واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
تحلیلی بر نشست سه جانبه ترکیه، افغانستان و پاکستان تهران- ایرنا- نمایندگان آنکارا، اسلام آباد و کابل بیست و چهارم و بیست و پنجم بهمن، هشتمین دور مذاکرات سه جانبه زیر عنوان ˈصلح پایدار در افغانستانˈ را در آنکارا برگزار کردند.
ˈرجب طیب اردوغانˈ نخست وزیر ترکیه، پنجشنبه و جمعه گذشته، میزبان مقام های عالی از کشورهای افغانستان و پاکستان بود. وی به همراه ˈحامد کرزیˈ رییس جمهوری افغانستان و ˈنواز شریفˈ نخست وزیر پاکستان، هشتمین دور مذاکرات سه جانبه در مورد تحولات افغانستان را برگزار کردند. اولین نشست سه کشور در سال 2007 میلادی و آخرین آن در سال 2012 در آنکارا برگزار شد.
به ظاهر ترکیه یک بازیگر حاشیه ای و کم نفوذ در افغانستان است اما واقعیت آن است که نقش حقیقی این کشور بیش از نقش ذهنی و ساخته شده است.
ترکیه از یک سو خواستار افزایش نقش خود در افغانستان است و از سویی با موانع جدی روبرو است. حضور نظامی ترکیه در افغانستان در چارچوب ناتو از انگیزه های اصلی آنکارا برای توجه به افغانستان است اما در مقابل بازی سیاسی امریکا، روسیه، ناتو، کشورهای عربی و همچنین کشورهای همسایه افغانستان، عرصه را برای ترکیه تنگ کرده است.
ایفای نقش ایجاد صلح (Peace Building) به افزایش اعتبار کشورها منجر خواهد شد و اکنون افغانستان کشوری است که به لحاظ شرایط داخلی و تاثیرات منطقه ای و بین المللی خود می تواند سبب افزایش اعتبار دیگر کشورهایی گردد که در ایجاد صلح در افغانستان نقش ایفا خواهند کرد.
موانعی که در برابر فعالیت و نقش آفرینی ترکیه در افغانستان وجود دارد سبب شده آنکارا از نقش سیاسی پاکستان برای ورود به عرصه افغانستان وام بگیرد؛ این اولین دلیل برای وارد کردن پاکستان در مذاکرات ترکیه و افغانستان است. دلیل دوم آنست که صرف انجام مذاکره، باعث افزایش اعتبار برای ترکیه نخواهد بود بلکه آنچه به وسیله دیگر واحدهای سیاسی زیر ذره بین است نتایج اقدام ترکیه است از اینرو آنکارا برای رسیدن به نتیجه می داند که بازیگری پرنفوذتر از پاکستان وجود ندارد، لذا سعی می کند از روابط سیاسی که با اسلام آباد دارد برای رسیدن به نتیجه استفاده نماید.
ابتکار نشست های سه جانبه در مورد افغانستان متعلق به امریکا و نمایندگان ویژه و پیشین آن کشور در افغانستان است. بنابراین این گونه نشست ها موازی با نشست های امریکا، افغانستان و پاکستان ایجاد شده است.
در برابر استدلال های ترکیه برای وارد کردن پاکستان به مذاکرات، برای پاکستان هم توجیه های لازم برای ورود به این مذاکرات وجود دارد. به عبارتی دولت اسلام آباد مشتاق ورود به این گونه نشست ها است؛ زیرا: 1- همان اعتباری که دیگر دولت ها می خواهند از مشارکت در صلح افغانستان بدست آورند برای پاکستان نیز مدنظر است. 2- پاکستان در این گونه نشست ها می تواند در جریان تصمیمات آینده که قرار است در خصوص افغانستان اجرایی شود، قرار گیرد.
