واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: -------------------------------------------------------------------------------- وازكتومي چيست؟ دكتر سيدحبيبالله جعفري، جراح و متخصص بيماريهاي كليه و مجاري ادرار و عقيمي مردان، با ذكر اين نكته كه سابقة استفاده از روش وازكتومي به يك قرن پيش بازميگردد، در معرفي اين روش ميگويد: «بيش از پنجاه سال تحقيقات گستردهاي دربارة وازكتومي صورت گرفت. از 1974 تا 1985، يعني به مدت يازده سال، عمل وازكتومي در ايالت سيچوان چين انجام شد و در سال 1985، انجمن جلوگيري داوطلبانه از بارداري از طريق جراحي، بيعارضه بودن اين روش را اعلام كرد و در سال 1986، وازكتومي به تمام نقاط دنيا معرفي شد. در اوايل ارديبهشت 1372 نيز پروفسور ليسون چان به ايران آمد و اين روش را به محافل علمي ما معرفي كرد.» سازمان بهداشت جهاني وازكتومي را بهعنوان بهترين، مطمئنترين و راحتترين روش جراحي براي جلوگيري دائمي از باروري تأييد كرده است. وازكتومي را نخستينبار در ايران دكتر فريدون فروهري، مدير پليكلينيك شهيد جعفري مركز بهداشت شرق تهران، انجام داد. وي كه پدر وازكتومي ايران شناخته شده است، شاگردان متعددي تربيت كرد و براي ترويج اين روش به تمام نقاط ايران فرستاد. به گفتة دكتر صدقآذر، سرپرست كنوني اين پليكلينيك، از آن زمان تاكنون، 775 پزشك دورههاي آموزشي وازكتومي را طي كردهاند و در نقاط مختلف كشور در حال خدمت هستند. وي شمار موارد موفق وازكتومي انجامشده در مركز مذكور را در حدود 29 هزار مورد ذكر ميكند. وازكتومي به دو روش انجام ميشود: روش قبلي يا كلاسيك كه جراحي با تيغ بوده است و روش جراحي بدون تيغ. دكتر جعفري در توضيح وازكتومي ميگويد: «وازكتومي عبارت است از قطع لولة منيبر در مرد كه با عمل جراحي ساده و مطمئني در مدتي كوتاه انجام ميشود. اين روش آسانترين و مؤثرترين روش پيشگيري از بارداري است كه بهتازگي با عملي بسيار ساده و بدون استفاده از تيغ جراحي صورت ميگيرد و نيازي به بخيهزدن ندارد.» وازكتومي براي چه افرادي مناسب است؟ دكتر صدقآذر استفاده از اين روش را توصيه ميكند براي افرادي كه: 1. مايلند روشي را انتخاب كنند كه با فعاليت جنسي آنها تداخلي نداشته باشد؛ 2. تصميم به بچهدار شدن مجدد ندارند؛ 3. به دلايل پزشكي نميخواهند بچهدار شوند؛ 4. احتمال بروز بيماريهاي ژنتيكي در فرزند آنها وجود دارد؛ 5. وازكتومي را، به دليل سهولت و نداشتن عوارض، بر لولـه بستن همسرشان ترجيح ميدهند. وازكتومي چگونه از حاملگي جلوگيري ميكند؟ سلولهاي جنسي كه در بيضه ساخته ميشوند، از طريق لولههاي منيبر راست و چپ، وارد مايع مني ميشوند. در وازكتومي، اين دو لولـه را مسدود ميكنند و در نتيجه سلولهاي جنسي قادر به عبور نيستند. در وازكتومي بدون تيغ جراحي، كه با بيحسي موضعي انجام ميشود، شكاف كوچكي به طول 2 تا 3 ميليمتر بر روي پوست ايجاد ميكنند. سپس با وسايل مخصوصي لايههاي سحطي را كنار ميزنند و از همين فضاي كوچك لولـههاي منيبر را خارج ميسازند. پس از انجام عمل، كه بينياز از بخيه است، محل را پانسمان ميكنند. سوراخ باقيمانده حداكثر ظرف 48 ساعت ترميم و محو ميشود. دكتر صدقآذر تأكيد ميكند: «داوطلب تنها زماني درد مختصري احساس ميكند كه مادة بيحسكننده به او تزريق ميشود و پس از تزريق، هيچ دردي احساس نخواهد كرد.» اين عمل، بهطور متوسط، در مدت 10 الي 12 دقيقه خاتمه مييابد. داوطلب بايد تا مدت 24 ساعت پس از عمل استراحت كند و از انجام دادن كارهاي سنگين تا يك هفته بپرهيزد. اما اگر كار روزمرة او سنگين نباشد، زودتر از اين مدت ميتواند به سر كار خود بازگردد. دكتر جعفري در مورد احتمال وقوع بارداري بلافاصله پس از انجام عمل وازكتومي هشدار ميدهد و ميگويد: «به علت باقيماندن تعدادي از سلولهاي جنسي يا اسپرم در لولـههاي تناسلي، خطر حاملگي بلافاصله پس از وازكتومي از ميان نميرود. زوجها بايد به مدت سه تا شش ماه از يك روش مطمئن ديگر پيشگيري از بارداري استفاده كنند. براي حصول اطمينان از حذف سلولهاي جنسي از ترشحات دستگاه تناسلي مرد، متقاضي بايد آزمايش شمارش اسپرم انجام دهد. اولين آزمايش دو ماه پس از عمل درخواست ميشود. البته براي حصول اطمينان كامل، تكرار آزمايش در چهار و شش ماه پس از عمل نيز ضروري است.» مزايا و معايب وازكتومي وازكتومي يك عمل جراحي ساده است، در حاليكه بستن لولههاي زنان نياز به بيهوشي عمومي و دسترسي به حفرة شكم دارد. بنابراين، بستن لولـههاي زنان يك عمل جراحي وسيع محسوب ميشود با كلية عوارض بيهوشي عمومي. به علاوه، حاملگي خارج رحمي مرگآورترين عارضة بستن لولهها در زنان محسوب ميشود. اما وازكتومي هيچ عارضة ناخواستهاي به همراه ندارد. برخلاف باور بسياري از افراد ناآگاه، اين روش نهتنها فعاليت جنسي را محدود نميكند بلكه، با حفظ تمام مراحل طبيعي رابطة جنسي، قواي زوجين را افزايش نيز ميدهد. دكتر صدقآذر ميگويد: «افرادي هستند كه چند ماه پس از وازكتومي به مركز مراجعه و از افزايش قواي جنسي خود شكايت ميكنند. رفتارهاي جنسي از افكار و عواطف انسانها تأثير ميپذيرند. ترس از حاملگي ناخواسته عامل سردمزاجي و بيميلي در روابط زناشويي بسياري از زوجهاست. آنچه اهميت دارد اين است كه بايد براي عموم مرز ميان وازكتومي و اخته كردن مردان را روشن كرد. در اخته كردن، بيضهها بهطور كامل از بين ميروند و دو وظيفة طبيعي آنها، يعني توليد هورمونهاي جنسي مردانه و ساخت اسپرم، ديگر به انجام نميرسد. با تخريب بيضهها، خصوصيات ظاهري مردانه نيز همزمان با توقف توليد اسپرم از بين ميروند. اما در فرد وازكتومي شده، هورمونهاي مردانه از راه عروق به بدن ميرسد و بيضه سالم است. زوجهاي متقاضي وازكتومي بايد بدانند كه پس از اين عمل، مقدار مايع مني مرد همانند پيش از انجام وازكتومي است و از لحاظ خصوصيات ظاهري، يعني رنگ، بو و حجم آب نيز تغييري نخواهد كرد. در طي عمل وازكتومي، دستگاه ادراري آسيبي نخواهد ديد و احتمال ابتلا به سرطان پروستات در داوطلبان افزايش نخواهد يافت.» برخي از مردان پس از وازكتومي دچار ناراحتي و تورم محل عمل ميشوند. عدهاي نيز ممكن است دچار خونريزي، كبودشدگي يا عفونت بشوند. اما بهندرت مسئلة جدي و مشكلسازي بهوجود ميآيد. توصيه ميشود كه داوطلبان در صورت تب در چهار هفتة اول پس از عمل، بخصوص يك هفتة اول، خونريزي يا خروج چرك از محل زخم، درد و تورمي كه قطع نشود يا تصور باردار شدن همسر به پزشك مراجعه كنند. دكتر جعفري رعايت نكاتي را در بهبود سريعتر محل جراحي مفيد ميداند: «حداقل تا دو روز از بيضهبند استفاده شود. محل جراحي در حين جوش خوردن زخم بههيچوجه دستكاري نشود. در صورتي كه وازكتومي به روش كلاسيك يا قديمي انجام شده است، بايد يك هفته پس از عمل براي كشيدن بخيهها به مركز انجام وازكتومي مراجعه كرد. در روش وازكتومي بدون تيغ جراحي، نيازي به كشيدن بخيه نيست و متقاضي ميتواند سه روز بعد از عمل، پانسمان روي زخم را بردارد و پانسمان مجدد هم ضرورتي ندارد.» وازكتومي برگشتپذير است مصطفي كاشاني 37 ساله است و همسر و پسر بزرگش را در سانحة رانندگي از دست داده است. او كه به علت اشتغال در كارخانة نساجي قادر به نگهداري دختر كوچكش نيست قصد ازدواج دارد. وي متقاضي عمل بازگشت وازكتومي است. كاشاني در مورد علت درخواست خود چنين توضيح ميدهد: «اولين آرزوي هر زن جوان در آغوش گرفتن فرزندش است. اگر اين زن حس مادري را تجربه نكند، هرگز دختر مرا متعلق به خود نخواهد دانست.» دكتر جعفري احتمال باروري دوباره را در چنين مواردي زياد ميداند. وي ميگويد: «دلايل مختلفي براي تقاضاي برگشت وازكتومي وجود دارد. ميزان بالاي طلاق، ازدواجهاي مكرر و مرگ همسر يا فرزند از شايعترين اين علتها هستند. بر طبق مطالعات انجامشده، در نهايت، 2 تا 6 درصد از مردان وازكتوميشده تقاضاي عمل برگشت را خواهند داشت. هشت سال پس از انجام عمل وازكتومي، احتمال موفقيت در عمل برگشت، يعني وجود مجدد اسپرم در مايع مني، 80 تا 90 درصد و ميزان وقوع بارداري 50 تا 60 درصد است. پيش از پيشرفت تكنيكهاي جراحي ميكروسكوپي، احتمال بارداري مجدد بين 15 تا 50 درصد بود. اما امروزه، با استفاده از جراحي ميكروسكوپي، اين احتمال افزايش قابل توجهي يافته است. شكست عمل برگشت به متغيرهاي مختلفي بستگي دارد، مانند وجود آنتيبادي ضد اسپرم و تنگي محل عبور. تجربة جراح نيز عامل بسيار مهمي در تعيين نتيجة عمل برگشت است.» در مراكز مشاوره، هرگاه زن يا شوهر تمايل خود را به بچهدار شدن در آينده ابراز كند يا ازدواج در شرايط مساعد و ثابتي صورت نگرفته و متزلزل باشد، استفاده از اين روش جلوگيري از بارداري پيشنهاد نميشود. بهطور كلي، انتخاب وازكتومي از جانب مراجعان به شرايط هر يك از آنها بستگي دارد. به همين دليل استانداردي براي سن و تعداد فرزند متقاضيان تعيين نميشود. اما به شرايطي مانند داشتن حداقل دو فرزند و سن بالاتر از دو سال براي فرزند دوم در مراكز بهداشتي توجه ميشود. ممنوعيت انجام وازكتومي به اعتقاد دكتر صدقآذر، براي روش وازكتومي بدون تيغ جراحي، هيچ ممنوعيتي وجود ندارد. وي مراجعهكنندگان را به چهار گروه تقسيم ميكند: «گروه اول مشكلي را ذكر نميكنند و بهراحتي عمل وازكتومي ميشوند. گروه دوم در پروندة پزشكي خود سابقة جراحي دارند، مثلاً براي رفع يك نقص آناتوميكي كوچك. اين افراد را با احتياط وازكتومي ميكنيم. گروه سوم دچار عفونت يا يك بيماري مردانه هستند. در مورد اين گروه نيز، پس از درمان كامل، عمل وازكتومي با فاصلة زماني مناسب انجام ميشود. گروه چهارم به دليل ابتلا به يك بيماري زمينهاي بايد در بيمارستان مجهز و در اتاق عمل وازكتومي شوند. مبتلايان به بيماري هموفيلي در اين گروه طبقهبندي ميشوند.» جراحي ساده و بيخطر وازكتومي، در بسياري از كشورها، شيوهاي رايگان و مناسب براي تعداد زيادي از زوجهاي ميانسال است. تشخيص شرايط مناسب اقتصادي و خانوادگي براي بچهدار شدن و كسب آمادگي رواني ـ عاطفي لازم، تنها از عهدة دو شريك زندگي ساخته است. ترديدي نيست كه كودكانِ ناخواستة امروز مطرودان فرداي جامعة ما هستند . __________________
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 451]