واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
حمام تاریخی تنها بازمانده ارگ قدیمی دهستان قصلان
حمامهای قدیمی در گذشته کاربردهای فراوانی داشت و به عنوان محل اجتماعات اهالی به شمار میرفت، این حمامها هم اکنون به عنوان آثار تاریخی جای ویژهای را در گردشگری دارند.
به گزارش خبرگزاری فارس از قروه، یکی از بناهایی که امروزه از آن به عنوان آثار تاریخی نام برده میشود، حمامهایی است که در گذشته محل اجتماعات مردمی هم به شمار میرفته است و مراسمهای مهمی مانند عروسی نیز در این حمامها برگزار میشده است. این آثار هم اکنون به عنوان آثاری فاخر، بیانگر قدمت هنر ایرانیان است. حمامهای ایرانی در گذشته بسیار هوشمندانه ساخته میشدند، در طراحی ساختمان حمامها با ایجاد راهرویی پیچدرپیچ در حدفاصل دهلیز و ورودی حمام با تعدیل تفاوت دمای سرد بیرون و دمای گرم داخل، مانع از سرماخوردن مراجعان میشدند. در گذشته این حمامها نیز همچون بازار علاوه بر این که در آن عملی مشخص انجام میگرفته، محل اجتماعات نیز بوده است. مراسم مهمی چون حنابندان، حمام عروسی، زایمان و ... نیز در آن انجام میشده است. پاکیزگی و شستشوی تن در سرزمین ایران از روزگاران دور امری مهم و جزئی از دین بوده وبا حضور دین مبین اسلام و تاکید آن بر اهمیت و ضرورت نظافت و تطهیر، ساخت جایگاهی بدین منظور از همان آغاز مورد توجه قرار گرفت. اهمیت وجود حمام در شهرها و روستاها و سایر زیستگاهها، جایگاه حمام از دیدگاه فقهی و دینی، جایگاه حمام در نظام روابط اجتماعی و اقتصادی، پیوند ناگسستنی آن با طب و برخی شیوههای درمان، و نیز جایگاه حمام در ادب مکتوب و شفاهی و فرهنگ عامه در ایران زمین به این عنصر مهم حیات اجتماعی انسان جایگاهی در خور توجه میبخشد. حمامها در گذشته، ورای نظافت و تطهیر، به عنوان نهادی اجتماعی که بسیاری از هنجارها و رفتارهای مورد قبول جامعه در آنها رخ میداد، پذیرفته شده و جایگاهی خاص یافته بودند. بررسی جامع و همهجانبهنگر حمام در بستر جغرافیایی و محیطی و تاریخی و اجتماعی و فرهنگی، این امکان را میدهد تا جایگاه حمام به عنوان میراثی ارزشمند از فرهنگ این سرزمین و نقش مهمی که همواره در زندگی مردم داشته و دارد، بیش از پیش شناخته شود. در گذشته در همه جای ایران حمام عمومی وجود داشت و اهالی محل دست کم هفتهای یک بار به منظور نظافت به حمام میرفتند؛ با این تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام میگرفتند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود. امروز هم حمام عمومی در غالب نقاط ایران وجود دارد، منتها فرقش با حمامهای قدیم این است که در حمامهای قدیم از خزینه استفاده میشد ولی در حمامهای عمومی جدید دوشهای متعدد جای خزینه را که به هیچ وجه منطبق با اصول بهداشتی نبود، گرفته است. در حمامهای عمومی خزینهدار که امروزه در ایران کمتر وجود دارد سنن و آدابی را از قدیم رعایت میکردند که بعضاً جنبه ضربالمثل پیدا کرده است. یکی از آن آداب این بود که هر کس وارد حمام میشد، برای اظهار ادب و تواضع نسبت به افراد بزرگتر که در صحن حمام نشسته، مشغول کیسهکشی و صابونزدن بودند، یک سطل یا طاس بزرگ آب گرم از خزینه حمام بر میداشت و بر سر آن بزرگتر میریخت. البته این عمل به تعداد افراد بزرگ و قابل احترام که در صحن حمام نشسته بودند تکرار میشد. و تازه وارد وظیفه خود میدانست که بر سر یکایک آنان با رعایت تقدم و تأخر آب گرم بریزد. بسا اتفاق