محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827985835
خاطره‌نویسان، محو جمال خویش‌اند
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
خاطره‌نویسان، محو جمال خویش‌اند خاطرات به تاریخ شفاهی بسیار نزدیک است. تاریخ شفاهی «Oral history» یکی از شیوه‌های پژوهش در تاریخ است که به شرح و شناسایی وقایع، رویدادها و حوادث تاریخی براساس دیدگاه‌ها، شنیده‌ها و عملکرد شاهدان آن می‌پردازد.
تاریخ شفاهی حتی در صورت مکتوب شدن خصلتی گفتاری دارد، اما به آشکار شدن زوایای پنهان تاریخ و بازسازی دوباره آن منجر می شود. خاطره نویسی نکات مثبت و منفی در بر دارد، ولی باید با مطالب و منابع دیگر بررسی و تطبیق شود. هر چند در خاطرات نکاتی گفته می شود که در منابع دیگر یافت نمی شود. احساسات، ایدئولوژی و گرایش ها در خاطره نویسی تأثیر گذاشته و در خاطرات نکاتی است که نظر ما را جلب می کند و فضای اجتماعی و سیاسی را بازتاب می دهد. در خاطره نویسی احساسات و عواطف نوشته می شود. هر چند خاطرات ارزشمند است، اما نباید فراموش کرد خاطره نویسان «محو جمال خویش اند» و غالبا بیان حقیقت نمی کنند و در بهره گیری از خاطرات آنها باید نهایت دقت و صحت را به کار گرفت. خاطره نگاری و وقایع نگاری روزانه و تمایل به بازگویی واقعیت های شخصی، تجربه ای تازه در نشر تاریخ نگاری دوره قاجار بوده است. در ادب ﻓﺎرﺳی، ﺧﺎﻃﺮه ﻧﻮیﺴی ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﻣﺮوزی آن از اواﺳﻂ دوره ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻪ دﻟیﻞ رویﺎرویی ایﺮاﻧیﺎن ﺑﺎ ﻏﺮب و آﺷﻨﺎیی ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ادب اروﭘﺎییﻫﺎ ﺷکﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑویﮋه سیاستمداران از آن اﺳﺘﻘﺒﺎل کﺮدﻧﺪ. در دوره ﭘﻬﻠﻮی ﻧیﺰ ﺑیﺶ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ایﻦ گونه ادﺑی ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪ. ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮات ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻮد کﻪ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘیﻦ ﺑﺎر ﺳیﻒ اﷲ وﺣیﺪنیا دست به انتشار مجله تخصصی «ﺧﺎﻃﺮات» زد. در این شاخه از تاریخ نگاری، وقایع از منظر یک نفر روایت می شود. خاطرات سیاسی بیشتر معطوف به وقایع روزانه است. تاریخ نگار، وقایع را با شیوه عینی و از زاویه دید دانای کل و بیننده بی طرف می نویسد، در حالی که خاطره نگار آنچه را دیده روایت می کند. او در حقیقت فردی است در جلوی صحنه وقایع. اسلوب نوشتاری یک اثر تاریخی هم با خاطره نگاری فرق دارد. یک اثر تاریخی، اسلوبی حماسی دارد و بی طرفی در آن حاکم است و شاید ارتباط عاطفی کمتری با خواننده برقرار می کند در حالی که بین خاطره نگار و خواننده ارتباط عاطفی برقرار می شود، چون اثرش را بسیار احساسی می نویسد.1 با پیروزی جنبش مشروطیت و رواج نوگرایی، اولین نوشتارهای زنانه به شکل خاطره نویسی به دست ما رسیده است. از تفاوت های عمده خاطره نویسی زنان و مردان این است که زنان برخلاف مردان که بیشتر موضوعات سیاسی را مدنظر داشته اند، به موضوعات فرهنگی و اجتماعی پرداخته اند. نمونه های خاطره نویسی و بیان روایت فردی بیشتر در میان اشراف و طبقات بالای اجتماعی از دوره ناصری رواج یافت که از میان آنها می توان به خاطرات تاج السلطنه اشاره کرد. سال 1332 هجری قمری، تاج السلطنه دختر