محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829811214
۴ علت تغذيه‌اي ضعف و بي‌حالي
واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ۴ علت تغذيه‌اي ضعف و بي‌حالي
شايع‌ترين علل ضعف؛ اختلال در كاركرد غدد فوق كليوي، بي‌خوابي، عفونت‌ها به ويژه عفونت‌هاي گوارشي كه در بسياري موارد ممكن است علائم گوارشي نداشته باشند و سرانجام عوامل تغذيه‌اي است.
برخي انواع حساسيت‌هاي غذايي ممكن است با ضعف همراه باشند. بهترين مثال در اين خصوص بيماري سلياك است. در اين بيماري به دليل حساسيت به گلوتن (پروتئين موجود در گندم و جو)، مخاط روده آسيب مي‌بيند و بيمار دچار سوءجذب مزمن مواد مغذي از جمله آهن و ويتامين B12 مي‌شود.
بيماران مبتلا به سلياك به دليل كمبودهاي متعدد تغذيه‌اي، ممكن است علائم باليني متنوعي داشته باشند كه ضعف هم يكي از آن‌ها است. جدا از حساسيت‌هاي غذايي، تركيب نامتناسب و نامتعادل رژيم غذايي نيز به ويژه ممكن است در ايجاد حالت ضعف مزمن دخالت داشته باشد. كمبود انواع مواد مغذي به ويژه ويتامين‌هاي گروه B، آهن و ويتامين D ممكن است زمينه‌ساز حالت ضعف باشند.
* ضعف ناشي از كمبود ويتامين‌هاي گروه B
هرچند كمبود ويتامين‌هاي B1، B2، B6 و نياسين همگي مي‌توانند موجب ضعف و بي‌حالي شوند، كمبود «حاشيه‌اي» ويتامين B12 بسيار شايع‌تر است و اهميت خاصي دارد. منظور از كمبود حاشيه‌اي حالتي است كه در آن كمبود به آن شدتي نيست كه موجب علائم باليني واضح شود نتيجه آن كه اولاً تشخيص آن دشوار است و ثانياً ممكن است اختلالات خفيف كاركردي و كاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها و ديگر تنيدگي (استرس)ها وجود داشته باشد. در اين حال ممكن است بيمار تنها از بي‌خوابي، تحريك پذيري، عدم تمركز و سرانجام ضعف و بي‌حالي شكايت داشته باشد.
ويتامين B12 يكي از مواد مغذي است كه در تقسيم ياخته‌اي دخالت دارد و با توجه به سرعت بالاي تقسيم ياخته‌اي در مغز استخوان، وجود آن براي خون‌سازي طبيعي ضروري است. اين ويتامين در كاركرد اعصاب نيز نقش دارد و از اين رو كمبود آن ممكن است سبب احساس سوزن سوزن شدن نوك انگشتان، عدم تعادل، از دست دادن حافظه، ضعف و بي‌حالي و نهايتاً آسيب جدي عصبي شود. در كمبودهاي حاشيه‌اي اين ويتامين، ممكن است تنها علائم غيراختصاصي نظير كاهش توان و ضعف وجود داشته باشد.
كمبود B12 به ويژه نزد سالمندان شايع‌تر است چراكه با افزايش سن، مخاط معده به تدريج تحليل مي‌رود و همين مسئله ممكن است موجب كاهش جذب ويتامين B12 شود. فرايند جذب ويتامين B12 بسيار پيچيده و حقيقتاً يكي از معجزات آفرينش است (اما به راستي كجاي آفرينش اعجاز نيست؟!). تنها همينقدر بگويم كه جذب اين ويتامين كه روزانه تنها حدود دو سه ميكروگرم (يعني ميليونيوم گرم!!!) مورد نياز است، محتاج وجود پروتئيني است كه توسط مخاط معدي ترشح مي‌شود.
در گذشته كه ماهيت اين ماده ناشناخته بود، نام «عامل يا فاكتور دروني» را بر آن گذاردند ولي بعدها كه خصوصيات آن كاملاً شناخته شد، اين نام همچنان بر روي آن ماند. بنابراين با تحليل مخاط معدي در سالمندي، از ترشح عامل دروني و به تبع آن جذب ويتامين B12 نيز كاسته مي‌شود. اين ويتامين و اسيدفوليك از اين نظر منحصر به فردند كه برخلاف ساير ويتامين‌هاي محلول در آب، در كبد ذخيره مي‌شوند.
