تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834106882
مزایا و معایب پیش روی پرداخت یارانهی کالایی بررسی امکان‌سنجی پرداخت یارانهی کالایی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: مزایا و معایب پیش روی پرداخت یارانهی کالایی
بررسی امکان‌سنجی پرداخت یارانهی کالایی
ارائه‌ی سبد کالایی به مردم اگرچه سبب افزایش قدرت خرید آن‌ها می‌شود، در شرایطی که از آن به عنوان یک راه‌حل موقت و کوتاه‌مدت استفاده شود، قابل قبول خواهد بود؛ اما در بلندمدت مشکلات سال‌های ابتدای انقلاب و سیستم کوپنی را ایجاد خواهد کرد.
با تصویب دولت قرار است دو سبد کالایی تا پایان سال در ماه‌های بهمن و اسفند توزیع شود که هدف آن، کمک به اقشار کم‌درآمد عنوان شده است. این سبد شامل یک کیلو و 800 گرم روغن نباتی، 10 کیلوگرم برنج، چهار کیلوگرم مرغ، 800 گرم پنیر و یک کیلو و 800 گرم تخم‌مرغ است که به شاغلان و بازنشستگان دولت و نیروهای مسلح، کارگران، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و هنرمندان، دانشجویان متأهل، طلاب، سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته‌ی امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی تحویل می‌شود. برخی زمزمه‌ها حاکی از آن است که دولت در ادامه‌ی اجرای هدفمندی یارانه‌ها، گزینه‌ی پرداخت غیرنقدی را مدنظر دارد و این طرح محدود به دو ماه پایانی امسال نخواهد بود. گذشته از کیفیت و چگونگی اجرای این طرح، مزایا و معایبی پیش روی این شیوه‌ی پرداخت یارانه در اقتصاد بخش عمومی مطرح است که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت. همچنین بررسی تجربه‌ی برخی کشورها در پرداخت یارانهی کالایی نیز مدنظر خواهد بود. مقدمه یارانه را هرگونه پرداخت بلاعوض از سوی دولت گویند که به تولیدکنندگان یا مصرف‌کنندگان از محل خزانه‌ی دولت و هر آنچه می‌تواند به خزانه‌ی دولت واریز گردد، تعلق میگیرد. یارانه انواع مختلف دارد که می‌توان به یارانهی تولیدی، وارداتی، صادراتی، پنهان، مصرفی و یارانهی هدفمند یا غیرهدفمند اشاره کرد. مطالعه‌ی کشورهای مختلف نشان می‌دهد که پرداخت یارانه در کشورهای مختلف، به چهار شیوه‌ی یارانهی نقدی، یارانهی کالایی، یارانهی قیمتی و یارانهی کالابرگی (بن کالا یا کوپنی) صورت میگیرد. پیشینه‌ی پرداخت یارانهی کالایی توزیع کالای یارانه‌ای یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های مبارزه با فقر است. سابقه‌ی چنین شیوه‌ای به سال 1924 در کشور شیلی برمی‌گردد. در این کشور، مراکز خاصی وجود داشتند که بسته‌های غذایی را در اختیار زنان باردار یا زنان و کودکان در معرض خطرات خاص می‌گذاشتند و یا از کودکان دچار سوءتغذیه حمایت می-کردند. هدف از پرداخت یارانهی کالایی، اطمینان از دسترسی خانوار فقیر به حداقل نیاز مصرفی است که این شیوه اغلب در کشورهای در حال توسعه تجربه شده است. از جمله شیوه‌های معمول توزیع کالاهای یارانه‌ای، «یارانه در مدارس» است. این شیوه اغلب در کشورهای منطقه‌ی آمریکای لاتین و کارائیب اجرا شده است. این شکل خاص از پرداخت یارانهی کالایی، مقبولیت سیاسی خوبی دارد و در عمل نیز نسبت به سایر