سرگیجه خوش خیم موضعی یا پروگزیمال هنگامی ایجاد می شود که سر خود را در جهت خاصی حرکت می دهید و به دلیل وجود ذره های کوچک موجود در لابیرنت گوش داخلی ایجاد می شود که پس از چند هفته به صورت خود به خود رفع خواهد شد.ساده ترین روش درمان حرکت دادن سر در جهات مختلف که پس از چند دقیقه می تواند مشکل را رفع کند و در این درمان از نیروی جاذبه کمک گرفته می شود که در جهتی سر را حرکت می دهیم که بر خلاف جهاتی باشد که باعث سرگیجه می شوند.
سرگیجه خوش خیم موضعی یا پروگزیمال چیست؟
این نوع اختلال در رابطه با گوش داخلی می باشد یک علت رایج بیماری سرگیجه این نوع اختلال می باشد و به خصوص در افراد سالخورده بسیار شایع می باشد.
خوش خیم به این معناست که نه سرطانی بوده و نه جدی می باشد.(علائم این بیماری ممکن است ناخوشایند باشند اما علت زمینه ای ان جدی نمی باشد)
پروگزیمال به این معناست که در محدوده زمانی معین ناگهان علائم ان خود را بروز می دهند.
حالت موضعی به این معناست که بعضی از حالت ها و موقعیت ها باعث ایجاد این علائم می شوند.یعنی به محض انکه سر در موقعیت خاصی قرار می گیرد علائم اغاز می شوند.
سرگیجه با احساس چرخش ایجاد می شود.شما احساس می کنید جهان دور سرتان می چرخد و ناپایدار است و اغلب احساس می کنید بیمارید و سرگیجه دارید.
درک گوش داخلی:
گوش داخلی دارای بخش حلزونی شکل و نیم دایره است.این بخش دارای ساختارهایی کانال مانند است که این کانال ها پر از مایع است و این کانال ها مانند دخمه هایی پر پیچ و خم هستند و کانال های نیم دایره ای سبب استقرار و تعادل شما در هنگام حرکت می شوند.حلزون گوش مرتبط با مقوله ی شنیدن می باشد.
در گوش داخلی سه کانال( قدامی,خلفی ,جانبی) وجود دارد و زاویه قاومه نسبت به یکدیگر دارند و حرکت در جهات مختلف راست و چپ و پایین احساس می شود .سه کانال نیم دایره ای متصل به هم که پر از مایع بوده و به انها راهرو گفته می شود در ساختار حلزونی گوش قرار دارند.
حرکات سرتوسط گوش احساس می شوند زیرا هنگامی که سر حرکت می کند مایع نیز درون لابیرنت های ساختارهای نیم دایره ای در گوش داخلی حرکت می کند و حرکت سیال سبب می شود موهای ریزی که داخل لابیرنت ها هستند در اثر حرکت مایع به حرکت در بیایند.هنگامی که این موهای ریز حرکت می کنند باعث تحریک عصبی می شود عصب به مغز فرستاده می شود که به ان عصب دهلیزی می گویند و این اطلاعات حتی جنبش ها و موقعیت سر را در حالت چشم بسته تشخیص می دهد. لابیرنت ها در گوش سبب می شود که ما به خوبی موقعیت خود را تشخیص داده و تعادل خود را در هنگام حرکت حفظ کنیم.
در سرگیجه خوش خیم پروگزیمال چه اتفاقی می افتد؟
این اختلال توسط چند قطعه جامد که به صورت شناور در لابیرنت قرار دارد ایجاد می شود که این تکه ها از کریستالهای کربنات کلسیم ساخته شده اندو تصور می شود که بافت پوششی داخل راهرو و دخمه پر پیچ و خم شکسته است این تکه کوچک اوتوکونیا نام دارد این مشکل به علت حضور تکه کوچک در لابیرنت می باشد با این حال مشکلاتی رخ می دهد که این تکه وارد یکی از کانال های نیم دایره ای می شود.
