واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: "بارش شهابي جوزايي" به اوج فعاليتهاي خود ميرسد
عبور شهابها از آسمان و رصد آن هميشه براي ما ساكنان زمين داراي جذابيتهاي فراواني است كه يكي از اين بارشهاي مربوط به صورت فلكي جوزا است كه روز شنبه به اوج فعاليتهاي خود ميرسد.
بابك مشمولي كارشناس نجوم در گفتگو با خبرنگار گروه فناوريهاي نوين باشگاه خبرنگاران گفت: نور كوچك و زيبايي كه در لحظه عبور شهاب از آسمان به چشم ميخورد اكثر علاقمندان را راهي نواحي به دور از آلودگي نوري براي رصد و عكاسي از آن ميكند.
بارش شهابي چيست؟
هنگامي كه گروهي از شهابها در آسمان ديده ميشوند آن را بارش شهابي، شهاب باران يا رگبار شهابي ميگويند
بيشتر شهابهايي كه در آسمان ديده ميشوند از نقطه خاصي در فضا نميآيند، بلكه از ذرات ريز بين ستارهاي به وجود آمده و به طور پراكنده در فضا پخش شدهاند. رصد اينگونه شهابها كاملا تصادفي است و زمان وقوع آنها نيز قابل پيش بيني نيست.
زماني كه زمين ار ميان تودهاي از ذرات فضايي عبور كند، بارش شهابي رخ ميدهد و چون در اثر اين عبور ذرات زيادي با جو زمين برخورد ميكنند، در زماني كوتاه، تعداد زيادي شهاب قابل مشاهده است.
اين ذرات در مدارهاي موازي و نزديك به هم دور خورشيد ميگردند و با عبور زمين از ميان آنها و برخورد آنها با جو زمين، ما تصور ميكنيم كه آنها از يك نقطه سرچشمه ميگيرند. اين نقطه را كانون بارش يا نقطه نور باران مينامند.
نامگذاري شهاب بارانها بر اساس مكان كانوني آنها صورت ميگيرد. به عنوان مثال: شهاب باران اسدي، بارش شهابي برساوشي و...
شروع بارش، زمان ورود زمين به توده ذرات، اوج بارش، زمان رسيدن زمين به بخش متراكم شهابها و زمان پايان بارش هم هنگام خروج زمين از توده ذرات است.
در هر سال چندين بارش شهابي رخ ميدهد كه هر كدام در قسمت خاصي اتفاق ميافتد.
منشا بارشهاي شهابي
منشاء بسياري از بارشهاي شهابي، دنباله دارها هستند. اين صخرههاي يخي با حركت خود ذرات ريزي به جا ميگذارند. با نزديك شدن دنباله دار به خورشيد تعداد ذرات به جا مانده افزايش مييابد. بنابراين مدار دنباله دار مملو از ذراتي ميشود كه با همان سرعت دنباله دار و تقريبا «در همان مدار به دور خورشيد ميگردند.
به دليل حركت متناوب زمين به دور خورشيد، سياره ما در زمان مشخصي از سال به نزديكي مدار دنباله دار ميرسد و با برخورد به اين ذرات بارش شهابي رخ ميدهد.
بارشهاي شهابي هر سال تكرار ميشوند. مثلا، هر سال در بيستم مرداد، زمين از ميان تودهاي از ذرات، كه از دنباله دار سويفت-تاتل به جاي مانده عبور ميكند و بارش شهابي بر ساوشي رخ ميدهد. بارش برساوشي زيباترين و غنيترين بارش شهابي است.
بارش جوزايي چيست؟
بارش شهابي جوزايي يكي از بزرگترين بارشهاي شهابي سالانهاست كه كانون بارش آن در صورت فلكي جوزا ميباشد و از زماني كه بشر آن را شناخته هميشه جز چند بارش شهابي بزرگ سال بوده و معمولاً بزرگترين بارش شهابي سال محسوب ميشود كه دليل اصلي رخ دادن اين بارش شهابي باقي ماندههاي يك سيارك است.
اين بارش در روز شنبه ۲۳ آذر به اوج بارش خود ميرسد تعداد شهابهايي كه در هر ساعت از آسمان عبور ميكنند به ۱۲۰ شهاب در ساعت هم ميرسيد و چون هر يك سال و نيم يكبار اين سيارك از كنار زمين عبور ميكند ميزان شهابهاي آن كاهش نمييابد.
بارش شهابي جوزايي از معدود بارشهاي شهابي است كه منشأشان دنباله دارها نيست و سيّارك است. منشا اين بارش سيّارك ۱۹۸۳TB يا فايتون ۳۲۰۰ است و شهابهاي اين بارش قطر زيادي دارند و به همين دليل در اين بارش شهابهاي روشن زيادي را در خود جاي داده كه در منجمان به آنها آذرگوي ميگويند و ميانگين سرعت شهابهاي آن به حدود ۳۵ كيلومتر بر ساعت نيز ميرسد كه براي يك بارش شهابي بزرگ سرعت كمي به شمار ميآيدمحسوب ميشود.