ناصرالدین شاه، خاطرات خود را در قالب «زندگینامه خودنوشت»، نگاشت. وی به یادگیری پیانو و ارگ پرداخت. زبان فرانسه و علوم جدید آموخت و ساعت هایی از اوقات خود را به خواندن رمان های فرنگی می گذراند. همچنین افکار انتقادی درخصوص سیاست های دولت، اوضاع اجتماعی، اخلاق اجتماعی و شیوه تربیت فرزند داشت. او خود را به دلیل اخلاق و اطلاعات از دیگر زنان دربار متمایز می دانست.2 مرحوم ایرج افشار در این که خاطرات حقیقتا نوشته تاج السلطنه باشد، تردید کرده است. او معتقد است به کار بردن کلمات ثقیل عربی با تحصیلات اندک تاج السلطنه بی تناسب است، تطابق نداشتن برخی تاریخ ها با واقعیت و وجود اشتباهاتی در القاب اشخاص در این کتاب، از دلایلی است که می تواند صحت انتساب خاطرات به تاج السلطنه را زیر سؤال ببرد.3 خاطرات از اهمیت یکسانی برخوردار نیست. برخی نویسندگان بدون اظهارنظرهای در خور تأمل، فقط به تشریح و توضیح وقایع پرداخته اند. پاره ای از خاطرات که پس از مرگ نگارنده آنها انتشار یافته، یا به دست ویراستاران ناوارد تحریف شده اند یا خویشان نویسنده مطالبی را که به نظرشان نامناسب بوده، از آنها حذف کرده اند. اﻧﺘﻘﺎدناﭘﺬیﺮی در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧیﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﻣی ﺷﻮد ﭘﺲ از ﺑﺎزﺧﻮاﻧی آن را ﺣﺬف کﻨﻨﺪ. بعضی از خاطرات ممکن است بی اهمیت جلوه کند، چون به ظاهر در آنها به شرح شکار و تفریح و دید و بازدیدهای روزمره اکتفا شده است، مانند: خاطرات معیرالممالک و بصیرالملک. برخی از این خاطرات به ظاهر حاوی مطالب پرمعنایی نیست. به عنوان مثال، نویسنده گاه تنها دیدارهای مکرر و بی اهمیت خود با دیگران را به میان آورده است، بی آن که به مطالب مورد گفت وگو اشاره کند. در مواردی، نویسنده از آن رو به نوشتن خاطرات پرداخته که باب روز بوده، اما تنها به آوردن جزئیات زندگی روزمره خود در آن اکتفا کرده است. گاه نویسنده خاطرات قادر به افشای مطالب و رویدادهایی نبوده یا خاطرات خود را با نیت غرض ورزی و دشمنی با دیگران نوشته است. ممکن است در طول زمان عوامل زیادی بر خاطرات و عقاید شخصی تأثیر بگذارد و شخص هنگام بیان خاطرات خود، بعضی موارد را کمرنگ تر و برخی را پررنگ تر جلوه دهد. گاهی وقایع به سبب اغراض خصوصی و هدف های سیاسی یا در نتیجه اشتباهات و استنباطات غلط نویسندگان با آنچه واقعا در زندگی و خاطرات آنان وجود داشته، اختلاف پیدا می کند. انتشار بعضی خاطرات از جمله؛ خاطرات سلیمان بهبودی؛ کارگزار دربار رضاشاه، خاطرات و تألمات دکتر مصدق و خاطرات علم و... از اطلاعات تاریخی آن زمان بی بهره نیست، اما با این حال نباید فراموش کرد این نوع تاریخ نگاری (خاطره نگاری) معمولا با تحریف وقایع و داوری های نادرست تاریخی نیز همراه بوده است. با تمام این اوصاف، بدون تردید مطالعه خاطرات خالی از لطف نیست. این خاطرات گوشه هایی از روابط شخصی و خانوادگی و اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هر کشور را روشن می کند. منابع: 1 ـ اشپولر و دیگران، تاریخ نگاری در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نشر گستره، 1380 * 2 ـ تاج السلطنه، خاطرات تاج السلطنه، تهران: نشر تاریخ ایران، 1378 * 3 ـ ایرج افشار، «رجوع به تاج السلطنه»، سایه سار مهربانی، تهران: کتاب سیامک، 1373. الهه باقری / جام جم
چهارشنبه 07 اسفند 1392 2:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها