تاتارستان، گنجينه كتابهاي قديمي فارسي و عربي

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: تاتارستان، گنجينه كتابهاي قديمي فارسي و عربي

جايگاه ويژه.اي كه ملت تاتار در تقاطع فرهنگهاي گوناگون احراز مي.نمايد، موجبات تركيب ويژه و زيست دايمي آنان را در حوزه.ي رود ولگا، به ويژه در عرصه.ي معنوي فراهم آورده است. بدون شك عامل مهم در گفتگوي تمدنها با كشورهاي اسلامي را نقش وحدت.بخش اسلام و زبان عربي ـ كه در كتب مذهبي و عرفي حتي از دوران پذيرش اسلام از سوي بلغارهاي حوزه.ي ولگا گسترش يافته است ـ تشكيل مي.دهد. اجداد ملت تاتار با پذيرش خط عربي امكان همگرايي با تمدن اسلامي را به دست آوردند. تاجران عرب، فارس و بلغار و نيز بلغارهايي كه در كشورهاي اسلامي تحصيل كرده بودند، كتابهايي را در زمينه.ي ادبيات و فولكلور عربي و فارسي به حوزه.ي رود ولگا آوردند. در اين دوره موج كاملي از ادبيات وساير ارزشهاي فرهنگي اعراب و ايرانيان به سوي تاتارستان جريان داشت كه روابط خوب بازرگاني و اقتصادي به ميزان زيادي عامل آن مي.گرديد. ضمناً اثربخشي فرهنگي جنبه.ي متقابل داشت. در مخطوطات ملل مسلمان نام دهها تن از دانشمندان بلغاري و آثار آنها پيرامون موضوعات گوناگون فلسفه، طب، الهيات، فقه و اخلاق به ثبت رسيده است. مهاجران عرب و ايراني درمدرسه.ي بلغار وبعدها در مدرسه.ي سراي به تحصيل اشتغال داشتند.
زبان عربي اساساً زبان الهيات و علوم بود و فارسي، در قلمرو گسترده.اي مشتمل بر ايران، افغانستان، قفقاز، فرارود و تا حدي هند، زبان ادبيات بود، يعني به مراتب از محيط صرفاً فارسي.زبانان فراتر مي.رفت. آثار برجسته.ي شاعراني مانند رودكي، فردوسي، نظامي، خيام، سعدي، حافظ، جامي، .عطار و بسياري ديگر به اين زبان نوشته شده.اند. آثار اين اساتيد سخن را در منطقه.ي پاولژميانه (حوزه.ي رود ولگا) به خوبي مي.شناختند و ترجمه مي.كردند. تأثير ادبيات كلاسيك فارسي بر ادبيات بلغاري، تاتاري و مناطره.ي معيني بين آنها آشكار است. ارتباط با ادبيات عربي و فارسي در امر تجربه.اندوزي،. اقتباس موضوعات و فراگيري سبكهاي شعري خود را نشان مي.داد. در منطقه.ي تاتارستان سبك ادبي خاصي شكل گرفت كه در نگارش «نظيره»، تقليد آزادانه.ي تركي با پردازش خلاق آثار مؤلفان فارسي با حفظ تسميه آنها،. بازتاب مي.يافت.
منطقه.ي پاولژ و خوارزم ضمن شمول در تركيب كشوري واحد در سده.ي هفتم هجري داراي حيات فرهنگي مشتركي بودند. طي سده.هاي هشتم و نهم هجري ارتباط ادبيات تاتاري با فارسي جنبه.ي تنگاتنگ و فعالتري پيدا كرد. ادبيات تاتاري سده.هاي نهم و دهم هجري نيز در زادگاه خود محصور نماند و با رشته.هاي محكمي با جهان ادبي عرب و ايران پيوند داشت. ادبيات عربي و فارسي به زبانهاي اصلي و يا به صورت ترجمه مورد مطالعه قرار مي.گرفت. ادبيات تاتاري با وجود چنين پيوندي غناي بيشتري پيدا كرد. ضمن گفتگو پيرامون سطح عمومي فرهنگ تاتاري طي سده.هاي يازدهم و دوازدهم هجري بايستي متذكر شد كه بيشتر تاتارهاي روسيه با سواد بودند و افزون بر تاتارهاي بسياري به خوبي با عربي و فارسي نيز آشنا بودند. آشنايي با عربي و فارسي در ميان تاتارها نشانه..ي فرهيختگي به شمار مي.آمد. آثار برجسته.ي ادبيات فارسي، مانند:. گلستان و بوستان سعدي، مثنوي مولوي و ديوان حافظ طي زمان متمادي بخشي از برنامه.ي آموزشي مدارس ديني را تشكيل مي.داد. همچنين دولت روسيه از برخي تاتارها به عنوان مترجم در روابط خارجي با كشورهاي مسلمان استفاده مي.كرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 164]