محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853591912
4/ایران گشت/اصفهان آب‌انبارها گواهان زنده تاریخ حیات در دیار زنده‌رود
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: 4/ایران گشت/اصفهان
آب‌انبارها گواهان زنده تاریخ حیات در دیار زنده‌رود
آب‌انبارهایی که به دل تاریخ پیوستند تا گواهان زنده‌ای بر وجود آب در شهر اصفهان باشند از آب‌انبارهای تخت فولاد گرفته تا نایین و اردستان که همگی منبعی برای ذخیره آب بودند.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، آب انباری که با صدها پله، عطش رسیدن به آب را دو چندان می‌کند اما با ورود به دالان، ابتدا خنکای هوا، گرمای جسمت را می‌گیرد و با رسیدن به پایاب، نوشیدن چند جرعه از آب خنک آب انبار که کولر طبیعی بادگیر آن را خنکای مطبوعی بخشیده است، عطشت را فرو می‌نشاند. در همین شهر و دیار بسیار بوده و هست. آب انبارها، آن روزها عطش مردم به آب را فرو می‌نشاندند و امروز میراثی گران‌بها از رنج آبا و اجدادی را برای ما به یادگار گذاشته‌اند. اهمیت آب‌انبار در گذشته به حدی بود که بسیاری از خیران اقدام به وقف آب‌انبار می‌کردند اما این آب‌انبارهای موقوفه اکنون به دلیل بی‌نیازی مردم به کاربری آنها، به حال خود رها شده‌اند و به تدریج رو به تخریب می‌روند. یک پژوهشگر بناهای تاریخی در مورد ساخت آب انبارها تصریح کرد: آب انبارها اماکنی هستند که در سراسر راه‌های ایران و در شهرهای مختلف این سرزمین برای تامین آب آشامیدنی ساخته می‌شدند، و هنوز بقایای آب انبارهایی از قرن 6 و هفتم هجری قمری در کشور به جای مانده است. حمید توسلی با بیان اینکه آب انبارها در بافت شهرها به ویژه در شهرهای حاشیه کویر و مناطق کم آب ایران مثل جنوب اصفهان بنا می‌شده است، افزود: تکامل معماری آب انبارها در اصفهان در دوران پس از اسلام بسیار چشمگیر بوده به طوری که برخی از آنها شیوه ساختمان و بعد هنری منحصر به فردی را دارا هستند. وی تاکید کرد: بیشتر آب انبارها در شهر اصفهان به جز چند نمونه مربوط به سده‌های 10 و 11 هجری قمری و سده‌های پس از آن است. این پژوهشگر ادامه داد: آب انبارها را در این دوران می‌توان بر اساس مخازن نگهداری آب شکل، طرز ساختمان مخزن از یکدیگر متمایز کرد، به غیر از اینکه از نظر گونه‌شناسی و سبک‌شناسی به سه گروه آب انبارهای خصوصی، عمومی و میان راهی تقسیم می‌شوند. وی تاکید کرد: آب انبارهای موجود در اصفهان بیشتر مربوط به آب انبارهای عمومی است که افراد خیرخواهی این ساختمان‌ها را احداث کرده و وقف عموم کرده‌اند. از جمله این گونه از آب انبارها می‌توان به آب انبارهای موجود در تخت فولاد اشاره کرد که دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند و وظیفه اصلی آنها تأمین آب آشامیدنی در این گورستان بوده است.