میافتاد که یک یا چند نفر از آن اشخاص مورد احترام در حال کیسه کشیدن و یا صابونزدن بودند و احتیاجی نبود که آب گرم به سر و بدن آنها ریخته شود، با این حال این عوامل مانع از ادای احترام نمیشد و کوچکترها به محض ورود به صحن حمام خود را موظف میدانستند که یک طاس آب گرم بر سر و بدن آنها بریزند و بدن وسیله عرض خلوص و ادب کنند. از آداب دیگر در حمام عمومی خزینهدار قدیم این بود که اگر تازه وارد کسی از آشنایان و بستگان نزدیک و بزرگتر از خود را در صحن حمام میدید، فوراً به خدمتش میرفت و به منظور اظهار ادب و احترام او را مشت و مال میداد یا اینکه لیف صابون را به زور و اصرار از دستش میگرفت و پشتش را صابون میزد. سنت دیگر این بود که هر کس وارد خزینه حمام میشد به افرادی که شست و شو میکردند سلام میکرد و ضمناً در همان پله اول خزینه دو دست را زیر آب کرده، کمی از آب خزینه بر میداشت و به یکایک افراد حاضر از آن آب حمام تعارف میکرد. برای تازه وارد مهم و مطرح نبود که افراد داخل خزینه از آشنایان هستند یا بیگانه، به همه از آب مفت و مجانی تعارف میکرد و مخصوصاً نسبت به افراد بیگانه بیشتر اظهار علاقه و محبت میکرد زیرا آشنا در هر حال آشناست، و دوست و آشنا احتیاج به تعارف ندارند. در هر صورت این رسم از قدیمترین ایام یعنی از زمانی که حمام خزینه به جای آب چشمه و رودخانه در امر نظافت و پاکیزگی مورد استفاده قرار گرفت، معمول شد. یکی از روستاهای هدف گردشگری در کردستان روستای قصلان است که در 6 کیلومتری شمال شرق قروه قرار دارد و دارای پیشینهای بلندمدت در زمینه باستانشناسی و شناخت تاریخ و فرهنگ و هنر نیاکان این سرزمین است. یکی از آثار تاریخی ان روستا اثر که قابلیت جذب گردشگر را داراست حمام قدیمی آن است که جزئی از مجموعه بزرگ ارگ، بازار، مسجد و بناهای باشکوهی بوده و بنای آن به اواخر دوره زندیه و زمان حکومت خسرو خان اول والی وقت کردستان برمیگردد. هرچند امروزه دیگر بناها کاملاً از بین رفته و لیکن بقایا و خطوط اولیه آنهای باقیمانده است؛ حمام قصلان دارای قسمتهای مختلفی همچون هشتی،حمام سرد، میان در، حمام گرم و خلوتی خصوصی و عمومی و خزینه و تون است با تزیینات منحصر بفرد آهک بری با طرحهای گیاهی، هندسی و انسانی و حیوانی مزین شده و در نوع خود قابل توجه است. بر اساس کتیبهای که بر سر درب ورودی حمام نصب شده بود و اکنون در موزه سنندج نگهداری میشود این بنا در سال 1255 ه .ق در روزگار آصف حاکم وقت سنندج مجدداً تعمیر و مرمت شده است. این حمام تا اوایل انقلاب اسلامی مورد استفاده بوده که با احداث حمام جدید در روستا از رونق آن به تدریج کاسته شد و در سال 1379 به عنوان دومین اثر تاریخی شهرستان بعد از پل تاریخی فرهادآباد به شماره 2835 در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال 1380 عملیات مرمت و تعمیرات توسط واحد حفظ و احیای مدیریت وقت میراث فرهنگی استان آغاز و از آن تاریخ تاکنون در چندین مرحله عملیات مرمت صورت پذیرفته است. بر اساس برنامهریزی تنظیم شده و با توجه به موقعیت و ویژگی شهرستان در خصوص دارا بودن معادن مختلف سنگ مقرر شده است که بعد از پایان امورات مرمتی و تعمیراتی حمام، ساختمان مذکور تبدیل به موزه سنگ و دستساختههای سنگی منطقه شود.
-------------------------- گزارش از: کلثوم مومنی -------------------------- انتهای پیام/79009/
92/11/06 - 06:32
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]