احترام به والدين در آئينه قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: احترام به والدين در آئينه قرآن
گروه خبرنگاران افتخاري / محمدصادق نصيري‌خليل‌آباد: قرآن كريم در سوره اسراء آيه 23 مي‌فرمايد: پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر احسان كنيد. اگر يكي از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سالخوردگي رسيدند، به آنها حتي «اف» مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخني شايسته بگوي.
قرآن كريم، حتي اف گفتن به پدر و مادر را منع مي‌كند تا چه رسد به مراتب بالاتر اگر انسان بداند و كمي تأمّل كند كه پدر و مادر چه زحماتي را در بزرگ كردن او متحمل شدند، هرگز چنين نمي‌كند. امام صادق(ع) در ذيل آيه «وَ قُل لَهُما قَولاً كَرِيماً» مي‌فرمايد: اگر پدر و مادر تو را بزنند، در جواب آنها بگو: خداوند متعال شما را بيامرزد و غفران او شامل شما شود.[1]

برخي ديگر از وظايف ما نسبت به پدر و مادر كه در قرآن آمده عبارتند از:

1. تواضع و فروتني در مقابل ايشان «وَاخفِض لَهُما جَناحَ الذُّلّ مِنَ الرَّحمَة....;(اسراء، 24) و بال‌هاي تواضع خويش را از محبت و لطف، در برابر آنان (پدر و مادر) فرودآور».

2. طلب رحمت و مغفرت براي ايشان; «رَبَّنَا اغفِر لي وَ لِولِدَي...;(ابراهيم، 47) پروردگارا! من و پدر و مادرم و... را بيامرز» «وَ قُل رَبِّ ارحَمهُما كَما رَبَّياني صَغيراً;(اسراء، 24) و بگو: پروردگارا! همان گونه كه آن ها مرا در كوچكي تربيت كردند، مشمول رحمتشان قرار ده!» و نيز «ربّ اغفر لي و لولدي...;(نوح، 28) پروردگارا! من و پدر و مادرم و... را بيامرز...».

3. به ايشان ظلم نكردن: «وَبرّاً بولدَيه ولم يَكُن جبّاراً عصيّاً»[2] «وَبرّاً بولدتي ولم يجعلني جبّاراً شقيّاً;(مريم، 32) و مرا نسبت به مادرم نيكوكار قرار داده و شقّي قرار نداده است».

4. با نرمي و مهرباني با ايشان سخن گفتن، «وَقُلْ لَهُما قَوْلاً كَريماً...;(اسراء، 24) و گفتار لطيف و سنجيده و بزرگوار نه به آن ها (پدر و مادر) بگو».

5. لزوم حق‌شناسي و شكرگزاري از پدر و مادر، «قالَ رَبِّ أَوزعني اَن اَشكُرَ نِعمَتَكَ الّتي أَنعَمتَ عَلَي وَ علي ولِدَي...;(احقاف، 15) مي‌گويد: پروردگارا! مرا توفيق ده تا شكر نعمتي را كه به من و پدر و مادرم دادي بجا آورم...» و نيز(مائده، 110).

6. يادآوري درد و رنج مادر هنگام بارداري و فارغ شدن، «وَوَصَّينَا الإنسن بِولِدَيهِ إحسناً حَمَلَته امه كُرهاً وَ وَضَعَتهُ كُرهاً...;(احقاف، 15) ما به انسان توصيه كرديم كه به پدر و مادرش نيكي كند، مادرش او را با ناراحتي حمل مي‌كند و با ناراحتي بر زمين مي‌گذارد...» «و وصّينا الإنسن بولدَيه حملته أمّه وهنًا علي وهنِ...;(لقمان، 14) و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش كرديم مادرش او را با ناتواني روي ناتواني حمل كرد (به هنگام بارداري هر روز رنج و ناراحتي تازه‌اي را متحمل مي‌شد)».

مي‌دانيد كه دوران حمل و از شير گرفتن، حدود 30 ماه به طول مي‌انجامد و مادر در طول اين مدت بزرگترين ايثار و فداكاري را در مورد فرزندش انجام مي‌دهد.

از نظر آيات قرآن كريم، هميشه راه بازگشت و توبه به سوي خداوند متعال به روي بندگان باز است. قرآن كريم اين كتاب نويدبخش رحمت، به همه مؤمنان فرمان توبه مي‌دهد و مي‌فرمايد: «يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُواْ إِلَي اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسَي رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَيِّـَاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّـت تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الاَْنْهَـرُ; (تحريم، 8) اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! به سوي خدا باز گرديد، توبه كنيد، توبه‌اي خالص و بي‌شائبه، اميد است با اين كار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ‌هايي از بهشت كه نهرها از زير درختانش جاري است، داخل كند.»[3] اركان توبه در پنج چيز خلاصه مي‌شود:

ترك گناه، ندامت، تصميم بر ترك در آينده، جبران گذشته و استغفار.

از نظر قرآن كريم، شخص گناهكار، براي جبران كردن كوتاهي‌هاي گذشته بايد (به دنبال توبه كردن از گناه گذشته) در صدد اصلاح برآيد: «فَمَن تَابَ مِن بَعْدِ ظُـلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ; (مائده، 39) امّا آن كس كه پس از ستم كردن، توبه و جبران كند، خداوند توبه او را مي‌پذيرد، زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است.» همچنين آيه 54 از سوره شريفه انعام در اين زمينه وارد شده است.[4]-------------------------------------------------------------------------------

[1]. ميزان الحكمه، محمدى رى شهرى، ج 4، ص 3677، نشر دارالحديث.

[2]. مريم، 14 .

[3]. ر.ك: اخلاق در قرآن، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 1، ص 217ـ234، مدرسة الامام على بن ابى طالب(عليه السلام) / مراحل اخلاق در قرآن، آية الله جوادى آملى، ج 11، ص 156، مركز نشر اسراء.

[4]. براى آگاهى از شرايط توبه كامل (كه عبارت است از: ندامت، عزم بر ترك گناه براى هميشه، جبران حق الله، جبران حق الناس، از بين بردن آثار گناه در وجود خود، عادت دادن نفس به عبادت) به نهج البلاغه مراجعه كنيد.

شنبه|ا|3|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 317]