آب انبار لسان‌الارض آب انبار لسان‌الارض از جمله مهمترین آب انبارهای موجود در تخت فولاد است که در بخش غربی مسجد بزرگ قرار دارد. این بنا که دارای مخزن و گنبد بزرگی است از ضلع غربی ( از سمت مسجد) نیز به داخل راه دارد. این آب انبار که طبق نظر کارشناسان همزمان با بنای مسجد احداث شده است از آب نهرهای جوی سیاه و هزار جریب و چاه سیلو تغذیه می‌کرده و امروز به دلیل خشک شدن کاربری آن تغییر کرده و به محل زورخانه تبدیل شده است. آب انبار مصلی آب انبار مصلی که در سال 1299 هجری قمری توسط رحیم‌خان بیگلر‌بیگی که یکی از مستوفیان دربار ظ السلطان بوده است با همت برادرش احداث گردید. این آب انبار بسیار بزرگ و عمیق بنا شده و دارای گنبدی آجری است که اطراف آن بادگیرهایی تعبیه شده تا آب را خنک نگهداری کند. این آب انبار دارای سر در کوچک و مخزن آب بسیار عظیم و عمیق است و همزمان با احداث مسجد مصلی در سال 1305 هجری قمری توسط محمدتقی نقشینه، تاجر معروف اصفهان مرمت شده است. بر روی دیوار شرقی این آب انبار کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر حاوی اشعاری به خط نستعلیق نصب شده است. سر در این بنا به کلی از بین رفته و اکنون از این منبع بزرگ به عنوان مرکز تفریحی علمی به نام آسمان نما استفاده می‌شود. آب انبار رکنالملک آب انبار کوچک مسجد رکنالملک که در ضلع غربی مسجد رکن الملک قرار گرفته است دیگر آب انباری است که در تخت فولاد واقع است. بر در و دیوار این بنا کتیبه‌ای از سنگ مرمر نصب شده که اشعاری به خط نستعلیق بر آن نقش بسته شده است. آب انبار کازرونی یکی از خوش نقش و زیباترین آب انبارهای موجود در این مجموعه آب انبار کازرونی نام دارد. این آب انبار با کاشی‌کاری‌های زیبا روبروی تکیه کازرونی واقع شده و در سال 1340 هجری قمری همزمان با احداث تکیه کازرونی بنا شده است. این آب انبار شامل سردر و پاشیر با تزئینات کاشیکاری و یک مخزن بزرگ هشت ضلعی است. این بنا شامل چهار بادگیر است که بر فراز مخزن احداث شده است و وظیفه خنک کردن آب درون مخزن را بر عهده دارند. نمای بیرونی این بادگیرها با تزئینات معقل زیبائی تزئین شده که بر فراز هر کدام از آنها گنبدهای کوچک کاشیکاری شده شکیلی قرار دارد. گرداگرد این گنبد‌ها کتیبه‌ای به خط کوفی بنایی به چشم می‌خورد که سوره نصر در چهار قسمت بر آنها نقش بسته است. بر سر در ورودی آب انبار نیز کتیبه‌ای به خط کوفی بنایی " بسم الله الرحمن الرحیم " به رنگ زرد و بر زمینه فیروزه‌ای نگاشته شده است و اطراف ورودی پاشیر با کاشیکاری های زیبایی تزئین شده است . اشعاری نیز به خط نستعلیق و به رنگ لاجوردی در زمینه سفید برروی کتیبه‌ای در اطراف قوس سر در نصب شده است.
آب انبار سمائیان در کنار تکیه میرزا ابوالمعالی کلباسی که به تکیه ملک می‌رود، آب انبار سمائیان قرار گرفته است. این آب‌انبار در سال 1360 هجری قمری توسط مرحوم حاج ملاحسین بزاز معروف به سمائیان از تجار و بازرگانان متدین اصفهان احداث شده است. علاوه بر بنای آب انبارهای یاد شده ، بناهایی نیز با همین سبک و سیاق وجود داشته‌اند که مربوط به بخش دوم بناهای تخت فولاد یعنی بناهایی است که به دلیل طرح‌های عمرانی تخریب شده‌اند. آب انبار تکیه‌ریزی آب انبار تکیه آقا مجلس که در جنوب در ورودی تکیه سید ابوجعفر مشهور به آقا مجلس و به فاصله کمی از آن قرار داشته از جمله این آب انبارهاست که فاصله بسیار اندکی نیز تا تکیه شیخ مرتضی ریزی داشته است. به همین جهت برخی از