تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820937794
بازبيني زواياي تاريك نهضت مشروطه
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
بازبيني زواياي تاريك نهضت مشروطه در گفتگو باحضرت آيت‌الله سيد عزالدين زنجانياشاره: بديهي است كه بسياري از وقايع و تحليلهاي تاريخي را لزوماً نميتوان از لابلاي كتب و جرايد مربوطه پيدا كرد. از اين رو «تاريخ شفاهي» براي پژوهشگران حوزة تاريخ از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. به ويژه اگر شاهدان و ناقلان از بزرگان و علمايي باشند كه در وثاقت و عمق تحليل آنها از وقايع تاريخي ترديدي نيست. در اين راستا به محضر آيت‌الله سيد عزالدين زنجاني رسيديم تا از نكات تاريخي و تحليلهاي ايشان بهره‌مند شويم. پدر ايشان مرحوم آيت‌الله ميرزا محمود امام جمعه زنجاني از علماي با نفوذ در اواخر قاجار و عصر پهلوي بوده و فعاليتهاي سياسي مهمي بر ضد رژيم پهلوي داشته‌اند. آيت‌الله زنجاني در اين جلسه پس از بيان لزوم تأمل در سيرة عملي علما و ذكر مطالبي در همين راستا، به برخي سؤالات مطرح شده، پاسخ دادند.يكي از سؤالاتي كه در خصوص اختلاف علما در مشروطه مطرح ميكنند اين است كه چرا بين ديدگاه شيخ فضلالله و مرحوم آخوند خراساني و مرحوم نائيني اين همه اختلاف به وجود آمده است. درست است كه مرحوم آخوند و مرحوم نائيني در نجف بودند و اين دوري شايد باعث شده تا از كنه قضايايي كه در تهران ميگذشت دور بمانند، ولي در همان نجف ما كساني مثل مرحوم آقا سيد محمدكاظم را داريم كه با شيخ فضلالله همفكر بودند. آيا مستقيماً بين شيخ فضلالله و مرحوم آخوند و مرحوم نائيني ارتباطي نبوده است تا يكديگر را از واقعيت امر آگاه كنند؟در سؤال شما از فعاليت و نقش واسطهها در واژگون كردن عقايد و ديدگاههاي بزرگان غفلت شده است. واسطهها در فقدان رسانهها و در سايه حمايتهاي مالي انگليسيها، عقايد بزرگان را تحريف ميكردند. به عنوان يك نمونه از اين واسطههاي جاسوس در دستگاه علما ميتوان از سيد قناتآبادي روحاني عمامه به سر و منبرياي كه نفوذي و جاسوس شاه در دستگاه آقاي كاشاني بود، نام برد. او تمام جزئيات دستگاه آقاي كاشاني را براي شاه گزارش ميداد. وي شخصي فاسدالاخلاق بود و به دنبال فرصت ميگشت. يادم هست آن اوايل كه آقاي بروجردي به قم آمدند اين شخص خواست تا به هر وسيلهاي كه ممكن است نگذارد حاج ميرزا مهدي بروجردي اداره بيت آقاي بروجردي را عهدهدار شود چون گمان ميكرد كه هركس اداره بيت آقا را در دست بگيرد، حتماً معاون ايشان خواهد شد و از اينرو تلاش ميكرد تا خودش به جاي آقا ميرزا مهدي بنشيند. وي در اين راه تلاش زيادي كرد اما سودي به دست نياورد. او در مدرسه فيضيه ميايستاد و براي طلبهها نطق ميكرد و وانمود ميكرد كه با آقاي بروجردي همراه است. شما در تحليل رفتارهاي علما نبايد از اين نفوذيها غفلت كنيد. بايد با آن چيزهايي كه اين قبيل افراد از آقايان علما نقل كردهاند معامله «ان جاءكم فاسق بنبأٍ فتبينوا» بكنيد.به مرحوم شيخ گفته بودند اگر شما خيلي بخواهيد مقاومت كنيد مردم در مقابل شما ميايستند، ايشان ميفرمايند «من در تهران زنان و مردان زيادي را با يكديگر محرم كردهام»، كنايه از اينكه مردم با من هستند. از سوي ديگر مرحوم شيخ هم در مهاجرت صغري و هم بعد از آن، روزنامه داشته‌اند و لوايحي در معرفي افكار و عقايدشان انتشار دادهاند، با اين همه، چه شد كه مردم گو اينكه اصلاً حرفهاي شيخ را نشنيدند و به راحتي در برابر وي موضع گرفتند؟