يك زنگ براي تجديد قوا

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: يك زنگ براي تجديد قوا
عمومي- حسن دانه داران*:
چندين سال قبل وقتي قرار شد در وزارتخانه‌هاي مختلف، اختيارات حوزه ستادي در تصميم‌‌گيري‌ها كاهش پيدا كرده و ادارات كل استان‌ها بتوانند با تصميم‌سازي‌ در حوزه كوچكتر كه طبيعتاً شامل استان مي‌شد اختياراتشان بيشتر شود اين عمل انجام شد و ادارات كل استان‌ها به سازمان ارتقا‌ يافتند

و به‌ويژه اين امر در آموزش و پرورش انجام شد و از آن پس ادارات كل به سازمان تبديل شدند و در بسياري موارد ازجمله تعطيلي موردي به دليل بارش برف و يا هر مورد ديگري كه نياز به تعطيلي منطقه‌اي بود اين كار به سازمان‌هاي آموزش و پرورش واگذار شد.

در مورد زنگ تفريح كه بهتر است زنگ تجديد قوا ناميده شود در همه مدارس معمولاً مديران سعي مي‌كنند با توجه به بخشنامه‌هاي موجود زمان را دقيقاً رعايت كنند اما اينكه اين زمان چقدر مي‌تواند براي دانش‌آموزان و دبيران مفيد باشد مطلبي است كه زياد به آن پرداخته نشده است.مدت زمان زنگ تفريح دانش‌آموزان و دبيران در مدارس بايد مختلف باشد و با هوشمندي مديران تنظيم شود. مدرسه‌اي با 100 دانش‌آموز نسبت به مدرسه‌اي كه نزديك به 500 دانش‌آموز دارد قاعدتاً در زمان تفريح مي‌تواند متفاوت باشد.

مدرسه‌اي با جمعيت زياد اگر مدت زمان كمي براي تفريح داشته باشد به محض شنيدن صداي زنگ به جهت كمي زمان تفريح، دانش‌آموزان به سوي حياط مدرسه هجوم خواهند برد و طبيعتاً هنگام خروج حدود 500 نفر در مدت زمان محدود چند دقيقه (حداكثر 5 دقيقه) تراكمي از دانش‌آموزان در راه پله‌ها به‌وجود خواهد آمد و چون معمولاً اينگونه مدارس شامل چند طبقه هم هستند ممكن است دانش‌آموزي شوخي كوچكي با دوستش بكند و اتفاقي بيفتد كه شايد ناگوار باشد؛ مانند اتفاقي كه در يكي از مدارس جنوب شرق تهران رخ داد و باعث شد دانش‌آموزي با كمر به روي پله‌ها فرود آيد و چند روزي را در بيمارستان بستري باشد.قطعاً هر چقدر مدرسه تعداد دانش‌آموز كمتري را دارا باشد هنگام به صدا درآمدن زنگ هم تخليه كلاس‌ها سريعتر صورت مي‌گيرد و هم اينكه تراكم چنداني در راه پله‌ها به‌وجود نمي‌آيد و مشكل زيادي ايجاد نخواهد شد.

فراموش نكنيم اتفاقي كه بعد از پايان مسابقه فوتبال ايران و ژاپن در سري مسابقات انتخابي جام جهاني گذشته روي داد فقط به‌دليل تراكم زياد و هجوم مردم براي خروج از استاديوم بود و چنين ازدحامي اما در مقياس خيلي كوچك در مدارس پرجمعيت سراسر كشور و به‌ويژه مدارس جنوب شهر تهران كه از تركم بسيار زيادي برخوردارند و حتي مدارسي با جمعيت بالغ بر 700 تا 800 نفر همه روزه در هنگام به صدا درآمدن زنگ تفريح تكرار مي‌شود.

حال اگر قرار باشد طبق بخشنامه در مدارسي با اين تعداد دانش‌آموز فقط 15 تا 20 دقيقه «زنگ تفريح» داشته باشيم مشكلات ناشي از كمبود دستشويي، هجوم به طرف بوفه براي خريد و تراكم بالاي دانش‌آموزان هنگام خروج از كلاس از يك طرف و هدايت دانش‌آموزان به سمت كلاس توسط معاونين نيز معضل ديگري خواهد شد كه بي‌نظمي ايجاد خواهد كرد. تجربه ثابت مي‌كند اگر به دانش‌آموزان مدارس پرجمعيت زمان كافي براي تفريح داده نشود و به‌مدت زمان 15 تا 20 دقيقه اكتفا شود، در يك مدرسه450 نفري دانش‌آموزان حدود 7 دقيقه زمان لازم دارند تا به سر كلاس رفته و دبيران آماده حضور در كلاس شوند، درصورتي كه اگر اين زمان به 25 دقيقه افزايش يابد مدت زمان حضور جمعيت 450‌نفري بعد از شنيدن صداي زنگ 5/3‌تا 4‌دقيقه خواهد بود.

يعني با افزايش 5‌دقيقه‌اي زمان تفريح، حداكثر فقط 2دقيقه از زمان كلاس كاسته شده است و در عمل ديده شده است اگر مدت‌زمان زنگ تفريح در مدارس با تراكم بيشتر افزايش يابد هم دانش‌آموزان به راحتي درمدت زمان تفريح كارهاي خود را به خوبي انجام مي‌دهند و هم اينكه به‌نظر مي‌رسد با طولاني شدن اين ساعت اشتياق آنها براي حضور در كلاس درس افزايش مي‌يابد. درصورتي كه مثل بعضي از مدارس پرتراكم مدت زمان تفريح كوتاه باشد پس از به صدا درآمدن زنگ، دبير كه هنوز مطالب درسي را به اتمام نرسانده ‌ يا دانش‌آموزان سؤالاتي از درس مربوطه دارند مدت زماني را شايد حدود 4‌تا‌5 دقيقه بعد از درس در كلاس با دانش‌آموزان مي‌گذراند و تا به دفتر دبيران برسد و بعد از مدت زمان بسيار كمي و پيش از آنكه از حال و هواي كلاس قبلي بيرون آمده باشد بايد مجدداً به كلاس بازگردد و در اين مدت گاهي بايد پاسخگوي اولياي‌دانش‌آموزان نيز باشد.اما بشنويد نظر جمعي از مديران، معاونين و دبيران مدارس را در مورد زنگ تفريح در مدارس.

