کاوش در پایش وضعیت تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان و نیاز به تقویت مشاوره در مدارس

مدیر کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که توزیع مشاوران در استان‌های مختلف متفاوت است، اما کمبود مشاور مدرسه در همه استان‌ها وجود دارد. او افزود که طبق ماده ۴۴ آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وزارت آموزش و پرورش از طریق سامانه نماد در تمامی مدارس دولتی و غیردولتی فعالیت دارد تا وضعیت تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان را به‌طور مستمر پایش کند.

امیر تجلی‌نیا،  اظهار داشت که آموزش و پرورش به دلیل پوشش گسترده اجتماعی خود، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دارد. او بیان کرد: آسیب‌های اجتماعی مثل زلزله‌های طبیعی می‌توانند بنای خانواده و اجتماع را خراب کنند و اگر به موقع شناسایی و پیشگیری نشوند، می‌توانند خسارات زیادی به جامعه وارد کنند.

او تأکید کرد که شواهد نشان می‌دهند که آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر در بین کودکان و نوجوانان کشور به دلیل تأثیرات مختلف فرهنگی و اجتماعی در حال گسترش هستند. این عوامل می‌توانند به شکل‌هایی مانند گرایش به دخانیات، مصرف مواد مخدر، خشونت و انحرافات اخلاقی وارد شوند.

تجلی‌نیا، به عوامل روانی و فردی که به افزایش زمینه‌های اختلال در بهداشت روان کودکان و نوجوانان، از جمله افزایش اضطراب و افسردگی، ضعف تاب‌آوری، گسترش کنجکاوی، هیجان‌خواهی و لذت‌جویی در بین آنان اشاره کرد.

امیر تجلی‌نیا، به عوامل مختلفی اشاره کرد که به گسترش زمینه‌های اختلال خانوادگی کودکان و نوجوانان منجر می‌شوند. او به طلاق و بدسرپرستی، افزایش دسترسی به رفتارهای پرخطر نظیر مصرف مواد مخدر، و ضعف در شاخص‌های کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان اشاره کرد.

همچنین، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، به عوامل فرهنگی و رسانه‌ای نیز اشاره کرد که در افزایش آسیب‌های اجتماعی در بین کودکان و نوجوانان نقش دارند. این عوامل شامل تغییر در اولویت‌های ارزشی، گسترش گرایش‌های فرهنگی نوپدید، تغییرات در سبک زندگی، ترویج سبک‌های زندگی خطرناک توسط رسانه‌ها و صنایع فرهنگی بیگانه، و دسترسی گسترده به فضای مجازی و نظارت ناکافی خانواده‌ها هستند.

تجلی‌نیا بیان کرد که برای پیشگیری از آسیب‌ها، نیاز به توزیع کافی مشاوران در مدارس وجود دارد. او اظهار کرد که توزیع مشاوران در استان‌های مختلف متفاوت است، اما همه استان‌ها با کمبود مشاور مدرسه روبرو هستند و نیازمند نیروی متخصص در مدارس برای راهنمایی، مشاوره و اقدامات اثرگذار هستند.

وی به برنامه نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان (نماد) اشاره کرد که به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی، با مشارکت ۱۴ دستگاه اجرایی کشور، به منظور استفاده حداکثری از توان و ظرفیت‌های مختلف، تحقق پیشگیری رشدمدار مبتنی بر مدل بومی و سبک زندگی اسلامی ایرانی و توجه به رشد یکپارچه دانش‌آموزان تدوین و اجرا می‌شود.

مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، به اهداف اصلی نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان اشاره کرد. وی تأکید داشت که تامین و ارتقای مراقبت‌های اجتماعی از دانش‌آموزان با رویکرد توانمندسازی مدرسه‌محور و گسترش آموزش‌های رشدمدار با تمرکز بر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر، از اهداف مهم این نظام است.

او با بیان اینکه وزارت آموزش و پرورش از طریق سامانه نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان) در تمامی مدارس دولتی و غیردولتی به پایش مستمر وضعیت تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان می‌پردازد، توضیح داد: مدیر مدرسه با شناسایی دانش‌آموزان در معرض خطر، ارائه خدمات آموزشی و مشاوره فردی و خانوادگی و در صورت لزوم، ارائه خدمات حمایتی و تخصصی یا مداخله قضایی را فراهم می‌آورد.

او به برنامه نماد اشاره کرد که شامل پنج فرآیند اصلی ارتقایی است: غربالگری و شناسایی، اقدام مختصر، درمان، حمایت اجتماعی و ارجاع، و مدیریت. در بخش شناسایی و غربالگری، از شواهد میدانی، آزمون‌های استاندارد روانی، آزمون‌های خطرپذیری، شواهد کلینیکی و چک لیست‌ها برای تشخیص موارد استفاده می‌شود.

تجلی‌نیا اظهار کرد که راهبرد کلان آموزش و پرورش، افزایش نرخ پوشش مدارس در زمینه برنامه‌ها و خدمات سلامت روان، پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی است. او تأکید کرد که پیشگیری اولیه با توسعه مداخلات زودرس، مداخلات مبتنی بر دوره شیوع، توسعه مشارکت و همکاری مدارس، خانواده‌ها و محلات و کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق شناسایی به موقع وضعیت خطرپذیری دانش‌آموزان انجام می‌شود.