برآورد شده است كه ذخيره كبدي ويتامين B12 براي 4 تا 6 سال كفايت مي‌كند! نكته درخور توجه ديگر اينكه اين ويتامين، منبع غذايي گياهي ندارد و منحصراً در منابع غذايي جانوري يافت مي‌شود. نتيجه آنكه گياه‌خواران مطلق (يعني آنان كه نه تنها گوشت بلكه شير، تخم‌مرغ و لبنيات هم نمي‌خورند) در معرض خطر كمبود اين ويتامين هستند.
با توجه به هزينه نسبتاً بالاي منابع غذايي جانوري، نوسانات اقتصادي و كاهش قدرت خريد مردم و به ويژه در سالمنداني كه بازنشسته و مستمري بگيرند طبعاً موجب كاهش سهم اين دسته از مواد غذايي در سفره ايشان خواهد شد مضاف بر اينكه بسياري از سالمندان ممكن است تنها زندگي كنند و آنگونه كه بايد مراقب تركيب و مقدار غذاي دريافتي خود نباشند. كمبود ويتامين B12، در صورت عدم درمان ممكن است به فقدان حافظه و آسيب‌هاي عصبي ماندگار منجر شود. انواع گوشت، جگر، تخم‌مرغ و لبنيات به ويژه پنير از منابع خوب اين ويتامين هستند.
* ضعف ناشي از كمبود آهن
يكي از شايع‌ترين كمبودهاي تغذيه‌اي خاصه در خانم‌ها در سنين باروري (يعني از شروع نخستين قاعدگي تا يائسگي)، كمبود آهن است. آهن در خون‌سازي و تبادلات گازهاي تنفسي ميان گويچه‌هاي سرخ خون و ديگر بافت‌ها دخالت دارد اما اين تنها كاركرد اين ماده نيست. آهن براي ساخت ميانجي‌هاي عصبي و دفاع ايمني بدن هم ضروري است. آهن در بدن به صورت تركيبي به نام فريتين ذخيره مي‌شود.
كمبود مزمن آهن به تدريج موجب تخليه ذخاير بدن مي‌شود كه در صورت عدم درمان، كم‌خوني را در پي خواهد داشت. بنابراين، امكان دارد در مراحل نخستين كمبود آهن، كم‌خوني وجود نداشته باشد اما در همين حال ممكن است بيمار از كاهش قدرت تمركز، كاهش توان كاري و ضعف شكايت داشته باشد. كمبود ذخاير آهن در مردان و زنان يائسه ممكن است حاكي از خونريزي گوارشي مزمن باشد. در اين حال لازم است ضمن ارزيابي كمي و كيفي رژيم غذايي بيمار، سلامت دستگاه گوارش او نيز بررسي شود.
آهن در منابع غذايي گياهي و جانوري وجود دارد. مقدار آهن در برخي فراورده‌هاي گياهي ممكن است نسبتاً بالا باشد اما معمولاً درصد جذب آن‌ها در مقايسه با آهن غذاهاي جانوري پايين‌تر است. به طور مثال هر 100 گرم گوشت راسته بي‌چربي گوساله، حدود 1/7ميلي‌گرم آهن دارد در حالي كه هر 100 گرم عدس پخته، داراي 3/3 ميلي‌گرم آهن است. با اين حال جذب آهن جانوري معمولاً بيش از 20 درصد و آهن گياهي بين 8-3 درصد است. انواع گوشت‌هاي سفيد، عدس و به ويژه پروتئين سويا از منابع خوب و «سالم» آهن به شمار مي‌روند. گوشت‌هاي قرمز و جگر البته از نظر آهن غني‌ترند و كفايت جذب بالاتري هم دارند، اما بنا به دلايل بسياري از جمله نوع و مقدار چربي‌هاي آن‌ها بهتر است مصرف آن‌ها هرچه بيشتر محدود شود. حتي در مواردي كه كمبود آهن منجر به كم‌خوني شود هم نيازي به افزايش مصرف گوشت قرمز و جگر نيست. در اين موارد معمولاً فرآورده‌هاي دارويي آهن تجويز مي‌شود كه بسيار سريع‌تر، مۆثرتر، سالم‌تر و كم‌هزينه‌ترند!