یکی از کانال هایی که به طور معمول تحت تاثیر قرار می گیرد کانال خلفی می باشد هنگامی که هنوز سر شما در ان موقعیت قرار دارد یک قطعه کوچک در ته کانال خلفی قرار دارد و هنگامی که سر در جهت خاصی حرکت می کند ان قطعه نیز در جهت حرکت مایع حرکت می کند.
قطعه در امتداد موهای ظریف حرکت می کند که در راستای خط کانال نیم دایره ای بوده و بمباران پیام ها در انتهای عصب گوش اغاز می شود .عصب پیام های اضافی را از بخشی از گوش که تحت تاثیر پیام های عادی می باشد می فرستد به بخش هایی از گوش که تحت تاثیر قرار نگرفته است. و سپس شما احساس سرگیجه شدید می نمایید.
دلیل اینکه تکه های جامد از بافت پوششی داخل گوش یا دخمه پر پیچ و خم جدا شده و رها می شوند مشخص نمی باشد. این اختلال اغلب در افراد بالای 40 سال رخ می دهد و ممکن است علت ان به سن باز گردد و این اختلال یکی از عوامل شایع ایجاد سرگیجه در افراد می باشد.با این حال در افرادی که جراحت داشته و یا عفونت در داخل گوش داخلی انان رخ داده پیش می اید.گاهی ان در افراد جوان بدون هیچ نشانه ای رخ می دهد و زنان اغلب دو برابر مردان تحت تاثیر قرار می گیرند.
علائم سرگیجه خوش خیم موضعی پروگزیمال چه می باشند؟
علامت اصلی سرگیجه می باشد که فقط مدت کوتاهی طول می کشد (به طور معمول 10-20 ثانیه نهایتا 1 دقیقه یه طول می انجامد )و سپس به طور کامل از بین می رود و سرگیجه معمولا با تغییر در موقعیت سر ایجاد می شود. به عنوان مثال برخاستن از بستر و غلتیدن در ان می تواند، عامل ایجاد سرگیجه باشد که به مدت کوتاهی سبب تحریک و ایجاد سرگیجه شده و سپس رفع می شود.
با ایجاد هر سرگیجه ممکن است شما احساس حالت تهوع داشته باشید که در ان استفراغ رایج نمی باشد.سرگیجه نهایتا چند ثانیه طول می کشد ولی حالت تهوع شاید ساعتها طول بکشد.
پس از آن شما احساس خوبی دارید و ان احساس سابق به طور کامل برطرف می شود حرکات سر موجب به وجود امدن این تحریکات می شوند و انسان به طور غریزی از ان حرکات سر اجتناب می کند.
در بیشتر موارد در طی چندین هفته یا ماه دلیل این بیماری مشخص می شود قطعات جامد ممکن است به صورت شناور در راهروهای کانال خلفی قرار گیرند یا محو شوندو در نهایت هیچ علامتی موجود نباشد.
در نهایت پس از انکه پس از چند ماه نشانه ها از بین رفتند در اثر عود دوباره بیماری احتمال برگشت دارند و در بعضی موارد تا چند سال باقی می مانند.
ایا نیازی است من ازمایش بدهم؟
علائم این اختلال کاملا مشخص است و دکتر ممکن است در اثر داشتن یک سری ویژگی ها مشکوک شود که شما دارای این بیماری هستید.برای اطمینان از شما می خواهید ازمایشی به نام مانور دیکس هالپیک دهد.این کار شامل نشستن بر روی نیمکت یک پزشک می باشد و در نهایت دکتر از شما خواهد خواست به پشت دراز بکشید و سر خود را در جهت خاصی حرکت دهید که این حرکات سبب می شود یک سری سرگیجه ها در فرد ایجاد شود.
