واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۴ اسفند ۱۳۹۲ (۱۲:۰ب.ظ)
نگاهي به ابعاد ژئواکونوميک پروژه خط لوله گاز ترانس آناتولي (TANAP) گروه سياسي
خط لوله گاز ترانس آناتولي ( Trans Anatolian Natural Gas Pipeline )موسوم به تاناپ پروژه اي است که قرار است گاز منطقه شاه دنيز جمهوري آذربايجان را به ترکيه و از طريق اين کشور به اروپا انتقال دهد . ترکيه و جمهوري آذربايجان در تير 1391 و در جريان ديداررجب طيب اردوغان نخست وزير و الهام علي اف رييس جمهوري آذربايجان در ازمير ترکيه در اين خصوص به توافق رسيدند و توافقنامه اجرايي آن را به امضاء رساندند.
با راهاندازي طرح تاناپ كه نخستين بخش آن در سال 2018 ميلادي راهاندازي ميگردد، امكان صدور گاز ميدان شاه دنيز آذربايجان كه در 70 كيلومتري باكو و در عمق 700 متري آبهاي درياي خزر قرار دارد (و در مراحل بعدي گاز ميادين تركمنستان) به موازات خط لوله نابوكو كه كريدور مياني تأمين گاز مورد نياز مناطق مركزي اروپا محسوب ميشود و بدون مشاركت آذربايجان وتركيه طراحي گرديدهاست، مهيا خواهد شد.
ظرفيت سالانه انتقال گاز پيش بيني شده اين خط لوله هم اينك 6 ميليارد متر مكعب است كه در سه مرحله توسعه، اين عدد تا سال 2026 ميلادي در نهايت به 31 ميليارد متر مكعب خواهد رسيد. با عبور از درياي آدرياتيك، گاز درياي خز را به کشور ايتاليا خواهد رساند.
عمليات ساخت اين خط لوله ٥٦ اينچي که از آذربايجان به مرز گرجستان و ترکيه از آنجا به مرز ترکيه و يونان ادامه پيدا مي کند بنا به قرار داد ترکيه و جمهوري آذربايجان بعد از تکميل گزارش محيط زيستي آن از اواخر 2014 ميلادي آغاز خواهد شد. طبق برنامه پيش بيني مي شود که عمليات احداث خط لوله تاناپ بين سالهاي ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به پايان برسد . در مرحله اول، ظرفيت انتقال اين خط لوله ۱۶ ميليارد متر مکعب در سال خواهد بود. البته در مرحله نخست ۱۰ ميليارد متر مکعب از ۱۶ ميليارد متر مکعب گاز انتقالي از طريق اين خط لوله براي انتقال به اروپا در نظر گرفته شده و ۶ ميليارد متر مکعب باقيمانده نيز صرف تامين نياز داخلي ترکيه خواهد شد و در سال ۲۰۲۳ به ۲۳ ميليارد و در سال ۲۰۲۶ به ۳۱ ميليارد مترمکعب افزايش خواهد يافت.
هزينه احداث اين خط لوله بين پنج تا شش ميليارد دلار پيش بيني مي شود و اجراي آن نيز همانطور که اشاره شده است 5 سال طول خواهد کشيد . در حال حاضر سهم شرکت دولتي نفت آذربايجان در اين طرح ۸۰ درصد و سهم ترکيه ۲۰ درصد است، ولي جمهوري آذربايجان قصد دارد ۲۹ درصد از سهام خود در اين طرح را به شرکتهاي بي پي، استات اويل و توتال واگذار نمايد. شرکت دولتي سوکار جمهوري آذربايجان مجري اين پروژه است و شرکت دولتي خطوط لوله نفت و گاز ترکيه (بوتاش) و شرکت سهامي نفت ترکيه (تي.پي.آ.او) شرکاي سوکار در اجراي اين طرح خواهند بود.
مقامات آنکارا اعلام کردهاند که اين طرح ممکن است در نهايت به طرح خط لوله گاز «نابوکو» که از سوي اتحاديه اروپا لابي ميشود، بپيوندد. بدين ترتيب اين طرح دوجانبه بين آذربايجان و ترکيه هم در راستاي کاهش وابستگي گاز اروپا به روسيه تحقق پيدا خواهد کرد . رونق عبدلايف رئيس شرکت سوکار هفته گذشته تاکيد کرد شرکتهاي خارجي مثل بريتيش پتروليوم، استات اويل نروژ و توتال فرانسه آمادگي خود را براي مشارکت در اين پروژه اعلام کرده اند.
آغاز اجراي عمليات ساخت پروژه خط لوله 2400 مايلي ترانس آناتولي (تاناپ) را كه توافقنامه اجراي آن توسط رجب طيب اردوغان نخست وزير ترکيه و الهام علي اف رئيس جمهور آذربايجان در 6 تيرماه1391 ، به امضا رسيد، ميتوان اولين دستاورد واقعي طرح ايجاد كريدور جنوبي انتقال گاز درياي كاسپين به منطقه يورو دانست كه در كنار چند طرح ديگر، با حمايت اتحاديه اروپا و در جهت کاهش نفوذ روسيه در بازار تجارت گاز اروپا، اجرا خواهد شد.
تاکنون پروژههاي خط لوله مختلفي براي انتقال گاز درياي كاسپين به اروپا در نظر گرفتهاست، كه پروژه خط لوله ترانس آدرياتيک (تاپ)، نابوکو، خط لوله جنوب شرق اروپا (اس.اي.اي. پي) و اينترکانکتر ترکيه-يونان-ايتاليا (آي.تي.جي.آي، مهمترين طرحهاي در دست مطالعه و طراحي محسوب ميشوند.
خط لوله تاناپ كه عمليات ساخت بخش غربي آن از مرز مشترك تركيه و گرجستان آغاز ميشود و تا مرز مشترك تركيه و اتحاديه اروپا، امتداد خواهد يافت، در واقع جايگزين طرح پيشين نابوكو در خاك تركيه خواهد شد. هدف نهايي اين طرح تأمين گاز مصرفكنندگان اروپايي از طريق گاز توليدي از ميدان شاه دنيز آذربايجان با يک تريليون و 200 ميليارد متر مکعب ذخيره گاز بهعنوان ميدان اصلي تأمين كننده گاز اين خط لوله است. پيشبيني ميشود كه اين ميدان تا 21 سال آينده، توانايي تأمين گاز اروپا را دارا باشد.
تاكنون تعيين مسير اجراي خط لوله 56 اينچي تاناپ در خاك اروپا و همچنين تركيب كنسرسيوم شركاي آن با افت و خيزها و تغييرات زيادي همراه بودهاست. از زمان عقد قرارداد احداث اين خط لوله بين تركيه و آذربايجان ، بسياري از كشورهاي اروپايي بهدنبال فعال نمودن ديپلماسي انرژي خود براي سهم خواهي از طرح تاناپ بوده اند .
در پابان بايد به اين نکته نيز اشاره کرد که آذربايجان و ترکيه به شدت درحال لابي کردن براي اقناع مقامات آمريکايي در خصوص اهميت استراتژيک اين خط لوله هستند. بطور کلي اين پروژه مي تواند از وابستگي اروپا به گاز روسيه بکاهد . از طرف ديگر حمايت آمريکايي ها از اين پروژه براي آذربايجاني ها اهميت راهبردي خاصي دارد به اين معنا که با راه اندازي اين خط لوله آذربايجان براي صادرات گاز خود به اروپا از وابستگي اش به روسيه کاسته خواهد شد .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 79]