موارد پرداخت یارانهی کالایی موفق‌تر بوده است (حسینی و مالکی، 1384: 21 و 22). مزایای یارانهی کالایی اقتصاددانان مزایایی را برای یارانهی کالایی نسبت به یارانهی نقدی برمی‌شمرند. مهم‌ترین این موارد عبارت‌اند از: 1. ارائه‌ی سبد کالا از سوی دولت سبب افزایش عرضه‌ی کل می‌شود و در مقابل ثبات تقاضا، موجب کاهش تورم می‌شود. معمولاً در ایام پایانی سال، تقاضا برای خرید کالا افزایش می‌یابد و دولت قصد دارد از طریق توزیع دولتی این کالاها، فشار تقاضا را کاهش دهد تا بازار با افزایش قیمت مواجه نشود. طرفداران شیوه‌ی پرداخت یارانه ی کالا بر این باورند که توزیع کالای یارانه‌ای اثر مثبت بیشتری نسبت به یارانه‌های نقدی دارد؛ زیرا که میل نهایی به مصرف یارانه‌های کالایی از یارانه‌های نقدی بیشتر است و به همین دلیل، احتمال رفع کمبود یک ماده‌ی غذایی با برقراری این شیوه‌ی پرداخت بیشتر است. 2. با توجه به اینکه برخی بازارها نمود عینی شکست بازار (Market Failure) محسوب می‌شوند، دخالت دولت در این بازارها امری ضروری است. پرداخت سبد کالایی می‌تواند یکی از این راهکارها باشد تا ضمن تأمین بخشی از نیازهای خانوارهای نیازمند، دولت به صورت مستقیم در بازار دخالت نکرده باشد. 3. طرفداران این شیوه‌ی پرداخت یارانه بر این باورند که توزیع کالای یارانه‌ای اثر مثبت بیشتری نسبت به یارانه‌های نقدی دارد، زیرا میل نهایی به مصرف یارانه‌های کالایی از یارانه‌های نقدی بیشتر است و به همین دلیل، احتمال رفع کمبود یک ماده‌ی غذایی با برقراری این شیوه‌ی پرداخت، بیشتر است. به عبارت بهتر، پرداخت یارانه به صورت کالایی، این مزیت را دارد که دولت با عرضه‌ی کالاهای مشخص‌شده می‌تواند اطمینان حاصل نماید که خانوارهای نیازمند، به مقدار معینی از غذا یا سایر کالاهای ضروری دسترسی دارند. در حالی که در پرداخت نقدی دولت نمی‌تواند راه‌های هزینه‌کرد یارانه را کنترل کند و چه بسا یارانهی مذکور صرف موارد غیرضروری خانوار شود. 4. اگر منبع تأمین کالاهای یارانه‌ای تولید داخلی باشد، با این شیوه‌ی پرداخت یارانه، دولت می‌تواند حمایت‌های خود را معطوف به تولید کالاهای غذایی نموده و از بخش‌های کشاورزی و صنایع غذایی در کشور حمایت نماید. معایب یارانهی کالایی شیوه‌ی پرداخت کالایی یارانه، معایبی نیز دارد که برخی از این موارد عبارت‌اند از: 1. در حالت عادی، مصرف‌کننده با توجه به قیمت‌ها و سایر محدودیت‌ها، تصمیم به خرید کالاهای مورد نظر خود میگیرد که بهینه‌ترین حالت ممکن با شرایط اوست. اگر دولت اقدام به پرداخت کالایی نماید، کالای خاصی با کیفیت ثابتی به وی تحمیل می‌شود. این تحمیل ممکن است در موارد بسیاری رضایت مصرف‌کننده را جلب ننماید و باعث هرز رفتن بخش عمده‌ای از کالاهای توزیع‌شده شود. 2. تجربه‌ی پرداخت یارانهی کالایی در دهه‌ی 1360 به خوبی بیانگر آن است که در صورت پرداخت این نوع یارانه در بلندمدت، شغل‌های نامطلوبی در این ارتباط ایجاد می‌شود و بازار سیاه کالاهای یارانه‌ای شکل میگیرد. در برخی از موارد، توزیع‌کنندگان قسمت اندکی از کالاها را به همان قیمت تعیین‌‌شده در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند و بیشتر آن را در بازار آزاد به چند برابر قیمت می‌فروشند و باعث ایجاد نوعی فساد در جامعه می‌شوند. در این صورت، هدف اصلی از پرداخت یارانه مخدوش شده و به عبارت بهتر، یارانه عملاً به ضد خود تبدیل می‌شود. 3. توزیع کالای یارانه‌ای نسبت به یارانهی نقدی هزینه‌برتر است. از این رو، منتقدین پرداخت یارانهی کالایی معتقدند تنها زمانی پرداخت یارانهی کالایی به‌صرفه است که اثر مثبت یارانهی کالایی بر افزایش سطح مصرف خانوارهای فقیر قابل توجه باشد. در غیر این صورت، هزینه‌ی اجرایی بالای آن نسبت به افزایش اندک مصرف خانوار، این نوع شیوه‌ی پرداخت یارانه را ناکارآمد می‌نماید (حسینی و مالکی، 1384: 22). 4. چنانچه توزیع کالای یارانه‌ای بر سطح مصرف و بهبود تغذیه‌ی خانوارهای فقیر تأثیر چندانی نداشته باشد، به دلیل افزایش عرضه و افت قیمت، تولیدکنندگان محلی کالاهای یارانه‌ای، با ضرر و زیان هنگفتی مواجه خواهند شد. از این رو، پرداخت یارانهی کالایی می‌تواند سبب متضرر شدن بخش تولید شود. از این رو، برخی اقتصاددانان معتقدند پرداخت یارانه با هر هدفی باشد، به دلیل اخلال در نظام قیمت‌ها، موجب انحراف تولید و سرمایه‌گذاری می‌شود. تجربیات سایر کشورها بسیاری از کشورهای در حال توسعه، جهت کاهش بار هزینه‌ای دولت، اصلاحات سیستم پرداخت یارانه‌ها (به خصوص یارانه‌های غذایی) را انجام داده‌اند. در این راستا، بعضی از کشورهای حوزه‌ی خاورمیانه به موفقیت‌های خوبی نائل آمده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود. تونس دولت تونس در سال 1970 پرداخت یارانهی کالایی مواد غذایی (شامل غلات، روغن خوراکی، شکر و شیر) را به طور نامحدود برای همه‌ی مصرف‌کنندگان و زیر قیمت‌های بازار آغاز کرد. اگرچه پرداخت یارانه-های غذایی به سمت فقرا هدف‌گیری شده بود، اما در واقع ارزش مطلق یارانه‌های غذایی در کل به میزان اندکی به فقرا اختصاص یافت. اولین روش اصلاحی از طریق اصلاح تدریجی قیمت‌ها صورت پذیرفت. در این سیستم، اصلاح پرداخت یارانه‌ها از طریق افزایش قیمت کالاها و کاهش هزینه‌های تولید و توزیع کالاهای یارانه‌ای آغاز شد. اجرای این سیاست با کاهش فساد، اثربخشی برنامه‌ی اعطای یارانه را افزایش داد. در این شرایط، سیاست‌های دیگری مانند کاهش مالیات بر غلات نیز اعمال گردید (داوودی و اشرفی، 1388: 121). اردن با توجه به هزینه‌های سنگین دولت اردن بابت پرداخت یارانه به اقشار مختلف مردم، اصلاحات نظام پرداخت یارانه‌ها از سال 1996 آغاز گردید. در مرحله‌ی اول، حذف یارانهی گندم مورد توجه بود. در مرحله‌ی دوم (سال 1997)، کوپن‌های دریافت مواد غذایی بین خانوارها توزیع شد تا آن‌ها بتوانند با قیمت‌های پایین‌تر مواد غذایی را خریداری کنند. در مرحله‌ی سوم، پرداخت نقدی یارانه‌ها به مردم مورد توجه قرار گرفت تا افزایش قیمت گندم، علوفه‌ی دام و نان جبران شود. اصلاحات نهایی در ژانویه 1999 صورت گرفت و با حذف هرگونه پرداخت از سوی دولت همراه بود؛ اما در نهایت در این سه مرحله، بهبود شرایط هدفمندی یارانه‌ها در اردن صورت گرفت. یمن برنامه‌ی یارانهی مواد غذایی در یمن شامل یارانهی گندم و آرد بود که ابتدا از طریق واردات کنترل‌شده‌ی