واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: صدای ایران بر بام صد سالگی!
امسال سفر تاریخی حسین طاهرزاده، رضا قلیخان، درویش خان و دیگر هنرمندان عرصه موسیقی اصیل ایرانی به لندن برای جاودانه ساختن صدای ایرانی صد ساله شد. بیش از 20 سال پیش بود که "علی حاتمی" نیز با ساخت فیلم "دلشدگان" ، این سفر تاریخی را به صور خیال کشاند، تا "صدا" در "قاب تصویر" نیز جاودانه شود. به گزارش ایرنا ، ضبط صدای هنرمندان ایرانی در دو سفر مختلف انجام شد که نخستین آنها در سال 1288 شمسی سفر به لندن و دومین در سال 1291 به تفلیس بود. در سفر نخست که شش ماه طول کشید، درویش خان ، حبیب شهردار، سید حسین طاهرزاده، رضا قلیخان، حسین هنگآفرین، باقرخان رامشگر و اکبرخان فلوتی، از راه روسیه به لندن رفتند و همراه با نوازندگانی که از دیگر کشورها آمده بودند در جشن کارخانه هنر مستر زویس صفحاتی از جمله تار سولوی درویش را که بیداد همایون بود ،ضبط کردند. تکمیل و تکثیر این صفحات هشت ماه طول کشید و هشت ماه پس از اتمام این سفر، اولین صفحه ها به ایران رسید. در سفر دوم طاهرزاده، باقرخان ، درویش خان ، اقبال السلطنه و عبدالله دوامی به تفلیس رفتند و صفحاتی پر کردند که به دلیل مصادف شدن با جنگ جهانی اول تعدادی از صفحات به تهران نرسید. در هر دو سفر سید حسین طاهر زاده خواند و در سفر نخست ، رضا قلی خان نوروزی تصنیف ها را ساخت و ضرب گرفت ؛ باقر خان رامشگر کمانچه نواخت، درویش خان با تار گروه را همراهی کرد و میرهمایون شهردار "پیانو" را با ردیف آواز ایرانی آشتی داد. در کتاب تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران درباره ضبط صدا آمده است که نخستین بار این ناصرالدین شاه بود که در سفر به لندن دستگاه فنوگراف را دید و از آن خوشش آمد ، اما از اوایل دوره مظفرالدین شاه بود که تعداد محدودی فونوگراف وارد ایران شد و برخی از درباریان به آن علاقه نشان داده و مشغول ضبط صدا و موسیقی به سلیقه خودشان شدند که کاملا جنبه سرگرمی داشت. امسال سفر تاریخی حسین طاهرزاده، رضا قلیخان، درویش خان و دیگر هنرمندان عرصه موسیقی اصیل ایرانی به لندن برای جاودانه ساختن صدای ایرانی صد ساله شد. فونوگراف دستگاه کاملی نبود، چرا که استوانه ضبط صدا قابل تکثیر نبود و کیفیت صدای مناسبی هم نداشت. 10 سال بعد در سال 1887 " گرامافون" اختراع شد که در آن صفحه جایگزین استوانه شد که قابلیت نه تنها ضبط ، که تکثیر صدا را می داد، و این مشوق بزرگ برای ضبط جدی صدای بزرگان هنر ایران بود. البته تکثیر صفحات و ضبط فنی و حرفه ای آنها نیاز به دستگاه های ویژه و استودیو داشت که در ایران وجود نداشت و همین شد که برای جاودانگی صدا، هنرمندان موسیقی ایران ، رنج سفر و مشکلات بیشمار آن را به جان بخرند. این میل همزمان شد با طرح شرکت " هیز ماسترزویس" برای آنکه به بهانه جشن کارخانه های خود، به تجاری شدن حرفه موسیقی کمک کند. این شرکت به بازرگانی ایرانی پیشنهاد داد که در تهران با موسیقیدانان مشهور برای پر کردن صفحه مذاکره کند و گروهی را با خود به لندن بیاورد تا صفحههایی از موسیقی ایران تهیه شود. به این ترتیب بود که سفر اول برای جاودانه ساختن موسیقی ایرانی به لندن انجام شد، سه سال بعد، چهره های اصلی موسیقی ایران برای اقدامی دوباره برای ضبط و تکثیر موسیقی ایرانی به تفلیس سفر کردند. سفر دوم از بابت دیگری نیز دارای اهمیت است چرا که طی اقامت در تفلیس ، گروه طی دو شب در سالن تئاتر این شهر کنسرت داد. صفحاتی که در این سفر پر شد بر اثر وقوع جنگ جهانی اول به ایران نیامد، فقط دو نمونه از این صفحات هم اکنون موجود است ، که یکی از آن دو آواز دشتی است که طاهرزاده همراه با تار درویش خوانده است و دیگری تصنیف "کار و عمل" در مایه ماهور است که میرزا سید احمدخان خوانده است. هر چند هم اکنون دسترسی به انواع موسیقی بسیار ساده است ، اما از پس این دو سفر تاریخی که حرکتی را آغاز کرد و به ضبط و تکثیر صفحات اولیه موسیقی در دهه های اول ، دوم و سوم قرن حاضر شمسی ضبط شده، طراوتی دارد، که هنوز تازه و ماندگار است. تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 387]