دبير يكي از مدارس شمال غرب تهران كه در پست‌هاي مديريتي به‌عنوان مدير اداره و مدير مدرسه نيز مشغول به كار بوده و اكنون به تدريس اشتغال دارد و در پست‌هاي كارشناسي نيز ايفاي نقش مي‌كند، مي‌گويد كه زمان تفريح 25 دقيقه براي معلم و دانش‌آموز كفايت مي‌كند اما زمان 90 دقيقه‌اي براي كلاس درس خيلي زياد است و زمان مفيد 75 دقيقه از زمان حضور دبير تا شنيدن صداي زنگ كافي است. با وجود عدم‌رعايت استاندارد دانش‌آموز در كلاس كه20 نفر است، اداره كلاس نيز مشكل خواهد بود. دربسياري از كشورها استاندارد تعداد دانش‌آموز در كلاس 14 نفر است اما در كشور ما تعداد 20 تا 25 نفر هم رعايت نمي‌شود.اگر تعداد دانش‌آموز هر كلاس زياد شود و قرار باشد مدت زمان دقيق هر كلاس 90 دقيقه باشد كيفيت كار دبير در كلاس خيلي پايين مي‌آيد.

يكي از مديران سابق مدارس غيرانتفاعي كه در حال حاضر در مدرسه دولتي با بيش از
370 نفر دانش‌آموز مشغول به كار است، مي‌گويد: در مدرسه غيرانتفاعي مدت زمان مفيد كلاس براي دانش‌آموزان 75‌دقيقه است و در سال‌هاي قبل مدت زمان هر كلاس درس را با توجه به جمعيت كم مدرسه (120 دانش‌آموز) 75 دقيقه تعيين مي‌كرديم و مجوزهاي لازم هم از مديريت منطقه گرفته مي‌شد تا در روال اداري كار هم مشكلي وجود نداشته باشد. وي با تاكيد مي‌افزايد: واقعاً مدت زمان بيشتر از 75‌دقيقه در درس من (رياضي) جوابگو نخواهد بود و به‌ويژه در مدارس پرتراكم با وجود تعداد دانش‌آموز زياد، كم شدن ساعت تفريح و اضافه شدن زمان درسي باعث اجازه خواستن‌هاي مكرر در كلاس براي بيرون رفتن مي‌شود و بيش از آن كه به نفع مجموعه دانش‌آموزان تمام شود به ضرر آنها خواهد بود.

جمعي از دبيران هم اذعان مي‌كنند با توجه به تنظيم زمان به‌صورت هوشمند و درواقع مديريت زمان زنگ‌ها، عملاً زمان مفيد در كلاس‌هاي درس مدرسه‌اي‌شان بين 75 تا 80 دقيقه متغير است‌كه مدت زمان كاملاً حساب شده و قابل بهره‌برداري مفيد است و باعث كاهش اجازه خواستن‌هاي زياد در خلال كلاس درس شده است و چه خوب است اين رويه در مدارس ديگر وجود داشته باشد و يا اينكه به‌نظر مي‌رسد چند دقيقه‌اي از زمان‌هاي
بخشنامه شده در هر ساعت كمتر است اما بر كيفيت آموزش تأثير مثبت دارد. معاونين مدرسه نيز در اين جمع معتقدند با افزايش چنددقيقه‌اي زنگ‌هاي تفريح مشكلات آنها كاهش يافته است.

اما نادر اديب، مدير دبيرستاني در شهرك‌غرب منطقه 2 تهران مي‌گويد: مدت زمان كلاس و يا زنگ تفريح از نظر زماني قابل تعريف نيست به‌ويژه مدت زمان كلاس با دانش‌آموزان آن كلاس مربوط است و بستگي به خيلي از مسائل دارد مثلاً براي كلاس ورزش مدت زمان 75 تا 80‌دقيقه ‌ خيلي كم است ولي براي درسي مثل حسابان بسته به اينكه دبير چه كسي باشد، چه برنامه‌اي براي كار خود داشته باشد و چه شرايطي داشته باشد متفاوت است.

اگر دبير كارآمد نباشد و دانش‌آموزان با دبير هماهنگ نباشند مشكل‌ساز خواهد بود، ولي الان مدت زمان كلاس‌ها 90 دقيقه است و در شرايط فعلي در يك جا كاربرد دارد و در جاي ديگر ندارد. اگر دانش‌آموزان دبير و درس مربوطه را دوست داشته باشند 90 دقيقه كم هم هست اما براساس بودجه‌بندي و با توجه به حجم كتاب بايد نظر داد. نگاه و نگرش انسان‌ها بايد رنگي باشد، تفكر سياه و سفيد كاملاً سنتي است. وي پيشنهاد مي‌كند كلاس‌هاي درس با 2‌دبير به‌صورت گفت‌وگو و محاوره برگزار شود و از وسايل كمك آموزشي بهره‌مندي كامل صورت گيرد در آن صورت خواهيم ديد كه 180 دقيقه هم براي ساعت كلاسي كم است.

*مشاور برنامه ريزي آموزشي
شنبه 2 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 145]