همان طوري كه گفتيم، تبليغات عليه علما را نبايد دستكم بگيريد. من به دو نمونه از اين تبليغات اشاره ميكنم، ببينيد كه چگونه تلاش ميكردند تا مردم را در برابر علما قرار دهند.قضيه اول در مورد سيد جمال است كه ناصرالدين شاه در يكي از سفرهايش به اروپا متوجه ميشود كه سيد در آنجاست. وي با سيد ملاقات ميكند و از او ميخواهد كه به ايران برگردد و به او وعده داد كه هرچه بگويد انجام ميدهد. سيد نيز در پي اين درخواست به ايران آمد، اما در ايران چنان بلايي سر سيد آوردند كه مجبور شد به حرم حضرت عبدالعظيم پناه ببرد. سيد از آنجا طي يك نامه عربي كه خيلي هم فصيح است به ميرزاي كبير شيرازي تظلم ميكند. وي در آن نامه مينويسد كه «حتي زعم الرجل إني غير مختون» يعني نزد مردم جا انداختهاند كه من ختنه نيستم. ببينيد چگونه به علما تهمت ميزدند، تهمتهايي كه تبرّي جستن از آنها معونه ميبرد.قضيه ديگر كه مشابه اين قضيه است مربوط به آقاي كاشاني است كه قيام مردم عراق عليه انگليسيها را رهبري كرده بود. يكي از دوستان بنده آقا يحيي عابدي كه اينك در قيد حيات هستند از قول حاج ميرزا عبدالله و حاج رضا صرّافان نقل ميكرد كه وقتي آقاي كاشاني در شرف احتضار بود، ايشان تصميم ميگيرد كه به منزل ايشان برود تا بتواند در ثواب غسل ايشان شريك باشد. ايشان ميگفتند كه در منزل آقاي كاشاني مشغول به غسل ايشان بودم كه عدهاي از عمده‌التجارها آمدند و به من گفتند خسته نباشيد. من گمان بردم كه آنها نيز دوست دارند تا در ثواب غسل شريك باشند. به آنها گفتم كه هنوز غسل تمام نشده شما هم ميتوانيد كه شريك در ثواب باشيد. يكي از آنها گفت كه نخير ما براي اين كار نيامديم شما اگر ممكن است آن لنگ را كنار بزنيد ببينيم آيا ايشان ختنه شدهاند؟!ببينيد علماي ما با اين جور تهمتها روبرو بودهاند، از اين قبيل تهمتها به شيخ فضلالله هم زياد زدهاند و با همين ترفندها مردم را نسبت به ايشان بدبين كردند.چرا مرحوم آخوند و اطرافيان ايشان نسبت به مرحوم شيخ فضلالله بدبين بودند؟نگوييد بدبين بودند، اين تعبير درستي نيست، مشروطه‌خواهان حتي به مرحوم آخوند هم حقيقت را نميگفتند. ايشان گمان ميكرد همانگونه كه به او ميگويند، عمل ميكنند. آنها هم در ابتدا و هم در انتها به مرحوم آخوند خيانت كردند. در ابتدا حقيقت را به وي اطلاع ندادند و در آخر هم از وي حرفشنوي نداشتند. مرحوم والد ميفرمودند: بعدها كه مشروطه محقق شد و مجلسي روي كار آمد كه در آن روحانيت نظارت نميكرد، مرحوم آخوند به تهران تلگرافي زدند و به مشروطه‌خواهان گوشزد كردند كه ما گفتيم مشروطهاي بيايد كه مطابق شرع باشد نه اينكه از سفيدي ماست تا سياهي زغال ماليات ببنديد. مرحوم والد ميگفتند كه مشروطه‌خواهان در جواب مرحوم آخوند به اين مضمون نوشتند كه شما آقاي آخوند، بهتر است كه به كار خودتان برسيد و مسايل حيض و نفاس را درست كنيد و در اموري كه به شما مربوط نميشود و شما در آنها تخصصي نداريد، دخالت نكنيد.از طرفداران و نزديكان مرحوم شيخ فضلالله بفرماييد؟