واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش ميدهدنگاهي به شكلگيري شوراي همكاري خليج فارس از ابتدا تا اكنون
شوراي همكاري خليج فارس از ابتداي شكل گيري با مشكلات متعددي مواجه بوده و باعث شده اين مجموعه تاكنون نتواند نقشي فعال در تحولات منطقه بازي كند.
به گزارش خبرگزاري فارس، شوراي همكاري خليج فارس سازماني در 25 مه 1981 ميلادي و با هدف مقابله با آنچه كه اعضاي اين سازمان آن را خطر انقلاب اسلامي ميناميدند، تشكيل شد.اين سازمان كه در ابتدا داراي ماهيتي امنيتي بود به مروز زمان و درك اين مسئله كه ايران تهديدي براي همسايگانش نيست به بلوكي اقتصادي مبدل شد كه هدف راهبردي آن رسيدن به پول واحد و رفع موانع همكاريهاي اقتصادي بين 6 كشور عضو(عربستان، امارات، عمان، قطر، كويت و بحرين) بود.
اين سازمان منطقهاي كه جزء سازمانهاي نسبتاً موفق بين المللي محسوب ميشود طي سالهاي اخير با چالشهاي جدي مواجه شده است كه عملاً آنرا در آستانه فروپاشي قرار داده است.
اين شورا در طي جنگ اول خليج فارس بين ايران و عراق در دهه 80 ميلادي تمام تلاش خود را كرد تا از آتش جنگ به دور باشد هرچند دو عضو اين شورا يعني كويت و عربستان كمكهاي زيادي به بعثي ها در مقابل ايران كردند ولي ديگر كشورهاي اين مجموعه سعي كردند دست به ماجراجويي نزنند و همين ناهماهنگي باعث شد تا اين شورا نتواند نقشي مهم در تحولات منطقه خليج فارس داشته باشد.
شوراي همكاري خليج فارس در جنگ دوم خليج فارس نيز تنها نظاره گر تحولات بود و با ورود نيروهاي عراق به كويت و عربستان بازوي نظامي شوراي همكاري موسوم به سپر جزيره نتوانست واكنشي نشان دهد و رياض براي نجات از مخمصه دست به دامن آمريكا شد.
مهمترين چالش در شوراي همكاري خليج فارس پس از آغاز بيداري اسلامي و وقوع انقلابهاي عربي روي داد، نگراني از سرايت بحران به كشورهاي سلطنتي باعث نگراني شديد شيخ نشينها شد.
سران شوراي همكاري خليج فارس براي مقابله با اعتراضات مردمي به سرعت نيروهاي نظامي خود را وارد عمل كردند هرچند اين اقدام در ظاهر موفقيت آميز بود ولي در عمل نمايي ديگر از اختلافات داخلي در شوراي همكاري بود.
تصميم ديگري كه پس از انقلابهاي عربي گرفته شد درخواست براي ورود مغرب و اردن به شوراي همكاري بود كه اين تصميم نيز عليرغم تبليغات اوليه بي نتيجه ماند و بار ديگر عدم اجماع مانع از تصميمي قاطع و قدرتمند شد.
زماني كه نگاهي به اقدامات شوراي همكاري خليج فارس طي دهههاي اخير مياندازيم يك نكته مشترك دارند و آن اينكه هيچگاه تصميمي با اجماع گرفته نشده يا اگر چنين تصميم بوده تنها در كلام و بيانيه بوده است.
هنگامي كه پاي عمل به ميان آمده هريك به بهانهاي خود را كنار كشيده و به منافع ملي خود توجه كرده است به عنوان نمونه در جنگهاي خليج فارس امارات و قطر حاضر نشدند با عراق وارد جنگ شوند يا در قضيه بحرين كشورهايي چون كويت و عمان در زمان اعزام نيرو به تعداد بسيار كمي اكتفا كردند تا تنها رياض را ساكت كنند.
ماجراي پيوستن اردن و مغرب هم به درخواست عربستان بود ولي كويت،امارات، عمان و قطر همگي از پذيرش آن امتناع كردند تا به ناظران نشان داده شود كه در درون شوراي همكاري خليج فارس الگوي خاصي از روابط وجود دارد.
عربستان با بهره برداري از تبليغات سوء عليه انقلاب اسلامي كشورهاي پادشاهي كوچك جنوب خليج فارس را مجاب كرد كه بايد متحد شوند اما اين سازوكار امنيتي به دليل غيبت دو قدرت ديگر منطقه خليج فارس يعني ايران و عراق از هرگونه اقدام دسته جمعي ناتوان بوده است.
عربستان هميشه تلاش كرده تا تنها خودش هژمون خليج فارس باشد و اين درحالي است كه به دليل نداشتن ارتشي قدرتمند هرگز صلاحيت چنين هدفي را نداشته است.
از سوي ديگر كشورهاي كوچك شوراي همكاري خليج فارس علاقهاي ندارند هزينه تقابل سعوديها با قدرتهاي منطقه همچون ايران،عراق، تركيه و مصر را به دوش بكشند.
از جهتي ديگر شوراي همكاري خليج فارس علي رغم همگوني مذهبي، زباني و سياسي بين كشورهاي عضو از اختلافات عميقي هم رنج ميبرد.
اختلافات مرزي بين عربستان با قطر، عربستان با امارات متحده عربي و عمان با امارات هم غير قابل چشم پوشي هستند همچنين با وجود اينكه همه اين حكومتها پادشاهي هستند ولي يك شكل نيستند؛ به عنوان مثال كويت يك پادشاهي پارلماني است اما عربستان چيزي به نام پارلمان تعريف نشده است و همين ماهيت دموكراتيكتر كويتيها باعث خشم عربستان ميشود همچنين در قطر هم به دليل نزديكي مواضع رهبرانش به اخوان المسلمين مورد انتقاد رياض است.
همه اين مسائل در كنار يكديگر باعث شده تا شوراي همكاري خليج فارس علي رغم تبليغات رسانههاي عربي و غربي سازماني نباشد كه چشم انداز موفقي بتوان براي آن متصور شد.
انتهاي پيام/ر
سه شنبه 19 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]