مورخین از این بنا به آب انبار تکیه ریزی نیز یاد کرده اند. مصلح الدین مهدوی قدمت این آب انبار را متعلق به قرن دهم هجری قمری می‌داند که توسط آقا مجلس خادم الشریعه مرمت شده است. آب مورد نیاز این آب انبار از نهر جوی سیاه تأمین می شده اما در زمان حکومت ظل السلطان و به فرمان او جریان آب این نهر منحرف و نهر خشک می‌شود. در سال‌های بعد نیز به هنگام احداث خیابان سعادت آباد این بنا به کلی ویران می‌شود. آب انبار بابا رکن‌الدین آب انبار تکیه بابا رکن‌الدین که در نزدیکی تکیه بابا رکن الدین و بقعه مادر شاهزاده قرار داشته است، در دوره صفویه احداث گردیده. این مکان ، علاوه بر اینکه آب شرب زائران این تکایا را تأمین می‌نموده، آب آشامیدنی و مورد نیاز کاروانیان را نیز تأمین می‌کرده است. آب مورد نیاز این آب انبار از نهر هزار جریب سرچشمه می‌گرفته است که به دلیل توسعه خیابان، تخریب شده و به طور کلی از بین رفته است. آب انبار چهار سوقی در قسمت جنوب شرق تکیه چهارسوقی آب انباری با همین نام قرار داشته و همزمان با بنای تکیه و مسجد احداث شده است و بخشی از آب شرب زائران محل را تأمین می‌کرده است. در حال حاضر از این آب انبار اثری باقی نمانده است. آب انبار شهشهانی قدیمی‌ترین آب انبار موجود در مجموعه تخت فولاد به تعبیری مربوط به تکیه شهشهانی بوده و در نزدیکی تکیه شهشهانی قرار داشته که شامل چاه‌های عمیقی با چندین پله بوده است. این آب انبار مربوط به اوایل پیدایش تخت فولاد بوده که متأسفانه از بین رفته است. به گزارش فارس، آب انبارهای بسیاری در دیگر استان‌های اصفهان نیز موجود بوده که به تعدادی از آنها اشاره می‌شود. آب انبار محرم اسرار که در شهر تودشک از توابع بخش کوهپایه استان اصفهان است، در تودشک فقط یک آب انبار عمومی وجود دارد که آن هم در مرکز شهر کنار مقبره پیشوای دینی بنام سید محمود واقع شده است. بر اساس کتیبه‌ای که بر روی بادگیر سمت شرقی مخزن نصب شده است، زمان ساخت بادگیر آب انبار به سال 1365 مربوط می‌شود اما به گفته اهالی بنای خود آب انبار در حدود سال‌های 1360 با مشارکت مردم در ساخت و با هزینه و نظارت حاج آخوندی و معصوم خانی بانی ساخت آب انبارهای نائین ساخته شده است. این آب انبار که تنها آب انبار موجود در محله تودشک است، همچنان فعال و آب مخزن آن از قنات حیدر آباد که آب شیرینی دارد تامین می‌شود.
این آب انبار دارای یک مخزن استوانه‌ای به قطر 8 و عمق 9 متر از سطح کوچه است دو بادگیر چهار طرفه با شکل‌های یکسان هوای داخل مخزن را تهویه می‌کنند. پوشش آب انبار گنبدی مانند است که مجموعه این سقف و دو بادگیر در سطحی بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است. آب انبار حاجی‌حسن آب انبار حاجی حسن واقع شده است در محله محال مقابل مسجد جامع و آن را حاجی حسن اردستانی (ظاهراً معاصر با حکیم‌الملک بوده است )بناء نموده است. 14 قفیز باغ و 6 سرجه آب موقوفه آن قرار داده است که در زمان حاضر در تصرف و متولی آن میرزا مهدی وفائی‌نژاد است. آب انبار مقابل امام‌زاده اسماعیل آب انبار مزبور واقع است در محله محال مقابل امام‌زاده اسماعیل بانی آن نخست غیر معلوم ولیکن حاجی معتمد‌الحرام نیسیانی که در شعله مربوطه باعیان و اشراف ذکر خواهد گردید آب انبار نامبرده را تعمیر و یک منبع هم اضافه کرده و موقوفه هم دارد. آب انبار میدان پیر مرتضی این آب انبار واقع است در محله فهره در میدان پیر مرتضی علی و بانی آن غیر معلوم و موقوفه‌ای هم ندارد.
