر عوامل جوی جلوگیری کرده است.
این بنای خشتی به غایت بزرگ با خشت های گران وزن نشان از ساختار مهندسی عظیم با اراده ای بزرگتربرای بنا گواه دارد.
ولی در بیانی متفاوت از آتشگاه، پژوهش های ˈ ماکسیم سیرو ˈ مهندس معمار فرانسوی به غایت جالب توجه است.
سیرو آتشگاه را اقامت گاهی شاهانه دانسته است که پس از حدود دو قرن به خدمت دین در آمد و به نیایشگاه یزدان پاک بدل شد.
وی بر این باور است که طراحان و سازندگان این بنا با شناخت کامل از رویدادهای اقلیمی منطقه از قبیل بارش های جوی ، ساخت بنای خشتی آتشگاه را مد نظر قرار داده اند چون این نقطه از منطقه در مقایسه با اطراف بارش های کمتری را داشته است .
نوشته های گرانقدر این معمار فرنگی مستندی فاخر بر بنای آتشگاه است.
ولی تن فرسوده این زیبای ساکت همچنان با تهدید روبروست. در طول سالهای اخیربدنه محدوده کوه تاریخی آتشگاه یا دژ ماربین مورد تعرض قرار گرفته و بخشهایی از آن تخریب شده است.
همچنین در سالهای قبل مخزن آبی بزرگ در بخش شمالی کوه ساخته شده که به سان تکه ای کریه نه تنها به بدنه این محدوده تاریخی آسیب زده بلکه چهره این اثر را نازیبا کرده است.
علاوه بر این عوامل جوی ، شکل و نحوه ی دیدار کنندگان از این اثر که همه وقت بدون محدودیت به روی کوه وبدنه مخروبه اثر می روند، بر نابودی این اثر سرعت بخشیده است.
و اکنون آذرگاه خاموش اما همچنان گرم از گرمای تاریخ کهن و دستان معماران چیره دست این مرز و بوم، خودنمای روزگار دیرین ایران است.
546
از : مسعود عمادی
انتهای پیام /*
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]