يكي از نزديكترين مردم به مرحوم شيخ فضلالله، مرحوم آخوند زنجاني بود. ايشان بسيار اهل تهجد بود. يكي از كساني كه در همان ايام در خدمت ايشان بوده ميگفت: من را به عنوان مستحفظ ايشان انتخاب كرده بودند و من از پشت بام مراقب ايشان بودم كه مبادا به ايشان تعرض شود و با ايشان هم معاملهاي بشود كه با مرحوم شيخ فضلالله شد. در يكي از همان شبهايي كه مشروطهچيها همه جا را گرفته بودند و اوضاع بر وفق مراد آنها بود، در حالي كه از پشت بام مراقب ايشان بودم ديدم كه ايشان همه شب را قدم زد و ذكر ميگفت و دعا ميكرد. و در اواخر كه خسته شد، خود را به رختخوابي پيچيد و پس از ساعتي استراحت، دوباره بلند شد و وضو گرفت و سپس مشغول تهجد و نماز شب شد. مرحوم آخوند زنجاني پنجاه سال در زنجان فتوا داده بود در حالي كه برخي از علماي آنجا با ايشان موافق نبودند. در عين حال، نتوانستند فتواي ناصوابي از ايشان پيدا كنند و آن را عليه ايشان علم كنند. يكي از علماي زنجان به نام حاج ميرزا رحيم به من گفت كه من پيش آخوند ملا سبزعلي درس مكاسب ميخواندم، ايشان چندان با مرحوم آخوند زنجاني ميانه خوبي نداشت و بدش نميآمد كه روزي ايشان فتواي ناصوابي بدهد تا به ضرر او تمام شود. روزي طلبهاي بشاش و خندان وارد كلاس وي شد. آخوند ملا سبزعلي علت شادابياش را پرسيد، او جواب داد كه امروز از آخوند زنجاني استفتايي كردم كه اشتباه جواب داده است. آخوند ملا سبزعلي استفتا را از وي گرفت و مطالعه كرد و متوجه شد كه راست ميگويد مرحوم آخوند زنجاني اشتباه فتوا داده است. او بلند شد تا استفتا را به بازار ببرد و عليه او اقامه كند. پس از اينكه كمي راه رفت، شك كرد و گفت بعيد است كه آخوند اشتباه كند، خوب است كه ما يك بار ديگر منابع اين فتوا را ببنيم. آنها دوباره منابع را ارزيابي كردند و متوجه شدند كه حق با مرحوم آخوند است.در مورد كتاب تنبيهالامّه، معروف است كه مرحوم نائيني سالها بعد از اينكه به مرجعيت رسيدند، دستور دادند تا آن را جمع كنند و براي اين كار حتي جوايزي هم تعيين كردند. آيا اين قضيه درست است؟ چرا مرحوم ناييني اين كار را كردند؟مرحوم والد از شاگردان ايشان بود و ميگفتند كه مقام علمي مرحوم ناييني بسيار بالا بود. ايشان ميفرمودند: من از زنجان به نجف رفتم و در آنجا در درسهاي زيادي شركت كردم كه چندان چنگي به دل نميزد، آخر سر مرا به كلاس درس ايشان راهنمايي كردند. وقتي در درس ايشان شركت كردم با خودم گفتم كه ميارزد كه انسان به خودش زحمت كجاوهنشينيهاي دور و دراز را بدهد و در كلاس ايشان شركت كند. ايشان ميگفتند كه سر كلاس ايشان شخصيتهاي علمي بزرگواري مثل آقا سيدجمال گلپايگاني، آقاي حكيم، آقا ميرزا مهدي اصفهاني و... حاضر ميشدند. مقام علمي ايشان به قدري زياد بود كه گويا يك نفر رفته بود و از ايشان نزد مرحوم آخوند بدگويي كرد. مرحوم آخوند گفته بودند چرا دربارة يك مجتهد جامعالشرايط غيبت ميكنيد؟ گويا وي ميگويد كه اهميت ندارد! مرحوم آخوند ناراحت ميشوند و ميگويند: اهميت ندارد؟ اگر ايشان به من حكم كند كه گردن تو را بزنم، بر من واجب است كه اين كار را بكنم.اما در خصوص تنبيهالامه بايد بگويم كه ايشان را هو كردند. زماني كه ايشان اين كتاب را چاپ كردند، معاندين زياد بودند و همانها بعداً ايشان را هو كردند. مشروطه‌خواهان بد عمل كردند و اين كتاب را چون ايشان در دفاع از مشروطه نوشته بود، ناچار شد كه آن را جمع كند تا به استناد اين كتاب اعمال خلاف مشروطه‌خواهان توجيه نشود. مرحوم والد ميفرمودند كه مرحوم نائيني مجبور شد براي جمع كردن نسخههاي تنبيهالامه مبالغ زيادي پول خرج كند.