فهرست مطلب |
---|
سرطان خون یا لوسمی |
تشخیص بیماری |
تمامی صفحات |
سرطان خون یا لوسمی اسم گروهی از
بیماری های بدخیم است که سلولهای خون را درگیر می نماید. در سال در ایالات متحده آمریکا بیش از 27 هزار فرد بالغ و حدود 2000 کودک به این بیماری مبتلا می شوند. انواع مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد و هرکدام روش های درمانی خاصی نیز دارند.
اما قبل از اینکه درباره سرطان های خون بحث شود لازم است که اطلاعات کلی درباره سرطان ها و اینکه چه می شود که سلولهای خود بدن به ولی نعمت خود حمله ور می شوند و مانند یک دشمن اجنبی به سلولهای سایر بافت های بدن تهاجم نموده و مرگ بدن و به دنبال آن مرگ خود را رقم می زنند.
سرطان چیست؟ |
واحد تشکیل دهنده بدن موجودات زنده سلول ها هستند. که بعنوان کوچک ترینت جزء زنده در حیات قلمداد می شوند. این واحدهای زنده بسیار ریز در بدن موجودات زنده با اتصال به یکدیگر و انجام وظایف مشخصی به حیات و فعالیت موجود زنده منجر می شوند. سلول ها زندگی می کنند، رشد می کنند و می میرند. سلول ها به روشی به نام تقسیم شدن زیاد می شوند این مساله که در تمام موجودات زنده رخ می دهد، راهی برای تولید سلولهای جدید و جوان است که به شیوهای مختلفی در همه جانداران رخ می دهد. اما گاها پیش می آید که این تقسم شدن سلولها از حالت عادی خارج می شود و سلول های غیرعادی با سرعت بسیار بیشتری شروع به تولید و تکثیر می کنند. به این توده سلول هایی که به این طریق تولید و تکثیر می شوند تومور و به این نوع رشد سلولی رشد تومورال یا سرطانی می گویند. رشد سرطانی می تواند بدخیم یا خوش خیم باشد که این مساله به میزان تهاجم و حمله سلولهای سرطانی به بافت های اطراف و میران تخریب آنها دارد و هر توده سرطانی الزاما بدخیم نیست اما هر توده سرطانی بهرحال از یک رشد کنترل نشده و غیرعادی تولید می شود. توده هایی که در اثر تکثیر و رشد سلولهای سرطانی خوش خیم ایجاد می شوند، کشنده نیستند و بافت های دیگر بدن را تخریب نمی کنند مگر بر اثر بزرگی بیش از حد و وارد آوردن فشار بر آنها. اما اگر یک توده سرطانی که توسط سلولهایی با رشد غیرقابل کنترل ایجاد شده به بافت های اطراف حمله نموده و یا با حمله به دیواره عروق .و یا عروق لنفاوی و انتشار در خون یا لنف به سایر نقاط بدن منتقل شده و در آن نقاط نیز تکثیر شود (متاستاز) به آن توده سرطانی بدخیم می گویند که می تواند تهدیدکننده حیات باشد. همواره در درمان سرطان تلاش می شود که با حفظ سلامت سلولهای طبیعی، سلولهای سرطانی را از بین برد. از مطالب فوق مشخص می شود که سرطان تقریبا در هر بافتی و هر نوع سلولی می تواند ایجاد شود. معمولا اسم هر سرطان نیز به نام محلی که سلولهای سرطانی شده اولیه در آن محل به عنوان سلولهای عادی فعالیت می نمایند. اگرچه بسیاری از سلولهای سرطانی پس از ایجاد در یک بافت به سرعت به بافت های اطراف و حتی دور منتقل شده و در آن محل ها نیز با سرعت تکثیر می شوند. پزشکان می توانند با بررسی های آزمایشگاهی و تصویربرداری در بسیاری از موارد محل اولیه بروز سرطان را مشخص کنند اما غالب موارد علت اصلی ایجاد سلولهای سرطانی نامعلوم است اگرچه برخی عوامل مثل مصرف سیگار، تماس با موادی مانند آزبست و نیترات به عنوان عامل تسهیل کننده بروز سرطان معرفی می شوند. |
چرا سلول ها سرطانی می شوند؟ |
تغییرات ناگهانی در ژن های سلول که کروموزوم نامیده می شوند یکی از دلایل ایجاد سلولهای سرطانی قلمداد می شود. کرموزوم ها رشد و تکثیر سلولها را کنترل می کنند. غالبا زمانی که تغییراتی در این اجزای ژنتیکی بدن ، که به ارث رسیدن صفات را از والدین به فرزندان برعهده دارند، رخ می دهد، کروموزوم ها قابلیت مهار شد و تکثیر سلولها را از دست می دهند. این مساله به دلایل متعددی رخ می دهد که از جمله آنها مسائل وراثتی، قرار گرفتن در معرض عفونت ها، داروها، سیگار و دخانیات را بیان کرده اند. همچنین در مورد برخی سرطان ها مانند سرطان پوست تابش اشعه شدید خورشید در درازمدت یک عامل خطرساز است. در واقع هر سرطانی به دلیل خاصی ایجاد می شود که برای برخی از انواع سرطان یک یا چند عامل شناسایی شده است که البته هیچ کدام به تنهایی عامل اصلی نیستند و همه افرادی که در معرض آن عامل بوده اند نیز به سرطان دچار نمی شوند. |
خون از سه دسته اصلی سلول شامل گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز و پلاکتها تشکیل شده است. سلولهای خون در وسط استخوان های بلند که بافتی نرم، اسفنجی شکل بوده و به نام مغز استخوان نامیده می شود، تولید و تکثیر می شوند. سلولهای خونی جدید و کاملا تمایز نیافته خونی که در طی مراحلی به یکی از انواع ذکر شده تبدیل می شوند، بلاست نامیده می شوند. این سلولها در داخل مغز استخوان و یا در سایر بافت ها بالغ شده و به یکی از رده های سلولی تبدیل می شوند.
لوسمی یا Leukemia اسم علمی گروهی از سرطانها هستند که سلول های خونی را درگیر می کنند. این نوع سرطان زمانی رخ می دهد که بدن تعداد بسیار زیادی از سلول سرطانی را بدون کنترل تولید می نماید. این سلولها شکلی متفاوت با گلبولهای سفید طبیعی دارند و کار خود را نیز درست انجام نمی دهند. این سلولها معمولا تمایز کاملی به گلبول های سفید پیدا نمی کنند و در مرحله بلاست متوقف می شوند.
مانند بسیاری از انواع سرطان، برای سرطان خون یا لوسمی نیز هنوز علت مشخصی کشف نشده است.اگرچه دانشمندان برخی عوامل را بعنوان عوامل خطرساز بروز آن معرفی می کنند. از جمله آنها می توان قرار گرفتن در معرض تابش اشعه های یونیزان مانند اشعه ایکس، و اشعه های تولید شده از بمب های اتمی مانند آنچه در هیروشیما و ناکازاکی رخ داد، را نام برد. عوامل وراثتی و برخی بیماری های ارثی و همچنین قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند بنزن (Benzene) در دراز مدت از جمله این عوامل هستند.
لوسمی یا سرطان انواع مختلفی دارد که به دو دسته اصلی طبقه بندی شده اند. دو نوع حاد و مزمن سرطان خون براساس سرعت رشد بیماری نامگذاری شده اند. همچنین سرطان خون براساس نوع رده گلبول های سفید که سرطانی می شوند نیز دسته بندی می شوند که شامل دو دسته لنفوسیتی و میلوسیتی هستند. بنابراین سرطان های خون را در مجموع می توان در چهار دسته قرار داد:
سیر/رده | رده لنفوسیتی | رده میلوسیتی |
حاد | لوسمی لنفوسیتی حاد یا ALL | لوسمی میلوسیتی حاد یا AML |
مزمن | لوسمی لنفوسیتی مزمن یا CLL | لوسمی میلوسیتی مزمن یا CML |
مشکل اصلی اینجا است که این سلولهای تولید شده علی رغم تعداد زیاد به تدریج جایگزین سلولهای طبیعی می شوند اما هیچگونه عملکردی ندارند و بدن را در برابر عفونت ها محافظت نمی کنند و در نتیجه غالبا این بیماران دچار عفونت و تب می شوند بدون آنکه بدن آنها بتواند مبارزه مناسبی برعلیه عفونت بکند. از طرفی بیماران مبتلا به سرطان خون تعداد کافی گلبول قرمز و پلاکت نیز ندارند و لذا عملکرد آن دسته از سلول های خون هم دچار مشکل می شود.