آب انبار مسجد خاکی آب انبار مسجد خاکی جزو محله فهره است که در سال 1332 به اهتمام مرحوم ملا غلام علی اردستانی بانی مسجد خاکی و کمک مادی مومنین محل مزبور ساخته شده است. آب انبار درب آسیا آب انبار درب آسیا آب انبار کوچکی است واقع در درب آسیا محله باب الرحی و بانی آن غیر معلوم و موقوفه هم ندارد. آب انبار حاجی معدل السلطان آب انبار مزبور در محله رامیان مقابل مسجد خسرو ( معروف به مسجد حاجی ملا عبد العظیم )واقع گردیده و بانی آن حاجی معدل السلطان (محمد مهدی بن محمد صادق محالی ) اردستانی است. آب انبار دشت این آب انبار نیز در دشت محله رامیان است اما بانی آن غیر معلوم و موقوفه هم ندارد. آب انبار حاجی میر رحیم آب انبار حاجی میر رحیم از بنا های حاجی میر رحیم اردستانی یکی از مهمترین تیره های سادات منسوب به سید روح الله اردستانی جد امیر محمد مهدی حکیم الملک معروف است وموقوفه هم ندارد. آب انبار میدان بازار آب انباری است در محله کبودان بسیار قدیمی و بانی آن غیر معلوم موقوفه هم ندارد. آب انبار ملایعقوب این آب انبار واقع است در محله کبودان در نزدیکی مسجد کبودان که آن را ملا یعقوب اردستانی جد اعلای جعفر جلالی بنا کرده است.تاریخ ساختمان این آب انبار مقارن اوایل سلطنت فتحعلی شاه قاجار بوده است. آب انبارهای شهر نایین در شهرستان نایین بیش از 130آب انبار وجود دارد که چیزی حدود 80درصد آن به ویژه در فصل تابستان فعال است و به نوعی می‌توان گفت که نایین شهر آب انبارهاست. یکی از آب انبارها قدیمی شهر نایین، آب انبار کوزه گرخانه واقع در بافت سنتی و در محله کوزه گرخانه نایین است که این آب انبار، متعلق به دوره قاجار بوده و در سال 1383 به شماره 11559 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. آب انبارهای حاج سید محمد علی خان یا دوقلوی نایین، دوقلوی محمدیه و نوآباد از دیگر آب انبارها هستند.
آب انبار قورتان روستای قورتان از توابع بخش بن رود شهرستان اصفهان، روبه روی ارگ قورتان در مقابل ضلع جنوبی، آن طرف زنده رود آب انباری قدیمی و سنتی وجود دارد که از نظر معماری بسیار با ارزش است و قسمتی از سقف و جاهای دیگر آن تخریب شده که به همت میراث فرهنگی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. به نظر می رسد این بنا همانند قلعه قورتان مربوط به اوایل ورود اسلام به ایران (دوره بنى امیه )است.این بنا دارای بادگیر های دیدنی و ستون های بسیار استوار در درون خود است. آب انبار بلان این بنا مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان اصفهان، بخش بن رود، دهستان گاوخونی، روستای بلان، سمت جنوبی پل بلان واقع شده و این اثر در تاریخ 22 آبان 1386 با شمارهٔ ثبت 20005 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آب انبار رجان مربوط به دوره پهلوی است و در شهرستان اصفهان، بخش کوهپایه، روستای رجان واقع شده و این اثر در تاریخ 19 مرداد 1384 با شماره ثبت 12958 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آب انبار محله بالا (قهی) این بنا مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان اصفهان، بخش جلگه، روستای قهی واقع شده و این اثر در تاریخ 24 اسفند 1383 با شماره ثبت 11539 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این سازه‌های به جا مانده از اعصار و قرون متمادی، امروزه تنها یادگاری از تهیه آب آشامیدنی مردم همراه با رنج و مشقت است اگر در آن زمان آبی موجود بوده که دغدغه ذخیره آن را داشتند اکنون دیگر در اصفهان آبی نیست که به فکر ذخیره آن باشیم؛ پس باید تلاش کنیم تا این آثار را به یادگار نگه داریم. ------------------------- گزارش از مریم ایروانی ------------------------- انتهای پیام/63007/ل40
92/11/30 - 16:01
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]
-
گوناگون
پربازدیدترینها