آنطور که در رسانه ها اعلام شده است، موضوع های مطرح شده در این نشست سه جانبه عبارتند از صلح و بازگشایی دفتر سیاسی طالبان در عربستان. موضوع صلح یک بحث عادی و به عبارتی قدیمی در لا به لای مسائل افغانستان است اما به نظر می رسد که در مورد دفتر سیاسی طالبان رنگ و بوی جدیدی در حال شکل گیری است. طرح تاسیس دفتر سیاسی طالبان در عربستان، نشانه احتمالی، برای اجرا شدن است. در این مورد شاید پاکستان حامی اصلی این طرح باشد؛ زیرا در چند روز گذشته رفت و آمدهای سیاسی بین اسلام آباد و ریاض شاهد یک تراکم جدی است. بیست و ششم تا بیست و هشتم بهمن (15 تا 17 فوریه) اسلام آباد میزبان ˈسلمان بن عبدالعزیزˈ ولیعهد عربستان خواهد بود. خرید تسلیحات نظامی از پاکستان مهمترین محور سفر سلمان به اسلام آباد عنوان شده است. ˈسعود الفیصلˈ وزیر امور خارجه عربستان، نیز ماه گذشته به پاکستان سفر کرد اما محتوای سفر وی خبری نشد.
گمانه زنی ها از این موضوع حکایت دارد که یکی از مباحث اصلی در این سفر بحث صلح و مذاکره با طالبان در افغانستان و پاکستان است. همچنین در یک سفر از پیش طراحی شده قرار بود وزیر کشور عربستان به اسلام آباد سفر کند اما به دلیل بدی اوضاع سوریه سفر خود به این کشور را لغو کرد.
بی تردید در این رفت و آمدها چینش مکانی دفتر طالبان موضوع جدی برای عربستان است و اسلام آباد به دلیل تبادلات سیاسی که با ریاض دارد، احتمالا از نقش ریاض در تاسیس دفتر طالبان حمایت خواهد کرد ولی مانع این موضوع ترکیه است؛ زیرا این کشور خواهان ایفای چنین نقشی بوده و پیشنهاد تاسیس دفتر طالبان را پیش از این مطرح کرده بود.
در این مذاکرات نقش کرزی با وجود آنکه وی به پایان دوره ریاست جمهوری خود نزدیک می شود بیش از طرف های دیگر مذاکره است؛ زیرا اکنون نماینده افغانستان به یکی از افراد مرتبط با طالبان تبدیل شده است. این امر می تواند تعیین کنندگی کرزی را بیش از نظرات نواز شریف و اردوغان تقویت کند.
از سوی دیگر دولت افغانستان 65 نیروی طالبان را از زندانهای این کشور آزاد کرده که سبب اعتراض نیروهای امریکایی شده است. زیرا از نظر آنها، این دسته از نیروهای طالب دوباره به عرصه جنگ باز خواهند گشت. شاید این اقدام دولت افغانستان بخشی از نتیجه مذاکرات کرزی و طالبان باشد. در مقابل طالبان هم بحث گفت وگو با دولت کرزی را مطرح کرده است. این کار به وسیه ˈآغا جان معتصمˈ از رهبران طالبان، اعلام شده است که بیانگر رضایت مندی طالب ها از مذاکره با کرزی است. گفته می شود که این تصمیم نتیجه اجماع شکل گرفته در بین اعضای طالبان در دوبی است.
به هر حال ترکیه باید در نقشی که در حال ایفا کردن است ملاحظات و مقتضیات جدید را در نظر داشته باشد. آنکارا نقشی را که به افزایش نفوذ عربستان منجر شود، نقش مفیدی برای خود نمی داند. از سوی دیگر سایر قدرت ها و بازیگران هم راضی به حاشیه ای شدن در ماجرای افغانستان نیستند به عبارت دیگر تکثر بازیگران در افغانستان اجازه انجام یک بازی آسان، کم هزینه و مطلوب را نمی دهد.
گروه تحقیق و تفسیر خبر
تحقیق**م.پ**1358
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
27/11/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]