واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آيههاي قرآن و روايات، صبر را نشانه مومن و خشم را نشانه شيطان ميدانندلطفاً آمپر نچسبانيد!
کارد ميزدي خونش در نميآمد. رگهاي گردنش ورم کرده بود دهانش را باز کرد و هر چه خواست نثار طرف مقابل کرد. به فکرش نرسيد که تک تک جملههايي که از دهانش بيرون ميآيد، تيشه به ريشه سالها رفاقت ميزند. خشم در چند دقيقه توانست صميميت چند ساله را نابود کند؛ مثل يک زلزله چند ريشتري! پيدا کردن رد و نشان خشم در جامعه امروز، کار دشواري نيست. در سوره طه در آيههاي 43 و 44 آمده است: «اذهبا الي فرعون، انه طغي فقولا له قولا لينا». امام صادق عليهالسلام در اين باره فرمودهاند: «خداوند متعال، ملايم است و ملايمت را دوست دارد و پاداشي که به آن ميدهد، به خشونت و سختگيري نميدهد»کافي است نگاهي ساده به دوروبرمان بيندازيم تا ببينيم اين خشم چگونه ميتواند هنجارهاي اجتماعي را نابود کند و ما انسانها را به جان هم بيندازد. ذرهبين نياز ندارد؛ با چشم غيرمسلح هم ميتوان ديد تيشه خشم، ريشه چه خانوادههايي را نابود کرده است؛ خشمي که با کمي صبر و جرعهاي تحمل، ميتوان به آساني از کنارش گذشت. دادگاه خانواده همه چيز را لو ميدهد! به وضوح نشان ميدهد که خشم، اصليترين عامل ايجاد اختلافات خانوادگي بين زوجهاي جوان است. هر چند طبق آمار، اعتياد و فقر مهمترين عوامل طلاق در کشور ما هستند اما خشمهاي «آني» و غيرقابل کنترل در نتيجه اتفاقهاي ساده و معمول زندگي، آتش اختلاف را در بسياري از خانوادهها شعله ور و پاي زنان و مردان بسياري را به دادگاه باز کرده است. براي بررسي اين پديده و راهکارهاي کنترلش، هيچ منبعي بهتر از قرآن و روايات اهل بيت (عليهالسلام) وجود ندارد.خشم و صبر را نميتوان از هم جدا کرد. انسان اگر صبور باشد، ميتواند مقابل خشم دوام بياورد و گرنه دست بسته در اختيارش قرار ميگيرد. به همين دليل است که در آيات قرآن و روايات ديني، اين دو مفهوم هميشه در مقابل هم قرار گرفتهاند؛ مثلا پيامبر اکرم (صليالله عليه وآله وسلم) در روايتي فرمودهاند: «مومن بايد دو ويژگي داشته باشد؛ اول تقوايي که او را از گناه بازدارد و دوم صبر و حلمي که جلوي خشمش را بگيرد». البته اين نکته را هم نبايد فراموش کرد که «حلم» با «کظم غيظ» تفاوت دارد. آنهايي که کظم غيظ ميکنند در مواقعي که خشمگين ميشوند، با ذکر خدا عصبانيت خود را فروميبرند اما آنهايي که حلمشان بالاست، آستانه تحملشان آنقدر زياد است که به اين زوديها از کوره در نميروند. البته اين حلم را خدا به هر کسي نميدهد. حتماً ميدانيد که يکي از ويژگيهاي خداوند «حليم» بودن است.فکر ميکنيد اگر خدا زود از دست گناهان ما عصباني ميشد، چه اتفاقي ميافتاد. پس هميشه از خدا حلم بخواهيد تا کارتان به خشم نيفتد.- اين خشم لعنتي!ملا احمد نراقي در کتاب «معراج السعاده» خشم را اينگونه تعريف کرده است: «خشم و غضب عبارت است از يک حالت نفساني که باعث حرکت روحي حيواني ميشود و هر گاه شديد شد، باعث حرکت شديدي ميشود که از آن آتشي توليد ميشود و نور عقل را خاموش ميکند؛ براي همين، موعظه و نصيحت در آدم غضبناک اثر نميکند و حتي ممکن است پند و موعظه، غضبش را شديدتر کند. غضب از ديد اخلاق اسلامي از مهلکات و آفات خطرناک است و احتمال دارد باعث هلاکت هميشگي شود». مرحوم نراقي در ادامه روايتي را از پيامبر اکرم (صليالله عليه واله وسلم) بيان ميکند؛ «غضب ايمان را فاسد ميکند، چنانکه سرکه عسل را». مثال بهتر از اين ميخواهيد؟ پس به ما حق دهيد که خشم را به زلزله چند ريشتري تشبيه کنيم که ايمان و عقل را با هم نابود ميکند.حديثي از امام صادق (عليهالسلام) در کتاب «اصول کافي» درباره خشم آمده است؛«غضب کليد همه شرها و بديهاست». آيتالله ريشهري هم در ميزان الحکمه نوشته: «خشم و غضب در روايات به تبعيت از شيطان و جنوني نابوده کننده تعبير شده است». همه اين روايات را که کنار هم بگذاريم، متوجه ميشويم که چرا خداوند وقتي موسي را برانگيخت، به او دستور داده بدون عصبانيت و با زبان نرم با فرعون سخن بگويد. خشم و صبر را نميتوان از هم جدا کرد. انسان اگر صبور باشد، ميتواند مقابل خشم دوام بياورد و گرنه دست بسته در اختيارش قرار ميگيرد. به همين دليل است که در آيات قرآن و روايات ديني، اين دو مفهوم هميشه در مقابل هم قرار گرفتهاند؛ در سوره طه در آيههاي 43 و 44 آمده است: «اذهبا الي فرعون، انه طغي فقولا له قولا لينا». امام صادق عليهالسلام در اين باره فرمودهاند: «خداوند متعال، ملايم است و ملايمت را دوست دارد و پاداشي که به آن ميدهد، به خشونت و سختگيري نميدهد» و ادامه دادهاند: «پدرم امام باقر عليهالسلام ميفرمود سختتر از غضب چه چيز است؟ همانا مرد، غضب ميکند و بر اثر آن مرتکب گناهاني مانند کشتن ناحق و تهمت به زن پاکدامن ميشود».همين آيات و روايات بايد مانند يک زنگ هشدار براي ما باشد که زود از کوره در نريم!مجله همشهري آيهتنظيم براي تبيان: شکوري
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 329]