واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: پايان حقيقت، آغاز حمايت
نگاهي به هفتمين جشنواره سينما ي مستند
جشنوارهاي براي فيلمهايي كه در كشور ما بسيار غريبند و طرفداران زيادي ندارند. 7سال است اهالي سينماي مستند دور هم جمع ميشوند براي نقد و بررسي آثار و يافتن راههايي براي نجات اين هنر از دورافتادگي و عزلت. در تمامي اين سالها كه سينما حقيقت رسميت يافته اين گردهمايي چقدر به رشد و توسعه مستندسازي كمك كرده است؟ چقدر باعث جريانسازي و حركت در مستندسازي شده و چقدر براي اين عرصه استعداد كشف و نيرو تربيت كرده است؟ شايد وقت آن رسيده باشد پس از 7سال به اين پرسشها پاسخ بگوييم. محمدمهدي طباطبايينژاد، مديرعامل مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و دبير هفتمين جشنواره بينالمللي سينما حقيقت، جشنواره را به مثابه يك ويترين براي نمايش تلاش مجموعهاي از مستندسازان و نقد و بررسي آن تلاشها ميداند و ميگويد: اتفاق اصلي براي جريانسازي و كشف استعداد بعد از جشنواره ميافتد و بخش عمده آن بهعهده مديران است. جشنوارهاي برگزار ميشود و تعدادي فيلمساز به مديران معرفي ميكند، حالا اينكه مديران از اين اتفاق براي توليد چه بهرهاي ميگيرند، بسيار مهم است. به اعتقاد او، جشنواره بهخودي خود فقط يك اتفاق خوب است. اگر قرار باشد اين اتفاق خوب منجر به توليد و گسترش آثار مستند شود، مديران و مسئولان بايد از جشنواره كمك بگيرند. طباطبايينژاد ميگويد: زماني جشنواره معتبر است كه هنرمندان بتوانند از جشنواره عبور كنند و به بازار عرضه برسند. اگر قله ما جشنواره باشد، بزرگترين اشتباه را مرتكب شدهايم.
تحولات جشنواره
فراخوان جشنواره هفتم از قبل آماده و منتشر شده بود؛ بنابراين فيلمها در همان بخشهاي سال گذشته (داستاني، سياسي و اقتصادي، اجتماعي، ديني و آييني، پرتره، تاريخي و انقلاب اسلامي، جنگ و دفاعمقدس، قومشناسي، علمي و زيستمحيطي) به جشنواره ارائه شدند. اين دستهبندي مورد انتقاد بسياري از شركتكنندگان و كارشناسان قرار گرفته است. كيوان كثيريان، روزنامهنگار و منتقد سينما، اين طبقهبندي را علمي نميداند و ميگويد: در حالت استاندارد فيلمهاي شركتكننده در جشنواره مستند براساس زمان فيلم به 3دسته كوتاه، نيمهبلند و بلند تقسيم ميشوند. طبقهبندي غيراز اين روش، علمي و منطقي نيست. چون بسياري از فيلمها از نظر موضوعي فقط متعلق به يك طبقهبندي خاص نيستند. ترجيح بر اين است كه در جشنوارهها برچسب موضوعي روي فيلم زدهنشود تا به داور و مخاطب پيشداوري ندهد. اما يكي از تغييرات جشنواره امسال نسبت به گذشته، كارگاههاي جنبي آن است با موضوعهايي چون بيان شخصي در فيلم مستند، استفاده خلاقانه از آرشيو، حقايق ديجيتال و تئوري جديد در مورد انسانشناسي تصويري كه با حضور مايكل اپيتس، آرنه برو، ترزا اوبرايان، رائد فريدزاده و حميد رسولي برگزار شد. اين كارگاهها به عقيده طباطبايينژاد از بهترين و بزرگترين وجه تمايز جشنواره امسال با دورههاي گذشته است: در گذشته كارگاههاي جشنواره سينما حقيقت در غريبانهترين شكل برگزار ميشد. درحاليكه در اين دوره، يكسوم درخواستكنندگان بهدليل فراواني متقاضي امكان حضور در كارگاهها را نيافتند. آنقدر استقبال گسترده و پرشور بود كه ما بهخاطر اينكه نتوانستيم فضاي كارگاهي بزرگتري ايجاد كنيم، شرمنده شديم.
جامعه پرنشاط، جشنواره پرتحرك
اگر در روزهاي برگزاري جشنواره سري به سينماهاي فلسطين و سپيده بزنيد، جمعيت جوان و علاقهمندي را ميبينيد كه براي ديدن فيلمهاي مستند در سالنها و راهروها حضوري پرشور دارند. اين فضا با سالهاي گذشته قابل مقايسه نيست. در بيشتر نوبتها بهويژه عصرها و شبها بيش از نيمي از صندليهاي سالنهاي نمايش پر ميشود. از سوي ديگر، فيلمهاي اين دوره، تنوع و تكثر بيشتري نسبت به قبل دارند. اين تغييري است كه به زعم دبير جشنواره، بزرگترين اتفاق و تفاوت جشنواره سينما حقيقت امسال با سالهاي گذشته است. جشنواره سينما حقيقت امسال پذيراي 120فيلم در بخش مسابقه است. اما اين نكته، ضعفهايي را هم در پي دارد. كثيريان در اينباره ميگويد: براي يك جشنواره مستند كه در سطح بينالمللي برگزار ميشود 120فيلم در بخش مسابقه بسيار زياد است و عملا بخش اعظمي از فيلمها را با هيچ برنامهريزي نميتوان ديد. بهتر بود فيلتري قويتر به لحاظ كيفي براي انتخاب فيلمهاي بخش مسابقه درنظر گرفته ميشد.
از بخشهاي متفاوت اين دوره سينما حقيقت بخش بينالملل و حضور مستندهاي معتبر خارجي در اين دوره است. بسياري از فيلمهاي اين دوره نامزد اسكار هستند يا حرفهايهاي مستند دنيا در آن حضور دارند. به عقيده كثيريان، اين يكي از نقاط ويژه، مثبت و آبرومند جشنواره امسال است؛ برعكس جشنوارههاي گذشته كه فيلمهاي درجه چندم در بخش بينالملل حضور داشتند.
اما و اگرها
امسال هم مثل گذشته، 3سالن سينما فلسطين و 2سالن سينما سپيده براي نمايش آثار مستند درنظر گرفته شده است. سالنهايي كه گرچه مجهز به سيستم پخش HD شدهاند، هنگام پخش دردسرهايي دارند. مشكلاتي كه حتي باعث به نمايش درنيامدن فيلم «پيرپسر» مهدي باقري و پخش پر از مشكل «خونمردگي» محمد كارت شد. وقتي جشنواره سينما حقيقت بزرگترين گردهمايي مستندسازان ايران است، انتظار ميرود فضايي بهتر از نظر امكانات و ابزار براي اين رخداد مهم درنظر گرفته شود. بزرگترين هدف و اميد مستندسازان اين است كه توجه به آثار مستند همزمان با آخرين روز جشنواره به پايان نرسد، فيلمها به نمايش عمومي درآيند و راه براي توليد آثار ديگر گشوده شود. اگر روزي اين آرزو محقق شد، اميد براي جريانسازي، كشف استعداد و تربيت نيروهاي مؤثر و مؤلف در سينماي مستند هم رنگ ميگيرد.
دوشنبه 25 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]