مانور اپلی:
این درمان ساده ممکن است توسط پزشک توصیه شود اغلب زمانی این کار انجام می شود که شما قطعاتی به نام (اتوکونیا) را در ته کانال نیم دایره خلفی گوش داخلی خود داشته باشید که در ان هر چهار حرکت سر انجام می شود و در سر شما به مدت 30 ثانیه در هر جهت قرار می گیرد.
حرکات سر اساسا سبب می شود که لوله های نیم دایره ای به حرکت در بیایند و بر اساس نیروی ثقل قطعات جامد (اتوکونیا)ته نشین شوند و در نتیجه تمامی علائم از بین می روند و محو می شوند.
پس از یک مانور اپلی موارد زیر معمولا توصیه می شود این است که اجازه می دهند این قطعات (اتوکونیا)به صورت خود به خود رفع شود برای جلوگیری از خطر عقب افتادن کانال های نیم دایره ای خلفی:
به مدت 48 ساعت بر روی تخت دراز نکشید و در طی زمان خواب سعی کنید بر روی صندلی بنشینید.
به مدت 1 هفته به سمتی که تحت تاثیرقرار گرفته دراز نکشید.
در حالت ایده ال به مدت یک هفته از خم شدن بیش از حد جلوگیری کنید.
برخی از مطالعات گزارش می کند که این روش (مانور اپلی)در 8 نفر از 10 مورد پاسخ داده است و یک روش درمانی موفقیت امیز بوده است و اما اگر این درمان کار نکرد شانس این وجود دارد که با تکرار یک جلسه درمان یا یک هفته بیشتر شانس خوب شدن وجود دارد.در صورتی که موفقیت امیز باشد مانور اپلی می تواند یکی از چند روشی باشد که به جای جراحی مورد استفاده قرار گرفته و در نهایت راه حل جراحی است. این جراحی چند دقیقه ای می تواند به طور چشمگیری علائم بیمار را از بین ببرد و در صورت بازگشت علائم ، روش مانور را دوباره تکرار می کنیم.
تمرینات برانت:
در صورتی که روش مانور پاسخ گو نبود از این تمرینات استفاده می کنیم که دارای حرکات مختلفی در رابطه با سر در مقایسه با روش مانورمی باشد و پزشک روش و چگونگی این روش را به شما توضیح می دهد.
بدون درمان:
اگر مانور یا تمرینات برانت موفقیت امیز نبود شما می توانید هنوز هم خوشبین باقی بمانید این اختلال یک بیماری بوده که بدون هیچ گونه درمانی علائم ان بعد چند هفته تا چند ماه از بین می روند.یک مطالعه میگوید که این شرایط در افراد مبتلا به این اختلال پس از چند هفته از بین می روند این قطعات جامد( اتوکونیا ) به طور متوسط پس از چند هفته از بین می روند و تمامی علائم رفع می شوند.
عمل جراحی:
عمل جراحی معمولا به ندرت استفاده می شود و معمولا به صورت خود به خود و یا توسط روش مانور اپلی قابل درمان است گاهی نشانه ها برای ماه ها و سال ها باقی می مانند و از میزان انها کاسته نمی شود و تصویربرداری از کانال خلفی گوش داخلی نیز یک گزینه تشخیصی می باشد که می تواند متخصص گوش را از شرایط شما اگاه کند.
چگونه می توانیم خود را ازعوارض سرگیجه های موضعی پروگزیمال ایمن نگه داریم؟
*توصیه می شود که رانندگی نکنید زیرا ممکن است سرگیجه های پروگزیمال به صورت ناگهانی رخ دهد.
*شما باید در شغل خود به کارفرمای خود اطلاع دهید که دچار چنین سرگیجه هایی می شوید برای مثال در صورتی که با نردبان ,ماشین الات سنگین یا ماشین کار می کنید.
*از مکان هایی در اطراف خانه تان که امکان سقوط در انها وجود دارد اجتناب کنید و از رختخواب به ارامی خارج شوید و درکل از مشاغلی که در ارتفاع یا مستلزم استفاده از وسایل خطرناک می باشند دوری کنید.
