چرا خميازه مي كشيم؟

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: چرا خميازه مي كشيم؟
در حدود 6 ثانيه طول مي كشد تا به آرامي نفس عميق كشيده و به سرعت هوا را بيرون دهيد. بازوها را كشيده و صورت خود را بد شكل كنيد و چشمان را نيمه باز و باريك كرده و حتي قطره اي اشك بريزيد.همه اين حركات براي كشيدن خميازه است كه تمامي حيوانات مهره دار به وفور در طول روز انجام مي دهند. ده بار در ساعت، به خصوص در ابتداي صبح و اواخر شب. آيا خميازه به معناي خستگي ، كسل بودن يا حتي تلاشي براي ايما و اشاره به ديگران است؟ اطلاعات كمي راجع به اين عملكرد وجود دارد اما شايد اين تصور كه خميازه به معناي نياز به خواب و استراحت است چندان صحيح نيست. درست است كه افراد اغلب زماني كه آماده براي خوابيدن هستند خميازه مي كشند، اما اين كار در ابتداي صبح يا بقيه ساعت هاي روز هم اتفاق مي افتد و وقوع آن وابسته به فاكتورهايي نظير سطح تحريك، گيجي يا حتي ديدن افرادي در حال خميازه كشيدن است.
به گزارش سلامت نيوز به دليل اينكه در هنگام تنفس ، اكسيژن بلعيده و دي اكسيد كربن بيرون داده مي شود ، تئوري هاي گذشته مدعي بود كه دليل خميازه پاسخ به نياز اكسيژن و دفع دي اكسيد كربن است. اما اين تئوري بعد از مشاهده نتيجه يك مطالعه در سال 1987 منسوخ شد. در اين مطالعه ثابت شد كه افراد با سطح بالاي اكسيژن ، كمتر از ديگران خميازه نمي كشند يا حتي افراد با دي اكسيد كربن بالا بيش از ديگران خميازه نمي كشند. پس بهتر است قبل از هر گونه توضيح راجع به اين فرايند دو نكته را به خاطر داشته باشيم كه :
خميازه كشيدن حتي زماني كه سطح اكسيژن ود ي اكسيد كربن در حد نرمال است اتفاق مي افتد.
خميازه كشيدن باعث تحريك ديگران به اين امر مي شود(يعني به نظر مي رسد كه مسري باشد.)
افزايش ميزان خميازه در پاره اي از بيماري ها كه عملكرد مغز را تحت تاثير قرار داده است مشاهده شده است. شروع خميازه در جنين از هفته 11 اتفاق مي افتد.
تئوري ها
بعضي از منطقي ترين نظريه ها راجع به علت خميازه در ادامه بيان مي شود اما صحت هيچ كدام تاكنون ثابت نشده است.
1- خميازه باعث كشيدگي ريه ها به سمت بيرون و اطراف بافت ها مي شود و به اين ترتيب مانع از افتادگي راه هاي هوايي بسيار باريك مي شود. اين نظريه مي تواند علت خميازه را كه اغلب در موقع كم عمق شدن تنفس اتفاق مي افتد توجيه كند. (مثل زمان خستگي، كسل شدن يا بيدار شدن از خواب)
2- خميازه باعث توزيع ماده اي شيميايي به نام سورفكتانت مي شود. سورفكتانت ماده اي چسبنده است كه سطح كيسه هاي هوايي را پوشانده و باعث باز نگه داشتن آنها مي شود. عملكرد و مقدار مناسب اين ماده براي توانايي جنين در بيرون آمدن از رحم ضروري و حياتي است. اين نظريه علت خميازه جنين را دردوران رشد توجيه مي كند.(خميازه باعث آمادگي جنين براي تنفس مي شود)
3- به دليل اينكه خميازه باعث كشيدگي ماهيچه ها و مفاصل و افزايش سرعت قلب مي شود، ممكن است به عنوان عاملي براي افزايش هوشياري به خصوص بعد از دوره استراحت نيز توصيف شود. اين نظريه مي تواند توجيه كند كه چرا ورزشكاران و موزيكدانان حرفه اي درست قبل از افزايش تمركز و فعاليت خميازه مي كشند.
4- خميازه مي تواند ارتباطي غير كلامي با ديگران را - به معناي اعلام زمان استراحت و كنار گذاشتن فعاليت روزانه- به همراه داشته باشد. دربين نوعي خاص از ميمون ها ، كشيدن خميازه طولاني به معناي اعلام زمان خواب است. براي انسانها نيز اين عمل مي تواند به معناي نياز به خواب و استراحت باشد.
5 خميازه مي تواند سيستمي هشدار دهنده براي اعلام نياز به استراحت باشد. مثلا ممكن است در هنگام رانندگي اين عمل هشداري براي متوقف شدن باشد.
چرا خمياز مسري است؟
ممكن است اين يك نيروي پيشنهادي باشد كه باعث شود بعد از ديدن فردي در حال خميازه باعث خميازه كشيدن شود. اگر نظريه مربوط به ارتباط گروهي غيركلامي صحيح باشد، مثلا درمورد بابون ها(نوعي خاص از ميمون ها)سرايت خميازه ممكن است پديده اي برنامه ريزي شده ، ژنتيكي و خود مختار باشد.خميازه به عنوان نشانه اي از بيماري: باور داشته باشيد يا نه اما بايد گفت كه اين ادعا تا حدودي صحيح است.
خميازه بيش ازاندازه -اگرچه به ندرت به عنوان اولين نشانه - در بين افراد مبتلا به فلج چندگانه، بيماري لوگريك(نوعي بيماري كه باعث تباهي سلولهاي عصبي مسئول حركت ماهيچه اي مي شود)، آسيب هاي ناشي از راديولوژي و در بين افراد تحت درمان پاركينسون مشاهده شده است.همچنين در موارد نادري مي تواند نشانه ابتلا به سردرد ميگرني باشد. از طرف ديگر خميازه در بين افراد مبتلا به اسكيزوفرني كمتر اتفاق مي افتد. دليل خميازه بيش از اندازه و يا كمتر از اندازه در بعضي از بيماري ها نا مشخص است. محققان مي گويند كه تحريكات الكتريكي در بخش هايي خاص از مغز مي تواند باعث تحريك خميازه شود. بعلاوه ماده شيميايي ويژه اي در مغز (حاوي دوپامين و ACTH )در خميازه كشيدن موثر است. خميازه به ظاهر پديده اي ساده به نظر مي رسد اما در حقيقت رفتاري پيچيده با دلايل نامشخص است.
حرف آخر: اگر مخاطب شما يا كسي كه در كنار شماست شروع به خميازه كشيدن كرد، شما نيز مي توانيد همين عمل را تكرار كنيد اما به خاطر داشته باشيد كه نوعي ارتباط غير كلامي به معناي تنها گذاشتن وي براي استراحت نيز مي باشد.
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 342]