بررسي جايگاه ايران در رتبه بندي هاي جهاني : سقوط با طيب خاطر

واضح آرشیو وب فارسی:آی تی ایران: بررسي جايگاه ايران در رتبه بندي هاي جهاني : سقوط با طيب خاطر
- ماهنامه تحليل گران عصر اطلاعات - متاسفانه ديدن نام كشور عزيزمان در رتبه هاي نه چندان مناسب بين المللي مسئله اي نيست كه باعث غافلگيري شود. همچنين برطبق آمار هاي منتشر شده مراجع داراي صلاحيت بين المللي پتانسيل زيادي در بسياري از حوزه هاي مختلف، در كشورمان وجود دارد. بارزترين نمونه اين پتانسيل در تقاضاي بازار به كاربري اينترنت، تلفن همراه و خدمات مختلف آن متجلي است. البته هم اينترنت و هم تلفن همراه در ايران مسايل و مشكلات خود را دارد كه بحث در باره آن در اين مقال نمي گنجد.
يكي از معيارهاي پر اهميت در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات، معيار آمادگي الكترونيكي يا e-Readiness است. معيار آمادگي الكترونيكي يا e-readiness يكي از شاخص هاي توسعه به حساب مي آيد و شامل زيرساخت هاي اكترونيكي همچون برق، تلفن ثابت و همراه است كه نشان مي دهد كشور از نظر الكترونيكي چقدر آماده است.
از عوامل تعيين كننده و تاثير گذار بر آمادگي الكترونيكي مي توان به درآمد سرانه، تعداد دانشجويان، فعاليت هاي دولت در زمينه دولت الكترونيكي، زيرساخت هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در كشور، درآمد ناخالص ملي و ميزان آزادي اقتصادي در كشور است.
متاسفانه در رتبه بندي هاي بين المللي، جايگاه كشور ما نه تنها در پايين ترين رتبه ها است بلكه در بسياري از موارد هر ساله پايين تر هم آمده. مثلا در مورد آمادگي الكترونيكي كه چند سال پيش نزول رتبه كشور مان در جدول بين المللي مربوطه سرو صداي مطبوعاتي كوچكي هم به پا كرده بود. طبق رتبه بندي سال هاي 2001 تا 2006 Economist Intelligence Unit، در معيار آمادگي الكترونيكي، ايران در يك فاصله پنج ساله در فاصله سال هاي ‪ ۲۰۰۱‬ تا ‪ ۲۰۰۶ ‬از رتبه ‪ 50 در سال 2001 ‬به ‪ ۶۵‬در ‪ ۲۰۰۶‬ تنزل يافته است و ادامه اين روند تنزل از سال 2006 تا 2008 با پنج رتبه عقب گرد، رتبه ايران را به جايگاه 70 رسانده است (جدول 1). طبق اين رتبه بندي بين المللي، جايگاه ايران در كمتر از 10 سال، 20 پله نزول داشته كه بسيار قابل تامل و تاسف بر انگيز است. كاهش رتبه آمادگي ايران در تجارت الكترونيك بيانگر رشد كاهنده آمادگي الكترونيكي كشور در مقايسه با ساير كشورها است.

رتبه جهاني كشور امتياز آمادگي الكترونيكي (از 10 نمره)
2008 2007 2006 2008 2007 2006
1 2 2 ايالات متحده آمريكا 8.95 8.85 8.88
2 4 10 هنگ كنگ 8.91 8.72 8.36
3 2 4 سوئد
8.85 8.85 8.74
4 9 8 استراليا 8.83 8.46 8.50
5 1 1 دانمارك 8.83 8.88 9.00
6 6 13 سنگاپور
8.74 8.60 8.24
7 8 6 هلند 8.74 8.50 8.60
8 7 5 انگلستان 8.68 8.59 8.64
68 67 62 اندونزي
3.59 3.39 3.39
69 68 68 آذربايجان
3.29 3.26 2.92
70 69 65 ايران
3.18 3.08 3.15

جدول 1 - بخشي از جدول رتبه بندي بين المللي معيرا آمادگي الكترونيك Economist Intelligence Unit در بازه زماني سال هاي 2006 تا 2008
در اين رتبه بندي حدود ‪ ۱۰۰‬معيار كمي و كيفي درشش مقوله مجزا ملاك قرار گرفت. شش مقوله و ميزان اهميت آنها در اين الگو شامل اتصال و زيرساخت فناوري ‪ ۲۰‬درصد، شرايط كسب و كار ‪ ۱۵‬درصد، شرايط اجتماعي و اقتصادي ‪ ۱۵‬درصد، شرايط سياسي و قانوني ‪ ۱۰‬درصد، ديدگاه و سياست دولت ‪۱۵‬ درصد، پذيرش اينترنت از طرف مصرف كننده و كسب وكار ‪ ۲۵‬درصد.
اطلاعات مورد استفاده در اين رتبه بندي از واحد اكونوميست اينتليجنس، پيراميد ريسرچ، بانك جهاني و ساير سازمانها بدست آمده است. اين واحد بازوي اطلاعاتي گروه اكونوميست ناشر نشريه اكونوميست است.
دلايل اين نزول 20 رتبه اي عبارتند از:

• عدم استفاده مطلوب از زيرساخت هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات
• شرايط مناسب بسترهاي الكترونيكي (شامل فرصتهاي مبتني بر اينترنت، كيفيت زيرساخت هاي فناوري