* ضعف ناشي از كمبود ويتامين D
گفتيم كمبود آهن بسيار شايع است اما شايد شايع‌تر از آن، كمبود ويتامين D باشد. هرچند اين ويتامين بر اثر مواجهه «مستقيم» با نور آفتاب، در پوست ساخته مي‌شود و منبع لايزالي چون خورشيد در اختيار آدمي است، عوامل بسياري از جمله ملاحظات فرهنگي و نوع پوشش، مناسبات اجتماعي و كار در محيط‌هاي سربسته، استفاده گسترده از كرم‌هاي ضد آفتاب و آلودگي هوا همگي اين ارتباط طبيعي بشر را با خورشيد گسسته‌اند. از سويي ديگر منابع غذايي طبيعي ويتامين D (به ويژه در سفره غذايي اغلب ايراني‌ها) بي‌اندازه اندك است و عمدتاً به ماهي‌هاي چرب و روغن جگر ماهي محدود مي‌شود.
نياز روزانه انسان به اين ويتامين دست‌كم 800 واحد و در اغلب موارد بين 2000-1500 واحد است درحالي‌كه زرده تخم‌مرغ خام حدود 100 واحد ويتامين D دارد و شير هم (حتي نوع پرچرب آن!) به هيچ‌روي منبع قابل‌اعتنايي براي اين ويتامين نيست. نتيجه دست به دست دادن اين عوامل، «جهانگيري» كمبود ويتامين D بوده و متأسفانه اين مسئله كم گريبانگير ميهن عزيزمان نيز نبوده است.
پژوهش‌هاي انجام شده توسط انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور نشان داده كه بيش از 90 درصد كودكان دبستاني و خانم‌هاي پُروزن و فربه 50-30 ساله شهر تهران در فصول سرد سال به درجاتي دچار كمبود ويتامين D هستند. در گذشته‌اي نه چندان دور تصور مي‌شد كه وظيفه ويتامين D عمدتاً تنظيم سوخت‌وساز كلسيم و دخالت در ساخت و كاركرد بافت‌هاي سخت (استخوان و دندان) است (اعمال كلسميك) اما امروزه معلوم شده است كه دامنه اعمال ويتامين D بسيار گسترده‌تر است و تقريباً تمامي اندام‌ها و دستگاه‌هاي حياتي بدن از جمله قلب و عروق، دستگاه ايمني، مغز و اعصاب، ماهيچه‌ها و بخش درون‌ريز لوزالمعده (يعني همان جايي كه انسولين را ترشح مي‌كند) تحت تأثير اين ويتامين هستند (اعمال غيركلسميك).
يكي از علائم كمبود ويتامين D، احساس خستگي و ضعف ماهيچه‌اي است. كمبود اين ويتامين به ويژه در سالمندان شايع است و مطالعاتي نشان داده‌اند كه كمبود ويتامين D با تعداد دفعات زمين خوردن در سالمندان مستقيماً ارتباط دارد.
* ضعف ناشي از كمبود دريافت انرژي
حال كه صحبت از سالمندان شد بد نيست به يكي ديگر از علل شايع ضعفِ غيرعادي در سالمندان اشاره‌اي بكنم و آن كمبود دريافت انرژي است. تغذيه سالمندان مبحث بسيار مفصلي است و مجال ديگري را مي‌طلبد اما همينقدر بگويم كه كمبود دريافت انرژي اساساً به شكل كاهش وزن تظاهر مي‌يابد. كاهش وزن ناخواسته بيش از 5 درصد در طي 3 ماه يا 10 درصد در طي 6 ماه گذشته حتماً نياز به ارزيابي پزشكي دارد.
منبع: ماهنامه تغذيه - دكتر تيرنگ نيستاني
سه شنبه 26 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]
-
گوناگون
پربازدیدترینها