جمع كردن كتاب تنبيهالامه در زمان رضاشاه بوده است. به نظر ميرسد اين كار به اين علت بوده است كه طرفداران رضاشاه از اين كتاب به نفع خودشان استفاده نكنند.بعيد است كه واقعيت قضيه چنين باشد، زيرا مرحوم والد ميفرمودند: كاملاً روشن بود كه رضاخان چهكاره است و چه ميخواهد انجام دهد. البته برخي از بزرگان در آن بلبشويي كه مشروطه‌خواهان همه چيز را داشتند خراب ميكردند، به رضاخان دل داده بودند و گمان ميكردند كه رضاخان از مشروطه‌خواهان بهتر خواهد بود.آيا اين قضيه درست است كه مرحوم آخوند گفته بود هر نامهاي كه از تهران به دستم ميرسد، اگر از جانب شيخ ابراهيم زنجاني باشد دلم آرام ميگيرد؟خير، اينها را درست كردهاند. شيخ ابراهيم شخص مفتضح و رسوايي بود، مصرّ در كشف حجاب زن و دخترش بود. آقاي ميرزا عباس طارمي از علماي خيلي صريحالهجه زنجان بود. در جلسه انسي كه شيخ ابراهيم هم حضور داشت. وي به شيخ ابراهيم ميگويد من شنيدهام كه تو در كشف حجاب زن و دخترت مصرّ هستي؟ اگر اينطور است، پس بگو رختخواب خانمت را بياورند و همين جا بياندازند. شيخ ابراهيم خيلي مفتضح بود و لياقت اين را نداشت تا واسطه براي مرحوم آخوند شود. از اين تيپ آدمها در زنجان و ديگر شهرها بودند. يك مرادخاني بود كه گهگاهي در زنجان سر و كلهاش پيدا ميشد. او آنقدر ترياك ميكشيد كه از حال ميرفت. اين آقا با يكي از نوكرانش روزي نزد من آمدند. مرادخان حال حرف زدن نداشت، اگر مبتدا را ميگفت، خبر را فراموش ميكرد. مثلاً خواست كه به من بگويد «هوا امروز خوب است»، فقط توانست بگويد «هوا». نوكرش ادامه داد و گفت: منظور مرادخان اين است كه «هوا امروز خوب است».آيا شما قبول داريد كه كتاب تنبيهالامه در نقد افكار شيخ فضلالله نوشته شده است؟ چون وقتي انسان لوايح شيخ فضلالله را ميخواند و سپس به كتاب تنبيهالامه مراجعه ميكند، متوجه ميشود كه آن اقوالي كه مرحوم ناييني (بدون ذكر نام خاصي)به مشروعهخواهان نسبت ميدهد و نقد ميكند، بسيار شبيه همان استدلالهايي است كه در لوايح شيخ فضلالله ديده ميشود.بعيد به نظر ميرسد، بايد عبارات را ببينم الان حضور ذهن ندارم. اما خود كتاب تنبيهالامه كتاب مهم و دقيقي است. مرحوم والد هميشه افسوس ميخوردند كه اين كتاب چون متنش سخت است، براي همه قابل استفاده نيست. به همين علت مرحوم والد به آقاي طالقاني سفارش كردند و از ايشان خواستند كه بر اين كتاب حاشيه و شرحي بنويسند. در مقدمه چاپ اول تنبيهالامه كه آقاي طالقاني منتشر كردند، نوشتهاند كه حسب پيشنهاد امام جمعه زنجان به حاشيه و شرحنويسي اين كتاب اقدام كردم. البته در چاپهاي بعدي، اين مقدمه ظاهراً چاپ نشده است.آيا از مرحوم آيت‌الله حسين لنكراني هم خاطرهاي داريد؟بله، ما با ايشان و مرحوم فلسفي خطيب و برخي ديگر از بزرگان در سال 1342، با هم در زندان بوديم. او مرد فوقالعادهاي بود. شخصي پيرمرد اما برجسته بود. من ابتدا كه ايشان را آوردند خيال كردم كه از اين قاضي عسگرها هست كه استخدامشان ميكنند. به همين علت قدري ناراحت شدم و گفتم اين قاضي عسگر كيست؟ گفتند اين شيخ حسين لنكراني است. بعد از آن، طلبهها به احترامش بلند شدند. او هم يك سيگار درآورد و سپس كتاب «خلاف» شيخ طوسي را هم كه با خود آورده بود باز كرد و گفت: آقايان را ملول ميبينم، طلبه و سكوت؟ و سپس يك فرع فقهي مطرح كرد و با طرح يك بحث فقهي ما را از افسردگي نجات داد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]
-
گوناگون
پربازدیدترینها