اطلاعات، فعاليتهاي دولت و درجه تسهيل تجاري) در ايران

• عدم تحقق دولت الكترونيك
• فقدان آموزش مربوطه چه در لايه مديران و تصميم گيران و چه در لايه كاربران انتهايي
• بالا بودن ريسك سرمايه گذاري در كشور و پايين بودن معيار "آزادي اقتصاد"
• كوچك بودن بنگاه ها و شركت هاي فعال حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات بخش خصوصي

دربين فهرست صد شركت برتر ايراني

• سرعت پايين انتقال داده ها در ايران در مقايسه با ساير كشورها
• اتخاذ سياستهاي نا معقول، اينترنت پرسرعت در ايران
• با بررسي وضعيت پارمتر هاي تاثير گذار بر آمادگي الكترنيكي، اين واقعيت تلخ هويدا مي شود كه متاسفانه در بسياري از شاخص ها همين وضعيت وجود دارد. طبق گزارش سال 2007 اتحاديه بين المللي مخابرات (ITU) وضعيت ايران در مورد شاخص هاي مخابراتي به شرح زير بوده است. (جدول 2 )

تلفن ثابت
2006 نفر كار بر به ازاي هر 1000 نفر 312 ITU 2007

2005 273 ITU 2007

2004 234 ITU 2007

2003 231 ITU 2007

2002 197 ITU 2007

2001 169 ITU 2007

2000 149 ITU 2007

تلفن همراه

2006 نفر كار بر به ازاي هر 1000 نفر 194 ITU 2007

2005 104 ITU 2007

2004 61 ITU 2007

2003 52 ITU 2007

2002 35 ITU 2007

2001 32 ITU 2007

2000 15 ITU 2007

كاربران اينترنت
2006 نفر كار بر به ازاي هر 1000 نفر 255 ITU 2007

2005 109 ITU 2007

2004 95 ITU 2007

2003 72 ITU 2007

2002 49 ITU 2007

2001 16 ITU 2007

2000 10 ITU 2007

جدول 2 – تعداد كاربران تلفن همراه، ثابت و اينترنت در ايران به ازاي هر 1000 نفر- گزارش 2007 ITU

طبق گزارش اتحاديه بين المللي مخابرات، اگر چه كاربري تلفن ثابت و همراه و اينترنت در تمام سال ها روندي رو به رشد داشته اما اين رشد مطابق با پتانسيل و نياز بازار نبوده و همچنين نسبت به متوسط جهاني كشورهاي درحال توسعه با وضعيت مشابه كشور ما، در حدي پايين تر است.
از طرفي در مورد رسيك سرمايه گذاري و آزادي اقتصاد، نتيجه ارزيابي بنياد هريتج از آزادي اقتصاد ايران، ارايه نمره 8/43 و كسب رتبه 151 در بين 157 كشور جهان است. اين در حالي است كه در سال گذشته، ايران با نمره 1/43 در رتبه 150 از منظر آزادي اقتصادي قرار گرفته بود.
طبق آخرين تحقيقات و ارزشيابي بنياد هريتج، اقتصاد ايران در سال 2008 به ميزان 7/0 واحد بالاتر از امتياز سال گذشته برخوردار شده كه نشان دهنده آزادي بيشتر اقتصادي كشورمان از ديدگاه اين مؤسسه است. البته اين در حالي است كه ايران از جايگاه يكصد وپنجاهمين در سال 2007 به جايگاه يكصدوپنجاه و يكمين اقتصاد آزاد در سال 2008 افول كرده است. اقتصاد ايران تنها در يكي از 10 فاكتور آزادي اقتصادي بنياد هريتج، از امتياز خوبي برخوردار شده است.
در گزارش نوزدهم نوامبر سال 2005 اتحاديه بين المللي مخابرات ITU ارائه شده اجلاس WSIS در ژنو ، در رتبه بندي معيار "دسترسي به فناوري اطلاعات و ارتباطات"، نام كشورمان پس از "في جي" و "بوتسوانا" ، در جايگاه هشتاد و ششم قرار دارد و طبق اين گزارش، كشور ما در طبقه بندي كشورهاي "حد متوسط" از نظر دسترسي به فناوري اطلاعات و ارتباطات قرار مي گيرد.

ITU index to rank access to information and communication technology (ICT) 2005
PI/1522
SAG/180
Rate Country Ranking Category
0.85 Sweden 01 High Access
0.83 Denmark 02
0.82 Iceland 03
0.82 Korea (Rep.) 04
0.79 Norway 05
0.69 Ireland 26 Upper Access
0.68 Cyprus 27
0.43 Fiji 84 Medium Access
0.43 Botswana 85
0.43 Iran 86
0.43 Ukraine 87
0.43 Guyana 88

متاسفانه با نگاهي بر آمار و ارقام اين حقيقت تلخ كه اتخاذ تدابير نادرست در حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات، سياست هاي اقتصادي غير شفاف و فضاي نا امن سرمايه گذاري در كشور، و فقدان ديدگاه مشترك بين دولتمردان ما به اين حقيقت كه محور تمام توسعه هاي امروز در هر بخشي، ICT است باعث شده كشور متحمل اين ضرر بزرگ باشد.
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آی تی ایران]

[مشاهده در: www.itiran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]