دولتی و شبکه‌های خرده‌فروشی و توزیع به مرحله اجرا درآمد. برنامه‌ی یارانهی گندم در این کشور بسیار هزینه‌بر بود و یک‌سوم درآمدهای حاصل از صادرات نفت در سال 1996 صرف اجرایی کردن این برنامه شد. علاوه بر این، تنها یک‌سوم گندم به مصرف‌کنندگان واقعی می‌رسید و بخش زیادی از آن قاچاق می‌شد. بنابراین به رغم هدف دولت در زمینه‌ی ایجاد امنیت درآمدی فقرا، طرح یارانهی گندم و آرد در هدف‌گیری فقرا با شکست مواجه گردید (همان: 123). افزایش یا کاهش قدرت خرید نظریه‌ی نئوکلاسیک اقتصادی بیان می‌کند اثر توزیعی (تأثیر بر قدرت خرید) کالای یارانه‌ای بر سطح مصرف خانوارها، رابطه‌ی مستقیمی با میزان اعطای یارانه دارد. از این رو، چنانچه مقادیر اعطاشده از میزان خریدی که خانوار به شکل معمولی از آن کالا انجام می‌دهد بیشتر باشد، خانوار بخشی از هزینه‌ی صرف‌شده برای کالای یارانه‌ای را ذخیره خواهد کرد. به این ترتیب، نظام توزیع کالای یارانه‌ای مشابه نظام یارانهی نقدی عمل خواهد کرد. حتی در صورت فروش کالای یارانه‌ای، درآمد ناشی از آن می‌تواند صرف سایر نیازهای خانوار شود. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری یارانه‌ها از ابزارهای مهم حمایتی دولت‌ها هستند که برای حمایت از مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان به شیوه‌های مختلفی پرداخت می‌شوند. این حمایت‌ها می‌تواند به صورت نقدی یا غیرنقدی باشد. انتخاب یک نظام کارا جهت پرداخت یارانه، از ضرورت‌های اصلی پیش روی دولت است. باید توجه داشت به صرف آزمودن روش‌های مختلف پرداخت یارانه، نمی‌توان انتظار بهبود شرایط معیشتی مردم و کاهش فقر را داشت. کارشناسان اقتصادی معتقدند ارائه‌ی سبد کالایی به مردم اگرچه سبب افزایش قدرت خرید آن‌ها می‌شود، در شرایطی که از آن به عنوان یک راه‌حل موقت و کوتاه‌مدت استفاده شود، قابل قبول خواهد بود؛ اما در بلندمدت مشکلات سال‌های ابتدای انقلاب و سیستم کوپنی را ایجاد خواهد کرد. از دیگر سو، همان‌گونه که اشاره شد، اگر منابع تأمین این یارانه از طریق واردات باشد، پایه‌های تولید ملی را با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد. فهرست منابع و مأخذ: 1- پرمه، زوار (1384)، آثار افزایش قیمت کالاهای اساسی بر سطوح قیمت‌ها با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی، فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی، شماره‌ی 15. بهار 1384. 2- داوودی، آزاده و یکتا اشرفی (1388)، مروری بر تجربه‌ی کشورها در زمینه‌ی هدفمند کردن یارانه‌ها (با تأکید بر اصلاح یارانهی مواد غذایی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا)، مجله‌ی اقتصادی، ماهنامه‌ی بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ویژ‌ه‌نامه‌ی هدفمندسازی یارانه‌ها، شماره‌ی 101، اسفند 1388. 3- حسینی، سید شمس‌الدین و امین مالکی (1384)، روش پرداخت یارانه و معیارهای انتخاب آن، بررسی تجربه‌ی کشورهای منتخب، بررسی‌های بازرگانی، دوره‌ی جدید، شماره‌ی 13، مرداد و شهریور 1384. سعیده شفیعی؛ پژوهشگر اقتصادی منبع: برهان
92/11/20 - 05:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها