واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تشیع عامل ایجاد هنرهای مذهبی در ایران است
انسانشناسی هنر-1 تشیع عامل ایجاد هنرهای مذهبی در ایران است دکتر سارا شریعتی، در نشست "انسانشناسی هنر" با اشاره به اهمیت تشیع در ایران، حضور آن را عامل ایجاد هنرهای مذهبی دانست که امروزه همچنان در زندگی مردم حضور پررنگی دارد. دومین هم اندیشی انسان شناسی هنر دیروز در محل هنر پژوهی نقش جهان برگزار شد. شورای انسانشناسی هنر که سال گذشته برای برگزاری نخستین هم اندیشی انسان شناسی هنر با موضوع «تعریف، نظریه ها و روش ها» و همچنین انسان شناسی هنر دینی تشکیل شده بود، از امسال با تبدیل شدن به یک گروه پژوهشی با همین نام در فرهنگستان هنر برای آغاز برنامه های گسترده خود دومین هم اندیشی انسان شناسی هنر با موضوع «هنر قومی و وحدت ملی» را برگزار کرد. در این نشست گروهی از متخصصان داخلی و اروپایی گردهم آمدند تا درباره این شاخه بسیار مهم و جدید در انسان شناسی به بحث و تبادل نظر بپردازند. انتخاب محور این هم اندیشی بر اساس عنوان سال یعنی «وحدت و انسجام ملی» انتخاب شده و تلاش برگزارکنندگان آن برداشتن قدمی در راستای انسجام بخشیدن به هویت ملی و تقویت آن بوده است. نشست نخست با سخنرانی دکتر بلوکباشی با عنوان «مصادیق مفاهیم رمزی-آئینی در هنرهای تزئینی-قومی» آغاز شد. وی فرهنگ را مجموعه ای از نشانه ها و نمادها دانست که مردم جهان از طریق آنها با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. دکتر بلوکباشی در ادامه افزود: این نشانهها و نمادهای فرهنگی به صورتهایی از عناصر مادی و غیر مادی در میان این مردمان انتقال مییابند. وی هنرمندان قومی را عمده ترین کسانی دانست که میتوانند با کشف مفاهیم روحانی و آئینی فرهنگ خود را تجلی دهند. دکتر بلوکباشی افزود: آنها به شکلی هنرمندانه از طریق صنایع قومی و آثار هنری و تزئینی در ذهنیت اعضای جامعه شان نیز میتوانند این مفاهیم روحانی را به تصویر درآورند و متجلی سازند. از این رو بسیاری از انگارهها و مضامین نقشها در هنرهای قومی مصادیق نمادین مفاهیم مقدس و روحانی هستند. دکتر سارا شریعتی، سخنران دیگر این نشست، حاصل پژوهش مشترک خود با مروارید ایاز(دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی) را با عنوان «هنر دینی هنر قومی: درهم تنیدگی، تداوم و تحول مطالعه موردی مکان های مذهبی بازار تهران» ارائه داد. این استاد جامعهشناسی، هنر قومی را هنری محصور به مرزها، منطقه و قومیت معرفی کرد که سیاست در آن تأثیر بسیاری داشته است. در ایران، تنوع اقوام و هنرهای قومی از خلال دین، امکان بیان، تثبیت و فراگیر شدن یافته و در عین حال به آن غنا میبخشد. دکتر شریعتی با اشاره به اهمیت تشیع در ایران، حضور آن را عامل ایجاد هنرهای مذهبی دانست که امروزه همچنان با زندگی مردم حضور پررنگی دارند. او با همکاری یکی از دانشجویان برای تکمیل این پژوهش بازار تهران را مورد مطالعه قرار داده و این مکان را به دلیل نقش تعیین کننده آن در گذشته و امروز، به عنوان مکانی تجاری و البته مذهبی،دارای موقعیتی ویژه در تهران دانست. وی افزود: این موقعیت باعث شده است که عمارتها و بناهایی که با کاربری بسیار متفاوت مذهبی (مساجد، امام زاده هاو ...) آموزشی (مدارس) عام المنفعه (آب انبارها) و تجاری (کاروانسراها) در این منطقه قرار دارند کمتر دستخوش تغییر شوند. و به این ترتیب می توان آثار پررنگی از هنرهای قومی و مذهبی را در این مکان به شکلی زنده و پابرجا دید. هنرهایی همچون نمایش، معماری و نقاشی. از نوحه و مرثیه تا تمثال هاو شمایل ها. نکته جالب توجه در اینجا کارکرد هنرها در مذهب، درمان، و هویت مردم منطقه است. سارا شریعتی نتیجه نهایی این پژوهش را سوالاتی می بیند که برای پژوهشگران آن ایجاد شده است: مرز میان قوم و مردم کدام است؟ دین و هنر چه مرز افتراقی دارند؟ اشتقاق و وحدت در کجا از هم جدا می شوند؟ در ادامه این نشست حسین سلطان زاده به موضوع «عناصر مشترک معماری در هنر اقوام گوناگون ایرانی» پرداخت. وی در ابتدا تفاوتهای موجود در معماری نقاط مختلف کشور را مورد بررسی قرار داد و این تفاوتها را ناشی از اقلیمهای آب و هوایی مختلف در کشور دانست. طبق نظر این پزوهشگر با وجود تمام تفاوتهای موجود در معماری ها منطقه ای مختلف کشور عناصر مشترکی در این معماری ها وجود دارد که نشان دهنده روح و جوهر جاری در آنها است. وی حضور این اشتراکات را مشابه وجود عید نوروز در تمام کشور دانست. طبق بررسی این استاد، در بین این عناصر ایوان از جایگاه خاصی برخوردار است. ایوان از مهمترین عناصر معماری ایران به شمار می آید که چند کارکردی بوده که به صورت مختلف و متنوع در نواحی مختلف ایران به کار رفته است. سلطان زاده در انتهای صحبتهای خود به ذکر مثالهایی همچون ایوان مدائن، که از باشکوهترین فضاهای معماری ایران به شمار می رود، پرداخت. پایان بخش سخنرانیهای نشست نخست این هماندیشی مقاله دکتر محمدرضا حائری بود. وی با اشاره به تاثیرگذاری همه جانبه شهر تهران بر تمام مناطق کشور تسلط فرهنگی و ارزشی این شهر را باعث تقلیل یافتن قوه قضاوت مردم دانست. این استاد دانشگاه با اشاره به سال های 1310-1340، این دوره را دوره درخشان معماری تهران دانست، که مبتنی بر بوم، سنت، نوآوری، و تاریخ انجام می گرفته است. اما از سال 1345 دوره ساختن بدون معماری تهران آغاز شد. از این سال ساخت و سازهایی در تهران انجام شد که نه در آنها حضوری از سنت دیده می شود و نه اصول اولیه معماری مدرن. دکتر حائری، با پخش عکسهایی از مناطق مختلف کشور، به تأثیر مخرب این گونه «نساز و بندازها» در تهران بر تمام کشور پرداخت، و آینده این مسئله را نگران کننده خواند.منبع : خبرگزاری مهر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 357]