بارش شهابي چگونه رخ ميهد؟
هرگاه يك دنباله دار يا سيارك از جايي عبور ميكند ذرات بخارشده سطحي آن٬ از آن جداشده ودر مسير عبور آن در فضاباقي ميمانند و نگاهي كه سيارهٔ زمين از ميان آن تودهها و ذرات معلق در فضا كه از عبور كند اين ذرات هنگام ورود به جو زمين به دليل سرعت زياد اثر اين برخورد انفجار ي رخ ميدهد كه نور آن توسط ما ناظران زميني قابل رصد است كه به آن شهاب ميگوييم.
چگونه صورت فلكي جوزا را درآسمان بيابيم؟
صورت فلكي دوپيكر يا جوزا يكي از صورتهاي فلكي منطقةالبروج است كه در اين شبهاي در قسمت شرقي آسمان قابل مشاهده ست و يكي از صورت فلكيهاي زمستانه است. اين صورت فلكي در همسايگي صورت فلكي جبار رار دارد.
همچين صورت فلكيهاي ارابهران و شلياق يا چنگ از شمال و صورت فلكيهاي سگ كوچك و تكشاخ از جنوب صورت فلكي جوزا را محاصره كرده است كه با استفاده از همين صورتهاي فلكي ميتوان آن را به خوبي رصد كرد.
چند نوع شهاب وجود دارد؟
شهابهاي آسمان به دودسته تقسيم ميشوند دسته اول شهابهاي پراكنده هستند كه در جهتهاي مختلفي در آسمان ديده ميشوندو به صورت منظم از اين جهت شروع به حركت نميكنند و تعداد آنها در يك شب عادي كمتر از ۶ عدد در هر ساعت است ودسته دوم شهابهايي هستند كه داراي نظم بوده ودر شبهاي خاصي از سال رخ ميدهند و اين شهابها با نام بارش شهابي شناخته ميشوند.
چرا تعداد شهابهاي بارشهاي شهابي با هم متفاوت است؟
هرچه زمين به توده شهابي نزديكتر باشد و يا به تازگي دنباله داري از آن مكان عبور كرده باشد شدت بارش شهابي شديدتر است وما ميتوانيم شاهد عبور شهابهاي بيشتر وپرنورتري در آسمان تاريك باشيم و همچنين بر خلاف آن هر چه زمين از فاصله بيشتري از مكان عبور دنباله دار عبور كند يا مدت زمان بسيار دوري دنباله دار از آنجا عبور كرده باشد شدت بارش كمتر خواهد بود.
زماني كه تعداد شهابهاي يك بارش بخصوص، در يك بازه زماني مشخص به بيشترين تعداد خود برسد يعني تعداد آن در چند شب يا چند ساعت اخير كم بوده و در يك شب و يا ساعت مشخص تعدادش افزايش مييابد به آن اوج بارش شهابي ميگويند كه بعد از گذر اين زمان تعداد بارش حداكثر ميرسد.
شهابها چه زمان پر نورتر هستند؟
شهابهايي كه در آسمان صبحگاهي ديده ميشوند داراي سرعتهاي بالاتري هستند به همين دليل زماني كه به زمين نزديك ميشوند با سرعت زمين در مدارش جمع شده و دماي بالايي را توليد ميكنند در نتيجه نور شهابهاي ديده شده در صبح به طور قابل توجهي آبيتر از نور شهابهايي است كه نيمه شب ديده ميشوند.
چگونه زمان و تعداد شهابهاي يك بارش شهابي معين ميشود؟
محل قرار گيري تودههاي غبار در فضا تقريبا» ثابت است به همين دليل زمين در زمانهاي خاص و تاريخ مشخصي به آن مكانها ميرسد و ما ميتوانيم براي مشاهده آنها فهرست دقيقي از بارشهاي شهابي را تهيه كنيم و با پارامتر ZHR ميتوانيم تعداد شهابهاي آن را در يك ساعت مشخص كنيم
ويژگيهاي بارشهاي شهابي
هر بارش شهابي در ناحيه مشخصي از آسمان در مسيري موازي اتفاق ميافتد كه به اين محل كانون بارش ميگويند و با وجود اينكه جهت حركت شهابها متفاوت است ولي اگر مسير آنها را امتداد دهيم همگي از يك نقطه كه همان كانون بارش است ميرسند و گاهي اوقات در يك شب دو يا چند بارش همزمان فعاليت خود را آغاز ميكنند بارشهاي شهابي از هر مكان آسمان كه شروع يه فعاليت كنند. جايگاه يكي از صورت فلكيها است كه آن بارش شهابي را با نام همان صورت فلكي معرفي ميكنند: مانند بارش شهابي برساوشي، تكشاخ، جوزايي
شرايط رصدي مناسب
يكي از شرايط مناسب براي رصد شهاب از آسمان قرار گيري در مكاني كاملا تاريك با افقي باز است اين مكان تاريك بايد حداقل قدري حدود5/6 درجه باشد براي رصدهرچه مكان تاريكتر باشد شهاب هاب بيشتري را ميتوانيد در هنگام عبور رصد كنيد و رصد را از زماني شروع كنيد كه ارتفاع كانون بارش حداقل ۱۵ درجه باشد.
انتهاي پيام/
جمعه 22 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]